زوال اروپایی

نقشه و قلمرو، رمان شلوغی نیست، آدم‌های فراوانی ندارد و اتفاقات تکان‌دهنده چندانی هم ندارد، اتفاقاتی از آن نوع که مخاطب بتواند به راحتی آنها را نقطه اوج داستان و گره‌افکنی و ... بنامدش. شبیه زندگی انسان است، زندگی اغلب ما که البته با تیزبینی و دقت نظر خاصی به لایه‌برداری و کالبدشکافی جامعه اروپا می‌پردازد. هرچند اوئلبک، بارها از اروپای روبه‌زوال حرف زده اما می‌توان از زاویه‌ای کلی‌تر هم این رمان را نگاه کرد و گفت تصویری از کل دنیاست. جهانی که در آن زندگی می‌کنیم و انواع حرص‌ها و خودشیفتگی‌ها، انواع جبرهای محیطی و جنون‌ها و تفاوت‌های طبقاتی در آن بیداد می‌کند و در مسیر منتهی به زوالی که آدمی می‌گذراند، اختلال‌ها و دردسرهای بیشتری ایجاد می‌کند. 
در رمان شاهدیم هیچ‌کسی دست خودش نیست که تصمیم بگیرد چه کند... هیچ‌کسی! در روزهای پایانی عمرش اوست و تصاویری که روزگاری آدم‌هایی بوده‌اند مقابل دوربینش. عجیب نیست دیگر... نویسنده همه چیز را رو به زوال می‌بیند، زندگی‌هایی را ترسیم می‌کند که هیچ‌چیز نمی‌تواند گرمشان کند، مثل همان آبگرمکن خراب خانه‌اش که هیچ‌وقت نگذاشت خانه‌اش گرم شود و او خانه‌اش را برد جای دیگری. او راوی آدم‌های گسیخته از هم است، آدم‌هایی که نمی‌توانند با هم ارتباط درستی برقرار کنند. او راوی خانه‌هایی است که روزگاری زندگی‌ای داشته‌اند و دیگر نخواهند داشت. آدم‌هایی که روزگاری داشته‌اند و هر کدام از جایی بی‌روزگار شده‌اند. هرکدام از جایی مسیری پیری و زوال را پشت نقطه پایان خود دیده و در این جهان پیر، زوال را تجربه  کرده‌اند: «تصویرها غرق می‌شوند و پیش از آن‌که در انبوه لایه‌های گیاهان بالای سرشان خفه‌شان کند، برای چند لحظه به نظر می‌رسد که مقاومت می‌کنند. سپس همه‌چیز آرام می‌گیرد و دیگر چیزی نیست جز علف‌هایی که در باد می‌جنبند. چیرگی گیاهان مطلق است. 
از نویسنده نگفتم، چون با یک جست‌وجوی ساده می‌توان کلی اطلاعات درباره‌اش یافت، چیزی که درباره مترجم هم صدق می‌کند. اما ترجمه این اثر کار راحتی نیست، اندک آشنایی با زبان فرانسه داشته باشید در مواجهه با متن دستتان می‌آید ابوالفضل ا...‌دادی از پس ترجمه چه اثر دشواری به خوبی برآمده است. ترجمه‌ای روان که یکی از رمان‌نویس‌های بزرگ جهان را به ایران آورده است. باید امیدوار بود آشنایی ما با اوئلبک به همین یک اثر محدود نماند و آثار دیگری هم از او بخوانیم. 

منیع: ضمیمه قفسه روزنامه جام‌جم