گداخت هسته‌ای راهکار مواجهه با تغییر اقلیم

به‌حاشیه‌راندن مصرف سوخت‌های فسیلی در مسیر تأمین انرژی و یافتن روش‌های جایگزین، در اولویت برنامه‌های سازمان‌ها و نهاد‌های مرتبط مانند هیات بین‌الدولی تغییر اقلیم قرار گرفت. بسیاری کشور‌ها بر انرژی‌های تجدیدناپذیر متمرکز شدند، اما تقاضای انرژی با خروجی این روش‌ها و تعهدات کشور‌ها در راستای کاهش کربن همخوان نبود. از طرفی انرژی‌های تجدیدپذیر علاوه‌بر مزایا، معایبی نیز داشتند و امکان بهره‌گیری از آن‌ها برای تأمین کل انرژی مورد نیاز میسر نبود.

وضعیت به‌گونه‌ای پیش‌رفت که اتحادیه اروپا در ۱۵تیر۱۴۰۱ انرژی هسته‌ای و گاز را انرژی پاک و به‌عنوان پیش‌نیازی برای انرژی‌های تجدیدپذیر قلمداد کرد. بدین ترتیب مجددا بحث بهره‌گیری از فناوری هسته‌ای در کانون توجهات بین‌المللی قرار گرفت. مهم‌ترین کاربرد فناوری هسته‌ای تولید برق بدون تولید گاز‌های آلاینده و مؤثر بر گرمایش جهانی است. البته تأمین انرژی با شکافت هسته‌ای با گداخت هسته‌ای متفاوت است. تأمین انرژی با روش شکافت هسته‌ای به‌دلیل مسائل سیاسی و بین‌المللی، پتانسیل انحراف به سمت مصارف غیرصلح‌آمیز و پسماند‌های پرتوزا منتقدان و مخالفان بسیاری دارد. به همین دلیل کشور‌های پیشرو برنامه‌های جامعی برای سرمایه‌گذاری بر گداخت هسته‌ای در نظر دارند.
گداخت هسته‌ای از نظر محیط زیستی نسبت به شکافت‌هسته‌ای ایمن‌تر است. مبنای تولید انرژی در این روش، فرآیندی است که در ستارگان و خورشید برای تولید انرژی طی می‌شود. این راهکار تأمین انرژی، آلودگی آب‌وهوا، پساب و معضل پسماند هسته‌ای را ندارد و از چرخه سوخت آن هیچ پسماندی با پرتوزایی بالا باقی نمی‌ماند. موادخام لازم برای سوخت گداخت (آب و لیتیوم) نیز غیر پرتوزا هستند و منابع سوخت آن فراوان است. انرژی تولیدی آن به‌ازای هر نوکلئون از ماده سوخت نسبت به شکافت هسته‌ای بیشتر است. نیاز به مساحت بالا و فضای زیاد برای تولید انرژی نیست. احتمال بروز حادثه در مقیاس بزرگ را ندارد و خطر انفجار در این روش به صفر میل می‌کند. تولید انرژی به روش گداخت هسته‌ای روشی ایمن در راستای تأمین انرژی آیندگان است و نقش کلیدی در آینده بازار انرژی جهان ایفا خواهد کرد. اگر هدف فائق آمدن بر چالش تأمین انرژی و تعدیل آثار سوء تغییر اقلیم در گستره جهانی و تحقق صلح باشد، به تبادل دانش و فناوری و همکاری‌های بین‌المللی نیاز دارد. به‌نحوی‌که قواعد بین‌المللی مسیر نیل به روش‌های ایمن تأمین انرژی و آگاهی درباره معضلات محیط‌زیستی و تغییر اقلیم را برای کشور‌های درحال‌توسعه و کم‌برخوردار نیز هموار کند.