عکس | مدیریت بحران را سیل برد | پدیده‌ای به نام «مدیران پاچه‌گِلی»

به گزارش جام جم آنلاین، هشدارهای سازمان هواشناسی از این حکایت دارد که بارش‌های سیل‌آسا در کشورمان دست‌کم تا دوشنبه پیش رو ادامه دارد و خطر سیل  شهروندان زیادی را ‌ تهدید می‌کند.  آن طور که وزیر کشور هم گفته اکنون‌ تمام کشور ‌در «هشدارباش»  قرار دارد. اما کم نیستند شهروندانی که می‌پرسند؛ چرا برخلاف اینکه پیش‌بینی بارش‌های سیل‌آسا کار سختی نیست، خسارت‌های زیادی به کشور تحمیل می‌شود؟

بارش‌ها ادامه دارد

در چندسال اخیر پس از وقوع سیل برخی از این انتقاد کرده‌اند که سازمان هواشناسی پیش‌بینی‌های لازم را انجام نداده است. برای نمونه رئیس دیوان محاسبات کشور دیروز از این گفت‌ که به زودی ترک فعل سازمان هواشناسی در تکمیل شبکه ملی هشدار رخدادهای سیل، توفان و گردوغبار در دستور دیوان محاسبات قرار می‌گیرد.

این درحالی است که سازمان هواشناسی چنین ادعایی را قبول ندارد.

آن طور که صادق ضیائیان، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا ‌می‌گوید تمامی هشدارها دراین خصوص به موقع صادر شده و دستگاه‌های اجرایی نیز به وظیفه خود عمل کرده‌اند.‌

او درباره ادامه بارش‌های سیل‌آسا در کشورمان به جام جم آنلاین‌ می‌گوید: فعلا می‌توان گفت این شرایط جوی تا دوشنبه در کشور برقرار است، چراکه احتمال تغییر نقشه‌های بارش وجود دارد.

به گفته ضیائیان‌، امروز(شنبه) نیز بارش‌های سیل‌آسا برخی استان‌های‌ کشور را ‌تهدید می‌کند.

سیستان و بلوچستان، کرمان، فارس، بوشهر، کهگیلویه و ‌بویراحمد، خوزستان، مناطق غربی‌استان‌های لرستان، ‌ یزد و اصفهان و ارتفاعات و دامنه‌های تهران و البرز از جمله مناطقی است که امروز بارش‌های خطرناک را تجربه خواهند کرد.

در این بین او تاکید می‌کند که شهروندان نباید تصور کنند در این استان‌ها تمام روز باران خواهد بارید، چراکه ممکن است بارش‌های رگباری برای دقایق و ساعاتی شکل بگیرد و در همین مدت کوتاه سبب وقوع سیلاب شود.

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا درباره استان‌هایی که فردا (یکشنبه) ممکن است بارش‌های سیل‌ آسا را تجربه کنند، نیز عنوان می‌کند:‌ بارش‌ها برای فردا دراستان‌های کرمان، سیستان و بلوچستان، غرب فارس، شمال بوشهر، شرق خوزستان و ارتفاعات و دامنه‌های استان تهران، البرز و سمنان می‌تواند خطرناک و سیلابی باشد.  

 البته آن طور که او توضیح می‌دهد این شرایط برای روز دوشنبه نیز دور از انتظار نیست.

 به گفته ضیائیان‌، برای روز دوشنبه نیز نقشه‌های‌ هواشناسی و پیش‌بینی‌ها از این حکایت دارد که استان‌های کرمان، هرمزگان، فارس و ارتفاعات و دامنه‌های تهران و سمنان بارش‌های خطرناک و سیلابی را تجربه خواهند کرد.

مدیریت بی‌اعتبار بحران ‌

 روز گذشته رئیس جمهور نیز برای پیشگیری از خسارت‌های سیل دستورهایی را صادر کرد ‌و استانداران سراسر کشور و دستگاه‌های مرتبط را موظف کرد تا اقدامات و تدابیر لازم را برای پیشگیری از بروز خسارات در دستور کار قرار دهند.

این در حالی است که کارشناسان همواره از بی‌توجهی به مدیریت بحران در کشور گلایه داشته‌اند، زیرا  به گفته آنها بودجه لازم برای پیشگیری از مدیریت بحران در نظر گرفته نمی‌شود.

‌ محمدصالح جوکار، رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها نیز چنین نظری دارد.

او در گفت‌وگو با جام جم آنلاین از بی‌توجهی به مدیریت بحران در کشور انتقاد می‌کند و می‌گوید: مشکل اساسی ما این است که به قانون ‌مدیریت بحران‌  نمی‌پردازیم و اعتبار لازم برای اجرای ماده 16 این قانون در نظر گرفته نمی‌شود.

این درحالی است که ماده 16 قانون مدیریت بحران بر مساله پیشگیری تمرکز دارد و آن طورکه جوکار می‌گوید بدون در نظر گرفتن بودجه نمی‌توان برای پیشگیری از حوادثی مانند سیل قدم‌های مناسبی برداشت.

او درباره ماده 17 قانون مدیریت بحران نیز عنوان می‌کند:‌ برای ماده 17 قانون نیز که به‌ عملکرد در مواقع بحران می‌پردازد بودجه تخصیص داده می‌‌شود. اما مشکل اینجاست که سازمان برنامه و بودجه پولی پرداخت نمی‌کند.

‌ رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها ادامه می‌دهد: بنابراین می‌توان گفت ‌مدیریت بحران جایگاهی در کشور ندارد، چراکه نمی‌توان ‌با حرف و گفتمان بحران را مدیریت کرد.

آن طور که او می‌گوید مدیریت بحران‌ باید از‌ جایگاه حقوقی مناسبی در کشور برخوردار شود تا به این شکل دستگاه‌های دیگر از او پیروی کنند.

