بارداران، معاف از خانه‌ تکانی

در دوران بارداری بدن یک زن برای تطبیق‌یافتن با رشد جنین، شاهد تغییرات زیادی مثل بزرگ‌ شدن رحم، شل‌ شدن و گاهی جابه‌جایی مفصل ران و بزرگ‌شدن شکم است که حفظ تعادل را برای او دشوار می‌کند. به همین دلیل، مجاز به انجام کارهای سنگین با توجه به خطر آسیب‌پذیری به مادر و جنین نیستند.

با توجه به اهمیت موضوع و آغاز فصل خانه‌تکانی با دکتر سونیا اسکندریون، متخصص جراحی زنان، زایمان و نازایی و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری پژوهشگاه ابن‌سینا گفت‌‌وگو کرده‌ایم.

آیا بارداران مجاز به خانه‌ تکانى هستند؟

اصولا توصیه نمی‌شود که بارداران کارهای سنگینی مثل خانه‌تکانی را آن هم طی چند روز پشت سر هم انجام دهند. چنین فعالیت‌هایی به‌ویژه در سه‌ماهه اول، احتمال سقط و در سه‌ماهه آخر احتمال پاره‌شدن کیسه آب و زایمان زودرس را افزایش می‌دهد.

کدام دسته از فعالیت‌ها براى بارداران هنگام خانه‌ تکانى ممنوع است؟

بارداران به‌شدت باید از فعالیت‌هایی که با خطرافتادن همراه باشد، پرهیز کنند. مثل رفتن روی نردبان یا چهارپایه یا راه‌رفتن روی زمین لیز شسته‌شده بسیار خطرناک است.

مهم‌ترین آسیب‌هاى حین خانه‌تکانى از حیث مادر و جنین کدام هستند؟

اصولا واردشدن هر نوع ضربه به شکم در دوران بارداری خطرناک است. آسیب‌رسیدن به شکم باردار ممکن است باعث جداشدن جفت از دیواره رحم شود. ضربه‌ای که به شکم وارد می‌شود مثلا بر اثر زمین‌خوردگی ممکن است باعث شود بخشی از جفت خونریزی کند که به‌مرور به‌عنوان یک خونریزی مخفی باعث جداشدن جفت و در نهایت، زایمان زودرس و خروج اضطراری جنین شود.

استفاده از چه شوینده‌هایی براى بارداران خطر بیشترى دارد؟

مواد شوینده‌ای که بوهای تندی دارد مثل وایتکس یا جرم‌گیرهایی که در نظافت دستشویی و توالت استفاده می‌شود و نیز برخی شوینده‌هایی که برای پاک‌کردن سطوح استفاده می‌شود باعث بروز مشکلات در سه‌ماهه اول بارداری و مخصوصا تشدید تهوع بارداری خواهد شد.

بارداران توجه داشته باشند برخی از مواد مانند پاک‌کننده گاز، تینر و لکه‌برها حاوی حلال‌هایی است که برای رشد کودک خطرناک است. بررسی‌ها نشان داده است مواجهه با مواد شیمیایی در سه‌ماهه اول ممکن است خطرات بالقوه‌ای برای جنین به‌دنبال داشته باشد. پس بارداران باید از تماس با آنها یا استنشاق بخارهای ناشی از این مواد دوری کنند و در صورت لزوم از ماسک و دستکش استفاده کنند.

چه نوع کارهایی در خانه‌تکانی را نباید بارداران انجام دهند؟

ایستادن طولانی، کار سنگین و جابه‌جا کردن وسایل خانه که به احتمال زیاد طی خانه‌تکانی اتفاق می‌افتد، می‌تواند خطرات و آسیب‌هایی برای مادر و جنین داشته باشند و کمردردهای معمول حین بارداری را تشدید کند. حتی انجام برخی کارها که با خم‌شدن بدن همراه است به رحم و جنین، فشار وارد می‌کند. مخصوصا در ماه‌های آخر بارداری و زمانی که شکم مادر بزرگ شده است، خم‌شدن آسیب‌زننده است.

علت بروز کمردرد در دوران بارداری چیست؟

چون محدوده حرکتی مفاصل طی بارداری بیشتر می‌شود و نیز به‌علت هورمون‌های بارداری و بزرگ‌شدن شکم در این دوران، به بروز کمردرد طی بارداری منجر می‌شود. انجام کارهای سنگین این کمردردها را به حد آزاردهنده می‌رساند. توصیه متخصصان این است که بارداران، طی دوران بارداری کارهای سنگین انجام ندهند و برای خانه‌تکانی حتما از دیگران کمک بگیرند یا آن را به زمان دیگری موکول کنند. بدون‌شک، سلامت مادر و جنین در اولویت بیشتری نسبت به حساسیت‌به‌خرج‌دادن برای نظافت کامل خانه است.

آسیب‌های احتمالی خانه‌تکانی در بارداری

افزایش خطر سقط جنین: جابه‌جایی و بلندکردن اجسام سنگین موجب واردشدن فشار شدید به رحم و جداشدن جفت، به‌ویژه در سه‌ماهه اول بارداری می‌شود.

افزایش ریسک آسیب به کمر: تغییرات هورمونی در دوران بارداری به بروز تغییراتی ازجمله شل‌شدگی و تغییر انحنای ستون فقرات منجر می‌شود. به‌همین دلیل، بلندکردن اجسام سنگین علاوه‌بر واردکردن فشار شدید به کمر، ممکن است موجب بیرون‌زدگی و دیسک کمر نیز شود.

افزایش احتمال ابتلا به بی‌اختیاری ادرار: ایجاد فشار و آسیب بیشتر به کف لگن با بلندکردن اجسام سنگین به‌وجود می‌آید که افزایش خطر ابتلا به بی‌اختیاری ادرار و پرولاپس واژن و مثانه را بعد از زایمان به‌دنبال خواهد داشت.

افزایش خطر افتادن و زمین‌خوردن: به‌دلیل بزرگ‌ترشدن شکم در بارداری، حفظ تعادل کمی دشوار می‌شود و ممکن است باردار به‌راحتی زمین بخورد که به‌خصوص در سه‌ماهه سوم با خطر زایمان زودرس یا جداسازی جفت همراه است.

پونه شیرازی - سلامت / روزنامه جام جم