جزئیات همکاری ایران و روسیه در تولید واکسن کرونا

به گزارش جام جم آنلاین از فارس، محمد رضا شانه ساز، رئیس سازمان غذا و دارو در خصوص «جزییات برنامه‌های ایران برای مذاکرات و تولید واکسن اسپوتنیک وی، میزان و زمان واکسیناسیون در ایران توسط واکسن روسی اسپوتنیک وی -محموله اولیه واکسن اسپوتنیک وی روز پنجشنبه وارد ایران شد و علت محدود بودن حجم این محموله چیست؟،بیان داشت:به دلیل شرایط خاصی که برای حمل و نقل این واکسن وجود دارد، یعنی دمای منفی ۱۸، منفی ۲۰ درجه باید حتما یک مرحله تمام زنجیره تامین را یعنی از کارخانه تا فرودگاه مسکو و از آنجا تا فرودگاه امام در تهران و انبار را انجام می‌دادیم و لجستیک را چک می‌کردیم.

وی ادامه داد: این یکی از دلایلی بود که حجم انبوه نگرفتیم تا اگر مشکلاتی در حمل و نقل باشد، آنها را شناسایی کنیم که خوشبختانه به خوبی انجام شد و مسئله‌ای نبود. بحث دوم این است که بالاخره تقاضای زیادی وجود دارد و حجم و گنجایش تولید شرکت تولید کننده روسی محدود است. ولی در پارت‌های بعدی میزان افزایش پیدا خواهد کرد و ما می‌ توانیم میزان بیشتری واکسن دریافت کنیم.

شانه ساز در پاسخ به این پرسش که «آیا تحویل واکسن اسپوتنیک وی از سبد کوواکس تامین شد و یا از طریق مذاکرات مستقیم با طرف روس؟»،گفت: این کاملا جدا از سبد کوواکس است و برای تامین آن مذاکرات مستقیم صورت گرفت و همان طور هم که نمکی، وزیر بهداشت اعلام کرد ما برای تامین واکسن ۳ مسیر جداگانه را در نظر داشتیم. مسیر اول تولید در داخل ایران است که چند کمپانی هم آمدند و در حال ثبت هستند، دیگری سبد کواکس بود که ثبت نام کردیم و هزینه‌های اولیه هم پرداخت شده و نهایتا خرید مستقل بود.

وی افزود: در مذاکرات مستقل تامین واکسن از شرکت‌های تامین کننده، خوشبختانه اولین مورد خرید واکسن اسپوتنیک وی (Sputnik V) بود که با موفقیت انجام و وارد ایران شد.

رئیس سازمان غذا و دارو درباره اینکه «آیا یخچال‌های مورد نیاز برای حمل واکسن تامین شده و اینکه واکسن تهیه شده از چه نوعی است و واکسن فریز شده و یا واکسن اسپوتنیک لایت که در یک نوبت تزریق می‌شود؟»،ابراز داشت: خیر، این همان بحث lyophilized (خشک کردن انجمادی) است که در در دوز بوده که دوز اول دریافت شده و دوز دوم هم به هر حال دریافت خواهد شد. شرایط ویژه و سختی در لجستیک دارو وجود نداشت، به هر حال شرایط -۱۸ و -۲۰ نسبت به شرایط -۶۰ درجه و -۷۰ درجه بالاخره خیلی متفاوت است.

شانه ساز تصریح کرد: شرایط -۲۰ درجه در همه کشورها به راحتی قابل تهیه است، یخچال ها و فریزهای مورد نیاز به طور معمول در آزمایشگاه‌ها استفاده می‌ شود و به همین دلیل دشواری خاصی در این زمینه برای تامین فریزرها و امکاناتی که لازم بود وجود نداشت و به راحتی این حمل و نقل انجام شد.

وی در پاسخ به این پرسش که «بر اساس اظهارات سفیر ایران در روسیه محموله های بعدی سی‌ام بهمن‌ ماه و دهم اسفند ماه وارد ایران می شود. آیا این موضوع صحت دارد و این محموله ها حدودا با چه تعداد دوزی وارد ایران می شود؟» متذکر شد:‌ بله، همین طور است. آن چیزی که در قرار اولیه است حدود ۲ میلیون دوز است که دریافت خواهد شد، محموله اول خوشبختانه وارد شد، ما امیدوار هستیم بنابر آنچه سفیر ایران اعلام کرد چیزی حدود ۵۰۰ هزار دوز تامین خواهد شد و مابقی آن با یک فاصله زمانی کوتاه تری امیدوار هستیم تا قبل از پایان مارس بتوانیم بین یک تا دو میلیون از این واکسن را دریافت بکینم و به هر حال واکسیناسیون را در ایران آغاز کنیم.

