آقای عبدالعالی، مدرسه تلویزیونی ایران با شیوع بیماری کرونا با شعار عدالت آموزشی فعالیتش را آغاز کرد. اکنون و بعد از گذشت حدودا سه سال از آغاز آن چقدر از این عدالت آموزشی تحقق پیدا کرده است؟
مدرسه تلویزیونی ایران در زمان کرونا بهترین روش دسترسی دانش‌آموزان محروم به محتوای آموزشی بود. در زمانی که مدارس تعطیل بود و حدود پنج میلیون دسترسی به محتوای اینترنتی نداشتند، که طبیعتا همین دسته جزو دهک اول و دوم محروم و کم‌برخوردار جامعه‌اند، اغلب یک دستگاه تلویزیون داشتند.
در نتیجه این برنامه کمک کرد هر کسی که در خانه تلویزیون دارد، به بهترین محتوای آموزشی دسترسی داشته‌باشد. در سال‌های گذشته تاکید شبکه آموزش بر یک فضای کمی بود. در سال جاری آنچه برای ما مهم است، تاکید بر فضای کیفی است؛ چرا که امسال دانش‌آموزان به مدرسه می‌روند. من همیشه گفته‌ام و باز هم می‌گویم مدرسه تلویزیونی ایران در سال‌های کرونا برای مبارزه با این ویروس مانند یک بیمارستان سرپایی بود؛ در حالی‌که امروز مثل یک رستوران جذاب پر از غذاهای خوشمزه است که در هر جای ایران هرکسی می‌تواند به این محتوا دسترسی پیدا کند. در نتیجه این کار حتما به عدالت آموزشی کمک می‌کند. البته هرقدر وزارت آموزش و پرورش این موضوعات را پررنگ‌تر پیش ببرد، طبیعتا جامعه وسیع‌تری از دانش‌آموزان و معلمان به محتوا دسترسی پیدا می‌کنند. اکنون ما مخاطبانی در جهان داریم که به دلیل ضعف جدی محتواهای آموزشی برای ایرانیان مقیم خارج از کشور، از محتوای ما استفاده می‌کنند.
نگاه و هدف‌گذاری شما برای ادامه این مسیر چگونه است؟ در واقع چه چشم‌اندازی را برای تداوم فعالیت این مدرسه در نظر گرفتید؟
این کار با آموزش در مقاطع اول تا نهم آغاز کردیم. از آبان‌ماه با تاکید رئیس محترم سازمان صداوسیما و قائم‌مقام فرهنگی سازمان سراغ کنکور می‌رویم. اکنون ما شش ساعت محتوا تولید می‌کنیم که تنها یک کلاس نیست که معلم در آن تدریس کند. بازی، شادی، معما، ارتباط و مسابقه دارد و لبریز از محتواهایی است که تولید آن انرژی زیادی را صرف می‌کند. امیدواریم در قدم بعدی هم موفق باشیم. مدرسه تلویزیونی ایران، یک کلاس درس نیست و گاهی یک بازی است همراه با سرگرمی؛ یعنی همان‌طور که بچه‌ها دوست دارند کارتون ببینند، منتظر آغاز آن بازی یا اتفاقی جالب هستند که در قالب غیرمستقیم کلاس ارائه می‌شود و این همان «سرگرم آموزی» است.
چرا سراغ مقطع دهم تا دوازدهم نرفتید؟
چون در مقطع دبستان دانش‌آموزانی بودند که مقطع اول و دوم دبستان را دور از مدرسه گذراندند. این موجب شد آنها بازمانده از تحصیل شوند. در نتیجه ما به دنبال این بودیم که در قدم اول یک کار ریشه‌ای و پایه‌ای انجام دهیم و در قدم بعدی سراغ کنکور برویم.