جوکار می‌افزاید: اکنون شرایط به گونه‌ای است که هر دستگاهی به مسائل مختلف ورود ‌ می‌کند. برای نمونه بدون اجازه مدیریت بحران در مناطق مختلف به سیل‌بند و بندهای خاکی دست‌‌اندازی می‌کنند و به این شکل‌ زمینه برای وقوع مشکلاتی که این روزها با آن رو به رو هستیم، فراهم می‌شود.‌

رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها با اشاره به اینکه آمادگی لازم برای مقابله با سیل اخیر در کشور وجود نداشت، ادامه می‌دهد: سازمان هواشناسی نیز شرایط را به درستی پیش‌بینی نکرده بود و تنها به کلی‌گویی درخصوص بارش‌ها پرداخته بود.‌

‌پیشگیری برای مدیران جذاب نیست

سرنخ خسارت‌های سنگین‌ حوادث طبیعی را که دنبال کنید به این نتیجه می‌رسید که در مدیریت بحران برای پیشگیری از این حوادث توجهی نمی‌شود.

مهدی‌زارع، کارشناس مدیریت بحران نیز از نبود توجه به پیشگیری در مدیریت بحران کشور انتقاد می‌کند. او در این باره به جام جم آنلاین می‌گوید:‌ در مواقع بحران بیشتر واکنش‌های ما به مرحله پاسخ بر می‌گردد و  اغلب ‌ بعد از حادثه  به مساله مدیریت بحران می‌پردازیم. این درحالی است که 75درصد از فعالیت‌هایی که برای مدیریت بحران باید انجام شود به مساله پیشگیری برمی‌گردد.

او در خصوص اهمیت پییشگیری در سیل اخیر نیز عنوان می‌کند: برای نمونه پیش از وقوع سیل باید در منطقه امامزاده داوود کارهایی انجام می‌شد و احتمال وقوع سیل را به حداقل می‌رساندیم.‌ اما مسؤولان‌ در مدیریت بحران به پیشگیری توجهی ندارند، چراکه فعالیت‌ها دراین بخش جذاب نیست و‌ خبرساز نمی‌شود‌‌.

زارع درباره مساله پیشگیری به سیل اخیر در امامزاده داوود اشاره می‌کند و می‌افزاید:‌‌ برای نمونه صحن امامزاده ‌ گسترش داده شده است آن هم به این شکل که‌ با بتن ریزی محدوده دره را تبدیل به صحن حرم  کرده و در این مناطق زائر سرا ساخته‌اند.  

آن طور که او توضیح می‌دهد درک خطر سیلاب در این منطقه ‌سخت نیست، زیرا پنجم مرداد سال 1333 نیز  این منطقه دچار سیل شده بود. به همین دلیل مدیران‌ نباید در مناطق سیل‌خیز با ‌توسعه‌های اینچنینی موافقت کنند. ‌

زارع با اشاره به اینکه شرایط در تمام رود دره‌های تهران مناسب نیست، عنوان می‌کند: در کف تمام رود دره‌های تهران  عملیات بتن ریزی ‌ و ساخت و ساز انجام  شده است و تحت تاثیر این اقدام ‌ نفوذپذیری کف‌ رود دره‌ها از بین رفته است.

به  عبارت دیگر این رویکرد مدیران شهری نشان می‌دهد‌ بحث پیشگیری از خطراتی مانند سیل برای آنها در اولویت قرار ندارد.

خطر سیلاب نمایش

«کت و شلوار گل آلود مدیران» مساله دیگری است که این روزها در شبکه‌های اجتماعی مورد توجه کاربران قرار گرفته است و برخی با به اشتراک گذاشتن این تصاویر از حرکت‌های نمایشی مدیران انتقاد می‌کنند‌.

مهدی زارع درباره این مساله می‌گوید: اشکال دیگری که در مدیریت بحران اخیر شاهدش هستیم، این است که ‌بیشتر مدیران چند نیروی روابط عمومی در کنار خود دارند و این افراد لحظه به لحظه از مدیرشان  عکس و فیلم می‌گیرند و در فضای مجازی منتشر می‌کنند.

او ادامه می‌دهد: البته  زحمات این مدیران را نمی‌توان نادیده گرفت. اما تحت تاثیر  چنین رویکردی‌ ممکن است مدیران هیجان زده رفتار کنند.‌ این رویکرد اشتباه ‌می‌تواند سبب شود آنها وظیفه اصلی خود را فراموش کرده و گرفتار نمایش شوند‌.

این کارشناس مدیریت بحران عنوان می‌کند: چنین رفتاری سبب می‌شود فضا به جای مدیریت بحران در اختیار نیروهای روابط عمومی ‌قرار  بگیرد. این درحالی است که مدیران برای رفع مشکلات و گرفتن تصمیم های مناسب باید تمرکز داشته باشند و البته می‌توانند درمحل ستاد نیز تصمیم‌های مناسبی بگیرند.

زارع با اشاره به اینکه‌ برای مدیریت بحران نیاز نیست تا این حد گل آلود شد، ادامه می‌دهد: ‌‌در چنین مواقعی بهتر است تیم های تخصصی مدیریت بحران به محل حادثه اعزام شوند‌.

با توجه به گفته‌های کارشناسان باید تاکید کرد خطر وقوع سیل در کشور همچنان جدی است و برای کاهش خسارت‌های تحمیلی به شهروندان باید مدیران ‌پیشگیری از حادثه را در اولویت برنامه‌های خود قرار دهند تا نیاز نباشد پس از وقوع حادثه به رفتارهای نمایشی بپردازند و ثابت کنند برای رفع مشکلات در حال تلاش هستند.