در این انیمه مباحث بسیاری در حوزه اندیشه برجسته شده و در متن پیشرو به آنها میپردازیم.
زایشگاههای انیمه
در ژاپن، چندین گروه مختلف برای ساخت انیمه و مانگا، که داستانهای مصور کمیک ژاپنی محسوب میشوند، سرمایهگذاری میکنند. در میان آنها از گروههای فاشیست، گروههای ضدمذهب، آتئیست و حامی فراماسونری گرفته تا گروههای صلحطلب، اخلاقگرا، گروههای مذهبی و... قرار دارند؛ براین اساس باید در انتخاب این محصولات واقعا دقت کرد. مردم ما از گذشته با انیمههای ژاپنی به خاطر نزدیکی فرهنگی، ارتباط برقرار میکردهاند. خیلی از این مجموعههای پویانمایی که در دهه ۶۰ و ۷۰ از صداوسیما پخش میشد و امروز برای خیلی از مردم ما به خاطره و نوستالژی تبدیل شده در قالب انیمههای ژاپنی است. این نوستالژی میتواند زمینه کمدقتی در آثار پرخطر را فراهم کند.
حمله به تایتانها
مانگا یا داستان تصویری حمله به تایتانها نوشته و پرداخته هاجیمه ایساما است که در فرهنگ ژاپنی بسیار مورد توجه قرار گرفت. انیمه حمله به تایتانها از روی این مانگا ساخته شده و در چهار فصل از ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲ عرضه شده است. در بررسی محتوایی انیمه حمله به تایتانها، مهمترین نکتهای که به چشم میخورد، ضد دین بودن آن است. این اثر در لایههای پنهان و آشکار خود سعی دارد در این چهار فصل، دین را عامل ویرانی بشریت عنوان کند. دینستیزی در این مجموعه بسیار پررنگ است. اصلا در این روایت، قدرت اصلی که باعث بهوجودآمدن تایتانها شده در دستان افراد دیندار و مذهبی است و به همین بهانه در جایجای داستان اشارات مستقیمی به دینهای مختلف ازجمله مسیحیت و یهود میشود.
گودال شیطانی یا مقدس
در داستان، تایتانها موجوداتی دارای قدرت شیطانی معرفی میشوند. یمیر با معاملهای اهریمنی با شیطان خود را از گودال نجات داده است. قدرتی که از شیطان گرفته و خود را تبدیل به آن کرده باعث شکلگیری دنیای آخرالزمانی شده است که نابودی بشر را نزدیک میکند. شبیهسازی جنگها و لباسهای نظامی و اسامی که در این انیمه استفاده شده به افراد آریایی، اروپایی و برخی موارد مردم آلمان بسیار شبیه است.
آرمین، نماد هوش، بدون دین و یک آریایی منجی یهود
آرمین، فردی باهوش و قدرتمند است که همیشه سعی میکند باعث نجات الدیاییها شود و نام فارسیای که دارد باعث نمادگرایی بیشتری میشود که مخاطب را یاد نجات یهود به دست کوروش میاندازد و الدیاییها نیز نمادی از یهود و قوم برگزیده است. والدین آرمین، به خاطر ساخت بالن و هنگام فرار از دیوارها به قتل رسیدند و این موضوع دشمنی آرمین با دیوارها و پادشاهی را بیشتر کرده است. دیوار در این انیمه معناهای مختلفی را به مخاطب میرساند؛ پادشاه به مردم خود گفته است: کسی بیرون از این دیوارها نیست و فقط الدیاییها هستند که از حمله تایتانها به سرزمین الدیا نجات پیدا کردهاند. مبحثی که در این قسمت با آن روبهرو هستیم؛ پادشاه و اطرافیان آن، که شباهت به مذهبیون دارند و به مردم دروغ گفتهاند و آنها را از کشف دنیای اطراف خود بازداشتهاند. از دید دیگر پادشاه فریتز به پادشاه ژاپن در جنگ جهانی شبیهاست.