چقدر تلاش کردید نسبت به سال‌های قبل جذابیت برنامه‌ها بیشتر شود؟
هر بخش برخلاف سال گذشته، فقط پنج دقیقه در استودیو می‌گذرد و بعد از آن وارد فضاهایی چون آزمایشگاه می‌شویم تا دچار یکنواختی نشویم. تاکنون بازخوردهایی که دریافت کرده‌ایم سراسر ابراز خرسندی و رضایت مخاطبان بوده‌است. امروز در سراسر جهان آموزش آمیخته با سرگرمی است و باید تنور یادگیری را برای دانش‌آموزان داغ کرده و آنها را هنگام آموزش سرگرم کنیم، در این صورت یادگیری خوشمزه است. همچنین ما نباید به فرزندان‌مان بگوییم پای تلویزیون بنشین و درس بخوان! آموزش‌هایی که در مدرسه تلویزیونی ایران می‌دهیم، مانند کلاس‌های درس نیست؛ بلکه گاهی یک سرگرمی و بازی است و جذابیتش برای دانش‌آموزان هم به اندازه یک پویانمایی است. نوجوانان امروز نیم‌ساعت هم نمی‌توانند پای تلویزیون بنشینند؛ زیرا از وضعیت خسته می‌شوند و به تفریح نیاز دارند. همچنین در روش آموزشی نوین، معلم تسهیل‌گر است و عضوی از بازی با بچه‌ها به حساب می‌آید. برای همین مدت زمان کلاس‌هایمان۲۰دقیقه است و علاوه بر این در مدرسه تلویزیونی ایران، دانش‌آموزان به انجام آزمایش‌های درسی می‌پردازند، پویانمایی می‌بینند، قصه می‌شنوند و نمایش می‌بینند.
در مورد معلم‌ها و مدرسان چطور؟ نحوه انتخاب معلم‌ها چگونه شکل گرفت؟
انتخاب و جذب معلمان برای این مدرسه جزو مهم‌ترین مسائلی بود که پیش روی ما قرار داشت. در این حوزه ملاک‌های مختلفی برای انتخاب معلمان وجود دارد؛ چرا که آن معلم باید بتواند در قالبی که برای این مدرسه تعریف شده، درس دهد و اجرا کند. برای جذب معلم، در آموزش و پرورش فراخوان دادیم و از آنجا که در رسانه، تصویر و اجرا هم مهم است، به دنبال معلم‌هایی بودیم و هستیم که نه تنها با دانش هستند بلکه بتوانند معلم ـ بازیگر باشند.
این مدرسه تا چه زمانی به فعالیت خود ادامه می‌دهد؟
طبق صحبت‌های صورت گرفته و برنامه‌ریزی که در این حیطه انجام شده، مدرسه تلویزیونی ایران قرار است تا پایان سال تحصیلی امسال به فعالیتش ادامه دهد. علاوه بر این در سال‌های آینده هم فعالیت این مدرسه ادامه خواهدداشت. برای سال‌های آینده برنامه این است به سمت کارهای تعاملی برویم و برنامه‌ریزی‌هایی شده‌است که اکنون نمی‌توان آن را اعلام کرد.
برنامه‌‌ای برای توسعه مدرسه ایران در شبکه‌های دیگر دارید؟
از آنجا که این فضا قابل توسعه است و جا دارد برای آن برنامه‌ریزی گسترده‌تری صورت بگیرد، سازمان صداوسیما درصدد است کانال‌های دیگری به شبکه آموزش بیفزاید تا محتواهای دیگری را هم دربربگیرد؛ اتفاقی که در آینده این مدرسه ممکن است رخ دهد.
گفت و گو با احسان سهرایی، مدیر گروه آموزش
تنوع در آموزش در قالب یک مدرسه سراسری
در شماره قبلی قاب‌کوچک از تولد «مدرسه تلویزیونی ایران» گفتیم. از روزهایی که در اوج جنگ و تعطیلی مدارس، تلویزیون دست به کار شد تا راهی را برای ادامه‌تحصیل دانش‌آموزان باز کند. در ادامه هم کرونا باعث شد تا این طرح جان دوباره بگیرد و اتفاقات تازه‌ای توسط این مدرسه سراسری رخ دهد.
بعد از اینها و پشت‌سرگذاشتن تجربه موفق مدرسه تلویزیونی ایران، قرار شد این مدرسه در روزهای معمولی هم ادامه داشته باشد تا بلکه فرصت بیشتری را برای ایجاد عدالت آموزشی فراهم کند. البته در این سری همان‌طور که اشاره شد، شاهد تغییراتی هستیم که باعث شده تا بچه‌های نسل امروز بیش از پیش بتوانند با برنامه‌های مدرسه ارتباط برقرار کنند چرا که در سری‌های قبل بیشتر اتفاقات در استودیو و با همان فضای کلاس‌های درس رخ می‌داد اما در این سری و شروع دوباره مدرسه تلویزیونی ایران، شاهد شکل‌گیری بخش‌های تازه‌ای مثل نمایش و پویانمایی هم هستیم.
ساعت پخش این مدرسه از ساعت 14 تا 20 است، زمانی که خیلی از بچه‌ها از مدرسه آمده‌اند و آماده‌اند تا این‌بار با زبان و بیان دیگری پای درس بنشینند.
در ادامه گفت‌وگویی داشتیم با احسان سهرابی، مدیرگروه آموزش‌های رسمی شبکه آموزش و از کم‌وکیف تغییرات تازه این مدرسه گفتیم و شنیدیم.
فصل تازه مدرسه تلویزیونی ایران
سهرابی ضمن یادآوری خبر بازگشایی مدرسه تلویزیونی ایران از روز شنبه دوم مهرماه 1401 با نوید فضای تازه‌ای که این روزها شاهد آن هستیم، بیان کرد: دانش‌آموزان پایه‌های اول تا نهم در شبکه آموزش منتظر تدریس کتاب‌های درسی خود با شیوه‌ای بسیار متفاوت از گذشته باشند.
وی گفت: در طرح تحولی مدرسه تلویزیونی ایران، درس‌های فارسی، علوم و ریاضی دوره اول و دوم دبستان و درس‌های ریاضی و علوم دوره اول متوسطه را با الگوهایی جذاب و متنوع ارائه می‌کنیم. تولیدات امسال ما در مدرسه تلویزیونی جدید قرار نیست شباهتی به مدرسه تلویزیونی که قبلا تجربه و دیده شده، داشته باشد زیرا که امسال مدارس باز هستند و تدریس تلویزیونی به شیوه دوران تعطیلی مدارس، موضوعیت و جذابیتی ندارد. به همین منظور با استفاده از تجربه جمعی از موفق‌ترین آموزگاران و دبیران خلاق، به ترکیبی از کلاس، قصه‌گویی، بخش‌های نمایشی و برنامه‌های تامینی با محتوای دروس و اهداف آموزشی مدارس، دست پیدا کرده‌ایم که فراگیر، ضمن دریافت مطالب درسی، احساس متفاوتی نسبت به شبیه‌سازی کلاس درس در سیما پیدا کند.
داستان از چه قرار است؟
مدیر گروه آموزش‌های رسمی شبکه آموزش گفت: برنامه‌های آموزشی ما برای دانش‌آموزان دبستان 20دقیقه برای هر درس و در مقطع دبیرستان 30 دقیقه‌ای است. این برنامه‌ها، امسال فقط در شبکه آموزش و از ساعت14 تا 20 که بیشتر دانش‌آموزان در مدرسه نیستند پخش می‌شود و تمام محتوای آموزش‌های رسمی ما، بعد از پخش در تلویزیون در تلوبیون در دسترس خواهد بود.
