رفع نیاز صنایع به کامپوزیت‌ های پایه پلیمری با محصولات کامپوزیت آسیا

کامپوزیت‌ها به سه دسته کلی پلیمری، فلزی و سرامیکی تقسیم می‌شوند. کامپوزیت‌های پایه پلیمری (Fiber Reinforced Plastic) که به‌اختصار «FRP» نامیده می‌شوند، از رایج‌ترین انواع کامپوزیت‌ها هستند.

در این رابطه شرکت دانش‌بنیان «کامپوزیت آسیا»، اولین و بزرگ‌ترین تولیدکننده انواع پروفیل‌های کامپوزیتی پایه پلیمری در ایران است و محصولات گوناگون و باکیفیتی را در این زمینه عرضه می‌کند.

علیرضا خاوندی، بنیانگذار و مدیرعامل شرکت «کامپوزیت آسیا» است.

وی عضو هیأت‌علمی دانشگاه علم‌وصنعت است و به‌طور تخصصی روی کامپوزیت‌های پایه پلیمری کار می‌کند.

به گفته خاوندی باتوجه به موقعیت علمی این محقق و همچنین تحقیقاتی که سال‌هاست روی خواص کامپوزیت‌های پایه‌پلیمری انجام می‌دهد، طی این دوران بارها به فعالیت در بخش تولید دعوت شده است؛ سرانجام این عوامل باعث شد او در سال 78 به‌اتفاق چند نفر از همکاران دانشگاهی‌اش، شرکت «کامپوزیت آسیا» را تأسیس و فعالیت در زمینه تولید پروفیل‌های کامپوزیتی پایه پلیمری را آغاز کند. از این پروفیل‌ها می‌توان در بیشتر صنایع استفاده کرد و در صنایعی مانند برق، خودروسازی، نظامی و دفاعی، ورزشی، نفت، گاز، پتروشیمی و... کاربرد بیشتری دارد.

در آن زمان هنوز استفاده از کامپوزیت‌ها در کشور رایج نبود و شناخت زیادی از این محصولات وجود نداشت؛ به‌همین دلیل او با ایفای نقش در ایجاد موسسه «کامپوزیت ایران»، نشر یک فصلنامه تخصصی علمی‌وترویجی در زمینه کامپوزیت‌ها، تأسیس انجمن علمی کامپوزیت و متعاقب آن تشکیل انجمن صنفی کامپوزیت، گام‌های مؤثری در معرفی و رواج استفاده از کامپوزیت‌های پایه پلیمری برداشته است. شرکت کامپوزیت آسیا نیز با توجه به زیرساخت‌های دانشگاهی و علمی قدرتمندی که داشته، حدود ده سال پیش موفق به اخذ گواهی دانش‌بنیانی از سوی معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری شده است.

موارد استفاده از کامپوزیت‌های پایه پلیمری

خاوندی در معرفی چند نمونه از حوزه‌هایی که در آنها، کامپوزیت‌های پایه پلیمری به‌کار رفته است، می‌گوید: «خوشبختانه در تمام فازهای میدان گازی پارس جنوبی جم، از تولیدات کامپوزیتی استفاده شده است. اکنون نیز در فازهای 23 و 24 که آخرین فازهای این میدان به‌شمار می‌آید، شاهد سفارش خرید محصولات کامپوزیتی و به‌کارگیری آنها هستیم.

همچنین در بسیاری از صنایع دیگر، ازجمله تولیدکنندگان خودرو، کاغذ، شیر پاستوریزه، رنگ و... استفاده از کامپوزیت‌ها رواج بسیار خوبی پیدا کرده است؛ به‌عنوان نمونه یکی از پروژه‌هایی که ما در مترو انجام داده‌ایم، تولید کاور کامپوزیتی ریل سوم مترو بوده است که در گذشته واردات این محصول انجام می‌گرفت و ما در شرکت کامپوزیت آسیا، موفق شدیم کاور ریل سوم متروی تهران را با بهره‌گیری از کامپوزیت‌های پایه پلیمری تولید کنیم و علاوه‌بر آن، ما برای اولین‌بار در کشور موفق به تولید عنصر مقاوم کامپوزیتی جهت کاربری در کابل‌های ارتباطی فیبرهای نوری نیز شده‌ایم.»

وی اضافه می‌کند: «یکی دیگر از تولیدات شرکت کامپوزیت آسیا، میلگردهای آج‌دار بوده است که در صنعت ساختمان‌سازی و در اجرای فوندانسیون‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌کارگیری میلگردهای فلزی در مناطق مرطوب، باعث خوردگی آنها و درنتیجه ازهم گسیختگی بتون می‌شود. باتوجه به مقاوم‌بودن کامپوزیت‌های پایه پلیمری نسبت به خوردگی، ما برای اولین‌بار در کشور این میلگردهای آج‌دار را با استفاده از کامپوزیت‌ها تولید کردیم که خوشبختانه با استقبال بسیار خوبی نیز روبه‌رو شده و در نواحی جنوبی کشور، استفاده زیادی از آنها می‌شود.»