دیواری برای عقبنگهداشتن مردم
در انیمه حمله به تایتانها، دین عامل تحجر، بازدارندگی، شیطانیبودن و بدوندانش نشان داده میشود. جاهلانی بر مردم حکومت میکنند که انرژی و توان مردم را از آنها میگیرند تا پادشاهان زندگی بهتری داشته باشند و مردم در میان دیوارها گرسنگی بیشتری را تحمل کنند. پادشاه، مردم خود را تهدید میکند که اگر به بیرون از دیوارها بروند کشته خواهند شد و دیگر انسانی باقی نمانده! انیمه حمله به تایتانها اینچنین اندیشه دینی را همراه با دروغپردازی معرفی میکند. در دو فصل آغازین، به دیواری که برای ایمننگهداشتن مردم از تایتانها کشیده شده تاکید میکند. نویسنده سعی داشته که به ترس مردم و سوءاستفاده از ناشناختهها اشاره کند. انیمه حملههایی را در این دو فصل به ادیان مختلف، متمرکز بر فضای قرونوسطی دارد که در آن مردم عادی در فقر و تنگدستی زندگی میکنند، ولی پادشاه و اطرافیانش با استفاده از جهل مردم و مذهب آنها را فقیر و فقیرتر میکنند.
حمله به ادیان مختلف ابراهیمی
دین یهود با الدیاییها و دین مسیحیت با مارلیها شبیهسازی شدهاند. در فصل چهارم حتی افرادی با لباس عربی که نماد اسلام و کشورهای اسلامی نیز هستند در این انیمه دیده میشوند و اینگونه القا میشود که همه به خاطر این ادیان کشته میشوند. انیمه در تاثیرگذاری بر ضمیر ناخودآگاه مخاطب خود ادیان را شیطانی معرفی میکند که باعث کشتار آدمها میشوند. در این میان زیادهروی هم میکند و با بروز رفتاری فاشیستی نسبت به تمام ادیان سعی دارد افکار خود را به مخاطب القا کند. از این منظر باید مواظب سریالهایی باشیم که خوراک رسانهای نوجوانان ایرانی شدهاند و باعث تغییر شخصیت آنها میشود. انیمههایی که تفکرات خطرناکی را به مخاطباب تزریق میکنند.
شیطانی یا مقدس بودن تایتانها
تایتانها در آغاز شیطانی نمایش داده میشوند که در ادامه فصول این انیمه به شیطانی بودن آن پی میبریم بهنحویکه میفهمیم تمام نابودیها به خاطر همین تایتانشدن افراد است، ولی بعدتر مخاطب به اینکه این تایتانها انسانهایی در کالبد جدید هستند پی میبرد. کشورهای مختلف بهعنوان سلاح نظامی از تایتان استفاده میکردند تا بتوانند سرزمینهای بیشتری را تصرف کنند. نویسنده میخواهد بگوید که تایتانها مقدس یا شیطانی نیستند بلکه فقط وسیلهای هستند برای کشتار بیشتر و فقط استفادهکننده از آنها مهم است. بهعنوانمثال ارن یک نمونه از تایتانهای خوب است و در ادامه داستان آرمین هم تبدیل به یک تایتان میشود. قوم برگزیده در حمله به تایتانها این مجموعه در سکانسی، کشور الدیا را قوم برگزیده مینامد که در آن به مشهورترین سخنان تورات اشاره میشود. به اعدادی که در این انیمه وجود دارد مانند عمر تایتانها که ۱۳ سال است، ۱۳ عددی مقدس بین فراماسونری و یهود است. ارن هم از همین قوم برگزیده در این انیمه است و یک الدیایی است.
حمله نادانیگرایان به ادیبان
انیمه حمله به تایتانها، هر مذهب، فرقه و دینی را باعث نابودی بشر میداند و فقط چیزی که بشر را میتواند نجات دهد آرمین نشان میدهد که نماد دانش در این انیمه سریالی است که در ادامه حملههایی را انجام میدهد و دین را مخالف دانش، تنها عامل و منجی بشر را دانش در این انیمه به مخاطبان خود معرفی میکند و ایساما، نویسنده مانگا بهدنبال القای این فرقه است که برای مخاطب خود، قهرمانی جز دانش متصور نیست. در ادامه به دروغی بودن یکی از قهرمانها که برای مارلی توصیفشده پی میبریم که پادشاه الدیا و حاکم مارلی، فردی خیالی را به نام هلوس خلق کرده که قهرمان مردم شدهاند و در جنگی بزرگ تایتانهای غولآسا را شکست دادهاند، ولی در واقعیت معاملهای بین دو حاکم این کشورها بوده که مردمان خود را با این دروغ فریب دادهاند.