احسان سهرابی در مورد رویکرد و شعار مدرسه تلویزیونی ایران گفت: رویکرد ما بر‌اساس رهنمون‌های مقام معظم رهبری، مدیران سازمان صداوسیما و شبکه آموزش، دستیابی به «عدالت آموزشی» با استفاده از امکان پوشش حداکثری سیماست و تلاش داریم نابرابری در توزیع امکانات و فضاهای آموزشی و بودجه خانواده‌ها برای تحصیل دانش‌آموزان را با ارائه آموزش‌هایی مفید و جذاب با حداکثر توان شبکه آموزش رفع کنیم و امیدواریم محتوای آموزشی ما، در نقاط محروم و در میان خانواده‌های کمتربرخوردار مورد استفاده قرار گیرد و بخشی از آسیب‌هایی که به واسطه شیوع همه‌گیری کرونا یا آلودگی هوا در کلانشهرها یا تعطیلی مدارس به دلیل برف و سرما به معلومات و آموخته‌های دانش‌آموزان وارد شده را جبران کنیم.
وی افزود: شعار ما در طرح تحولی مدرسه تلویزیونی ایران به جذابیت و شیرینی ارائه مطالب آموزشی اشاره دارد و گفته‌ایم که «اینجا یادگیری خوشمزه‌س». این طعم و رنگ جدید را برنامه‌های تولیدی خود که هرکدام از بخش‌ها و جلوه‌های متنوعی تشکیل شده، دنبال کرده‌ایم و در این راه از حمایت‌ها و راهنمایی دکترعبدالعالی، مدیر شبکه آموزش که تجربه فراوانی در آموزش خلاقانه و تعاملی داشته‌اند و با دغدغه و حساسیت ویژه‌ای پروژه مدرسه تلویزیونی ایران را هدایت می‌کنند، استفاده کرده و می‌کنیم.
یک نگاه اجمالی به چند اتفاق تازه
این صحبت‌ها در حالی است که تا امروز بیشتر از دو هفته از پخش مدرسه تلویزیونی می‌گذرد و اتفاقات تازه در این برنامه باعث شده تا شاهد رنگ و تنوع بیشتری در بخش‌های مختلف آن باشیم. البته که این مسیر قرار است در سال‌های آینده هم ادامه داشته باشد و به یک جریان مستمر تبدیل شود. از همین رو باید دید که این همراهی با زمان و دانش‌آموزان در هر سری به چه شکلی اتفاق می‌افتد.
و اما بارزترین ویژگی طرح تحولی این مدرسه جدول‌پخش آن است، مخاطبان می‌توانند در طول سال تحصیلی یعنی از دوم مهر تا خردادماه، ساعت ۱۴ پای تلویزیون بنشینند و این برنامه‌ها را دنبال کنند. همچنین هر روز نیم‌ساعت جلسه اولیا و مربیان و دوره‌های تربیت‌معلم و دانش‌افزایی روی آنتن این برنامه می‌رود و به قول مدیر این مدرسه «اگر همه دست به دست هم دهیم و ترسی از به‌خطرافتادن منافع خود نداشته باشیم، سال بعد همه برای همدیگر دست می‌زنیم.»
هم‌افزایی دستگاه‌های آموزشی با صداوسیما هم اتفاق دیگری است که مدرسه تلویزیونی آن را رقم زده. آموزش‌وپرورش در این پروژه خودش مسئول است و در کنار گروه مدرسه تلویزیونی برای تحقق هدف‌های مشترک تلاش می‌کند.
علاوه بر اینها دانش‌آموزانی که در ساعاتی دیگر به‌جز صبح به مدرسه می‌روند هم می‌توانند بیننده مدرسه تلویزیونی ایران باشند. این مدرسه چند روش برای دیده‌شدن دارد. یک روش آن به این صورت است که از طریق قاب تلویزیون این برنامه‌ها را دنبال کنند. روش دیگر این است که برخی مدارس، برنامه‌ها را ضبط و در کلاس پخش می‌کنند و راه دیگر هم این است که از طریق فضای مجازی و تلوبیون همراه ما باشند. در این راستا برای مناطق محروم هم در نظر گرفته شده تا اقداماتی انجام شود و فضاهایی مجهزشده برای دانش‌آموزان فراهم گردد.
منبع: ضمیمه قاب‌کوچک روزنامه جام‌جم