ابعاد و جایگاه شرکت «کامپوزیت آسیا»

بنیانگذار شرکت کامپوزیت آسیا، در خصوص ابعاد مجموعه تحت مدیریتش می‌گوید: «سایت‌های ما در فازهای اول و دوم شهرک‌صنعتی «امیرکبیر» کاشان قرار دارند که یکی از آنها در فضای 10هزار مترمربعی و دیگری در محدوده‌ای با زیربنای 20هزار مترمربع، درحال بهره‌برداری هستند. حدود 15هزار مترمربع از این فضاها به‌صورت مسقف بوده و در حال حاضر 10 خط‌ تولید برای ساخت انواع پروفیل‌های کامپوزیتی و 10 خط‌تولید دیگر نیز برای ساخت انواع گریتینگ‌های کامپوزیتی مشغول فعالیت هستند.»

او می‌افزاید: «شرکت کامپوزیت آسیا در زمینه تولیدات کامپوزیتی، یک مرجع به‌حساب می‌آید که برای ممیزی سایر تولیدکنندگان مشغول در این حوزه نیز به ما رجوع می‌شود. در این بخش، ما تلاش می‌کنیم تخصص علمی و توان تولیدی شرکت‌ها را بررسی کرده و از صحت فرآیندهای آنها مطمئن شویم.»

چشم‌انداز «کامپوزیت آسیا»

به گفته خاوندی، پایه اصلی این نوع از کامپوزیت‌ها مواد پلیمری و نفتی هستند که باتوجه به کشور نفت‌خیزی که داریم، در تولید کامپوزیت‌های پایه پلیمری هیچ‌گونه مشکلی از بابت تأمین مواد اولیه وجود ندارد. مهم‌ترین معضل در این راه، دسترسی به دانش‌فنی و انتقال آن به کشور بوده است که در این بخش، شرکت کامپوزیت آسیا عملکرد موفقت‌آمیزی داشته و توانسته است بخش‌های زیادی از این صنعت را بومی کند.

در تولید کامپوزیت‌های پایه پلیمری، تنها ماده اولیه‌ای که هنوز باید به‌صورت وارداتی از خارج تأمین شود، الیاف شیشه است. تولید این الیاف نیازمند سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی است که باعث شده تاکنون مجموعه‌ای سمت آن نرود؛ به این ترتیب یکی از اهداف اصلی شرکت کامپوزیت آسیا، تولید الیاف شیشه و رفع نیاز به واردات آن است. این شرکت امیدوار است در آینده‌ای نه‌چندان دور، بتواند از صفرتاصد صنعت تولید کامپوزیت‌های پایه پلیمری را در داخل کشور انجام دهد و این صنعت را کاملا بومی کند.

محصولات مبتنی‌بر کامپوزیت‌های پایه پلیمری

مدیرعامل مجموعه کامپوزیت آسیا، در رابطه با اصلی‌ترین محصولاتی که با استفاده از کامپوزیت‌های پایه پلیمری ساخته می‌شود، به جام‌جم می‌گوید: «یکی از رایج‌ترین کاربردهای این نوع از کامپوزیت‌ها، ساخت «سینی‌کابل»های سبک و مقاوم دربرابر خوردگی است که جایگزین بسیار مناسبی برای سینی‌کابل‌های فلزی و فولادی هستند. سینی‌کابل‌ها، سازه‌هایی هستند که در ساختمان‌سازی و سایر صنایع، به‌منظور سیم‌کشی یا نگهداری و هدایت کابل‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.»

وی می‌افزاید: «همچنین «گریتینگ»ها نیز یکی دیگر از محصولات پرکاربردی هستند که امکان ساخت آنها مبتنی‌بر کامپوزیت‌های پایه پلیمری وجود دارد. گریتینگ‌ها سطوح مشبک و توری‌مانندی هستند که بسته به کاربرد و محل نصب‌شان، می‌توانند انواع مختلفی داشته باشند. برتری اصلی گریتینگ‌های کامپوزیتی نسبت به نوع فلزی آنها، عایق‌بودن، سبکی، طول‌عمر بالا و مقاومتی است که دربرابر خوردگی دارند؛ به‌همین دلیل در جنوب کشور که رطوبت هوا بسیار زیاد است و خوردگی شدید یکی از معضلات بزرگ این ناحیه به‌حساب می‌آید، استفاده از گریتینگ‌ها و سینی‌کابل‌های کامپوزیتی می‌تواند راه‌حلی اساسی برای جلوگیری از تعویض زودهنگام این محصولات باشد و همچنین از هزینه‌های هنگفتی که خوردگی ناشی از رطوبت، هر سال به کشور تحمیل می‌کند ممانعت به‌عمل آورد.»