دشمنی دیرینه الدیا و مارلی
دیواری که دیکتاتوری الدیایی سعی دارد مردم خود را در آن حفظ کند و از آنها تغذیه کند. الدیاییها از دیرباز با مارلیها در دشمنی بودهاند و هردو سعی در پاکسازی قومیتی داشتهاند و هریک به قدرت رسیده است دست به خشونت، قتل و غارتزده است. الدیاییها و مارلیها دشمنان خونی همدیگر هستند که بعد از چندین پادشاهی، پادشاه پایانی قدرت تایتانها را به سرزمین مارلی میدهد و مردم خود را به سمت پارادایس میبرد و دیواری برای خود ایجاد میکنند و مردم پشت دیوار را مردم درجه ۲ مینامند و نمیگذارند که فردی از این دیوار خارج شود، مانند تکفیر افراد که هرکس مخالف آن اندیشه و مذهب باشد کافر نامیده میشود و تکفیر میشود. کشور پارادایس که همان معنی پردیس و بهشت را میدهد، تبدیل به جهنمی برای مردم الدیا شده که با جیرهبندی غذا سختی زیادی را میکشند تا از این دیوارها دروغها را تحمل کنند و پادشاه به زندگی خود با سرخوشی ادامه دهد. کشوری شکستخورده میان باتلاق آمریکا هاجیمه ایساما، آرزوهای خود را رهایی از باتلاق آمریکا مینامد و سعی داشته در برخی سکانسها و شخصیتپردازیها این تمایلات ذهنی و آرزوها را به نمایش بگذارد. در برخی نقدها که به انیمه حمله به تایتانها نوشتهشده، پادشاه الدیا را پادشاه ژاپنی که در جنگ جهانی دوم تسلیم شد معرفی کردهاند. آرزوهای ایسامای نویسنده را در فصل ۳ و ۴ مخاطب میبیند که با کودتای نظامی، شاه را برکنار و یک شخص نظامی را بر حاکمیت الدیا مینشاند چراکه از نظر ایساما پادشاه در جنگ دوم جهانی نباید تسلیم میشد و شخصی مانند لیوای آکرمن شاه را کنار میزد و چنین فردی را لایق پادشاهی و حاکمیت نظامی ژاپن معرفی کرده است تا بتواند بر جهانیان حکمرانی کند. ممنوعیت پخش انیمه حمله به تایتانها در چین انیمه حمله به تایتانها در کشور جمهوری خلق چین بهدلیل مباحث مختلف ممنوع شده که این اتفاق برای این دست انیمهها اولین بار نبوده و سابقهدار است. پخش آزادانه حمله به تایتانها از پلتفرمهای مختلف ایرانی انیمه حمله به تایتانها در پلتفرمهای مختلف با دوبله فارسی پخش و با طرفداران زیادی همراه شد. این پلتفرمها باعث شدند آن دسته از مخاطبان کودکونوجوان هم که این انیمه را ندیده بودند این آثار را با دوبله فارسی ببینند و اینچنین بدون نظارت و نقد اولیه مخاطب را با یک انیمه سریالی خشن و ضد دینی همراه کردند.
نسلکشی و عقیمسازی دشمن صهیونیستها
کشتار کشور الدیا به هولوکاست و نسلکشی و بعد از آن به عقیمسازی گسترده اشاره دارد که باید انجام شود تا این نسل دیگر دست به کشتار نزنند. نظریهای که به انتقام صهیونیستها از نسل آلمانیها اشاره دارد، آنچه در عمل به تصویب عقیمسازی گسترده آلمانیها انجامید. صهیونیستها حتی در برخی سخنرانیهای خود ۴۰میلیون مردم آلمان را اضافی خوانده بودند و عجب اینکه قسمت بیستم از فصل چهارم به این نکته اشاره دارد. تئودور نیو کافمن، در کتاب «آلمان باید از بین برود» پیشنهاد نسلکشی آلمانیها از طریق عقیمسازی اجباری همه مردم آلمانیزبان را میدهد. در این انیمیشن هم مارلیها، با تزریق نخاع تایتانها، الدیاییها را به تایتانهایی بیمصرف تبدیل میکنند که آنها را عقیم مینمایند، تا نسل آنها منقرض شود و پاکسازی قومیتی در دو کشور صورت میگیرد.
روزنامه جام جم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد