مریوان، صحنه نمایش مهر و هنر

این جشنواره یکی از رویدادهای باسابقه کشور است که توانسته شعار گریز از مرکز در عرصه فرهنگ و هنر را به خوبی عملی کند. نخستین دوره این جشنواره سال ۱۳۷۸ به صورت منطقه‌ای برگزار شد و پس از برگزاری هشت دوره این جشنواره به صورت منطقه‌ای، به جشنواره ملی و بین‌المللی ارتقا یافت.
امسال مریوان به عنوان پایتخت تئاتر خیابانی ایران، در وضعیتی که شیوه‌نامه‌های بهداشتی و خطرات ناشی از همه‌گیری کرونا، محدودیت‌هایی برای جشنواره به وجود آورده‌بود، دوباره میزبان هنرمندان این عرصه شد و پس از چند روز، آیین اختتامیه با حضور مسؤولان استان و مردم شهر در پارک بانوان مریوان برگزار شد. هیات داوران این جشنواره متشکل از سعید اسدی، فرهاد قائمیان و محسن اردشیر (در بخش‌های آزاد و آیینی و سنتی) و سیمین امیریان، سیروس همتی و علیرضا استادی (در بخش ویژه) برگزیدگان خود را معرفی کردند.

اختصاص ۳۴۰ میلیارد ریال به تئاتر
یکی از مهمانان آیین اختتامیه، مدیرکل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌ بود که گفت: در شرایط کرونا، تئاتر خیابانی جور تئاتر صحنه‌ای را کشید. کرونا مصیبت‌هایی را عارض و مشکلات اقتصادی را در دنیا به وجود آورد که بیشترین ضرر را اهالی فرهنگ و هنر به ویژه هنرمندان تئاتر متحمل  شدند.
مدیرکل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌ گفت: بودجه امسال تئاتر در کشور ۱۸۰ میلیارد ریال بود که دولت ۳۴۰میلیارد ریال اختصاص داد و همه آن جذب شد.
قادر آشنا در پانزدهمین جشنواره ‌بین‌المللی تئاتر خیابانی مریوان ‌اعتبار اختصاص یافته به استان‌های کشور را
۸۰ میلیارد ریال اعلام کرد و گفت: امسال ۱۶ بودجه حمایتی از تئاتر مصوب شد که نیمی ‌به حمایت از استان‌ها اختصاص یافت، ضمن این‌که تریبون تئاتر ایران در دوران کرونا راه‌اندازی و مستند تئاتر ایران به ویژه در غرب ایران تصویب شد.
آشنا افزود: باید مختص شهر مریوان برای اجرای تئاتر خیابانی در طول سال برنامه داشته‌ باشیم.

 

ارتباط مردم با تئاتر قطع نشده‌ است
سعید اسدی، داور پانزدهمین جشنواره‌ بین‌المللی مریوان با بیان این‌که پانزدهمین جشنواره تئاتر خیابانی مریوان شاید اولین رخداد حضوری بعد از دو سال اجرای برنامه‌های غیرحضوری جشنواره‌های تئاتر در شرایط کرونایی در کشور است، خاطرنشا‌ن کرد: تجربه‌ای که به نظر بنده هم امیدوارکننده و هم پرخطر است؛ پرخطر به‌دلیل نوع برخورد مردم در رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی، در عین‌حال امید هم می‌دهد که ارتباط مردم با تئاتر قطع نشده و مردم مریوان همچنان مثل گذشته یکی از الگوهای بی‌نظیر در ارتباط اجتماعی تئاتر در ایران است.
داور پانزدهمین جشنواره‌ بین‌المللی تئاتر خیابانی مریوان افزود: تئاتر در مریوان برخلاف جاهای دیگر که رغبتی به هنر تئاتر ندارند یک موضوع نهادینه‌شده است به‌ویژه کارهایی که در فضای باز اجرا می‌شود. وی گفت: معتقدم نتیجه برگزاری این جشنواره در این شرایط می‌تواند راهی برای ادامه فعالیت‌های هنری باز کند یا این‌که این نوع مواجهه مردم و رعایت نکردن پروتکل‌ها موجب شود رخدادهای حضوری دیگر برگزار نشود.
وی اضافه کرد: مریوان نمونه مهمی‌در ایران و جهان است که آدم‌های این شهر این ارتباط تعاملی با تئاتر پیدا کرده و بخشی از زندگی آنها شده و شاید کمتر جشنواره‌ای در ایران موفق شده اینچنین نهادینه شود. وی در مورد کیفیت اجراها در این دوره از تئاتر خیابانی هم گفت: چند سال است که متاسفانه تعبیر و تعریف‌هایی که ما از جشنواره تئاتر خیابانی داریم، دستخوش تغییرات نامناسبی شده‌است.
وی افزود: تماشاگران باید از ابزار ارتباطی و نوع نمایشگری که در خیابان اتفاق می‌افتد بهره بیشتری ببرند ولی به نظر می‌رسد این‌گونه که گروه‌ها استیج می‌زنند و فضاهایی اینچنینی را ایجاد می‌کنند و نوع ایده‌ها و پرورش آنها به جای این‌که بیشتر به تئاتر خیابانی مربوط باشد به تئاتر غیرخیابانی مرتبط هستند. این نقاط ضعف چیزی است که باید هشدار داده شود تا بتوانیم به اهمیتی که تئاتر خیابانی و کارکردهای آن که در گذشته داشته و یک میراث بشری است، برگردیم.
داور پانزدهمین جشنواره‌ بین‌المللی مریوان افزود: در اجراها چه از لحاظ پردازش متن نمایش و نوع اجرا هنرمندان به ریتم و ضرباهنگ نمایش کم‌توجه هستند و به همین دلیل در بعضی جاها شاهد افول و کسالت تماشگر در اجراها هستیم و نشاطی که از تئاتر خیابانی حاصل می‌شود، در اینجا معمولا کمتر اتفاق می‌افتد.

خارجی‌ها هم مریوان را می‌شناسند
داور پانزدهمین جشنواره تئاتر خیابانی مریوان با بیان این‌که متاسفانه تئاتر در کشور ما مرده و چراغ تئاتر خاموش شده‌است، گفت:‌ امیدوارم این چراغ هرچه زودتر روشن شود و شاهد بهتر شدن حال تئاتر باشیم.
سیروس همتی در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به جایگاه امروز تئاتر خیابانی مریوان، افزود: جشنواره تئاترخیابانی مریوان امروز از مرزهای جغرافیایی خودمان عبور کرده و در بین گروه‌های نمایشی خارج از کشور شناخته شده‌است.  وی با بیان این‌که به عنوان کسی که در حوزه تئاتر کار می‌کنم اجراهایی در چند کشور دنیا داشته‌ام، تاکیدکرد: در این اجراها هم شنیدم و هم گروه‌هایی خارجی را دیدم که وقتی صحبت از تئاتر ایران شد، اسم مریوان را آوردند و از این بابت به خودم بالیدم که جشنواره تئاتر خیابانی مریوان یک جشنواره‌ بین‌المللی است.
داور پانزدهمین جشنواره تئاتر خیابانی مریوان افزود:‌ امروز جشنواره تئاتر خیابانی مریوان واقعا در بین گروه‌های خارجی شناخته‌شده است و در گپ‌زدن‌هایی که در اجراهای سایر کشورها داشته‌ام مشاهده کردم که جشنواره تئاتر خیابانی مریوان بسیار شناخته شده‌ است.
همتی گفت: حضور گرم و عاشقانه مردم مریوان در زمان اجراها در ساعت‌های مختلف در این چند روز نشان از عمق علاقه و اعتماد و تعهد مردم مریوان به تئاتر است و من فکر می‌کنم مریوان و این جشنواره تئاتر خیابانی دارد فرهنگ‌سازی می‌کند و علاوه‌بر معرفی گردشگری اینجا، خود مریوان را به بهترین شکل ممکن معرفی می‌کند.
داور پانزدهمین جشنواره تئاتر خیابانی مریوان تصریح کرد: من و خیلی‌های دیگر مریوان و دریاچه زریوار را با جشنواره تئاتر خیابانی شناختیم. شاید اگر تئاتر خیابانی برگزار نمی‌شد هرگز پای ما به این خطه باز نمی‌شد.

ضعف‌های جشنواره صدای منتقدان را درآورد
با وجود اهمیت برگزاری جشنواره ، باید این را هم بگوییم که ضعف‌های پانزدهمین جشنواره تئاتر خیابانی مریوان در حالی صدای منتقدان را در آورده که مسؤولان متولی در این‌باره سکوت کرده‌اند.
این جشنواره در حالی به دلیل شیوع کرونا پس از دو سال حضوری برگزار شد که برخی شهروندان از رعایت نشدن پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی انتقاد کرده و خواهان اجرای دستورالعمل‌ها بودند و این بی‌تفاوتی و سهل‌انگاری مسؤولان در حالی ا‌ست که در این شرایط ۹۹ بیمار در بیمارستان‌های این شهرستان بستری بوده و پیش از این نیز متعهد شده‌بودند پانزدهمین دوره تئاتر خیابانی را با نظارت کامل و مطابق شیوه‌نامه‌ها برگزار کنند. مهمانان حاضر در این جشنواره در گفت‌ و گو با خبرنگار جام‌جم درکردستان از محل اسکان و نبود امکانات لازم برای هنرمندان جشنواره تئاتر خیابانی مریوان انتقاد کردند. کارگردان نمایش دگردیسی از تهران دراین باره گفت: امیدوارم متولیان امر برای سال‌های آینده مدیریت و برنامه‌ریزی بهتری داشته‌ باشند.
اعزام خبرنگاران از سنندج به مریوان با مینی‌بوس، تأخیر در اجرای برنامه‌ها، مناسب نبودن کیفیت غذا و محل اسکان از دیگر ضعف‌هایی بود که باعث گله‌مندی برخی از اصحاب رسانه شد. گرچه استقبال مردم از اجراها پرشور بوده اما رعایت اصول بهداشتی در این دوره از جشنواره بسیار کمرنگ بود.