رئیس سازمان غذا و دارو گفت: همین طور که می‌دانید گروه اولی که دریافت کننده هستند پرسنل آی سی یو و همچنین پرسنلی که به طور مستقیم با بیماران مبتلا به کووید سر و کار دارند، خواهند بود که در همین هفته واکسیناسیون آنها شروع خواهد شد و بعد به ترتیب گروه‌های سالمندان و بیمارانی که به دلیل نیاز و ویژگی‌های بیماریشان باید حتما در پروتکشن اصلی قرار بگیرند و بعد از آن گروههای دیگر که واکسن را دریافت کنند.

شانه ساز درباره «برنامه برای ۲۰ هزار دوز واکسنی که روز پنج شنبه وارد شد چیست؟ واکسیناسیون چه زمانی آغاز می شود و چه کسانی در اولویت هستند؟»، خاطرنشان کرد: ما در وزارت بهداشت اولین گروهی را که در اولویت قرار دادیم که باید واکسن را دریافت بکنند، همکاران ما هستند که در آی سی یو و بخش‌های مراقبت‌های ویژه بیماران بستری مبتلا به کرونا فعالیت می‌کنند.

وی متذکر شد: به خصوص آن گروهی که تاکنون آلوده نشده‌ و بیمار نشده‌اند، آنها گروه اولی هستند که دریافت کننده این واکسن خواهند بود و بعد بقیه کادر درمان، سالمندان و همین ترتیب که پیش برویم بیماران خاص و افرادی که بدلیل بیماری زمینه ‌ای که دارند امکان ابتلایشان به کرونا بیشتر است و در نهایت همه جمعیت را بتوانیم واکسنیه کنیم.

شانه ساز در پاسخ به این پرسش که «اولین واکسیناسیون در ایران در چه زمانی آغاز خواهد شد و آیا اسپوتنیک وی در همان زمان مورد استفاده قرار خواهد گرفت؟»، افزود: ما یک کشور با جمعیت ۸۵ میلیون نفر هستیم و برنامه ما این است که همه هموطنان این واکسن را دریافت کنند و این برنامه ریزی وجود دارد؛ البته برای ۸۵ میلیون نفر ما چیزی حدود ۱۷۰ میلیون دوز واکسن نیاز داریم، قطعا از یک منبع این قابل تامین نیست.

وی اضافه کرد:‌ما فعلا گروه‌هایی را که اولویت بندی شده را مدنظر قرار دادیم و تا آن موقع امیدوار هستیم با تولید مستقلی که در ایران با شرکت ها و کمپانی های خودمان دارند انجام می‌دهند و زیرساخت‌ هایشان را توسعه می‌دهند و همچنین با کمک انتقال دانش فنی و کار مشترک با سایر کشورها و کمپانی‌ها بتوانیم در قالب یک همکاری مشترک تولیدی را انجام دهیم، هم برای جمهوری اسلامی ایران و هم احتمالا برای صادرات به سایر کشورهایی که نیاز دارند و با ادامه همکاری‌های مشترک در آینده به کشورهای دیگر هم در این زمینه می‌توانیم کمک بکینم و در تامینشان همکاری داشته باشیم.

رئیس سازمان غذا و دارو درباره اینکه «چرا سازمان نظام پزشکی ایران تاکنون واکسن اسپوتنیک وی را تایید نکرده؟»،تاکید کرد:‌مرجع رسمی و قانونی که می‌تواند اجازه مصرف هر دارو و هر واکسنی را در سطح جمهوری اسلامی ایران بدهد سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت ایران است و به هر حال این سازمان هم وظایف خودش را می‌ داند و در منطقه ما حدود ۱۰ سال است که به عنوان یک سازمانی که سیستم نظارتی قوی در امر واکسن دارد توسط WEQ رجیستر شدیم و ما را به رسمیت شناختند، هم آزمایشگاه قوی در حوزه غذا، دارو و تجهیزات پزشکی داریم و هم پرسنل و نیروی انسانی توانمندی که امکان هرگونه نظارت و بازرسی کیفیت را به تنهایی می‎‌توانند انجام بدهند.

وی ادامه داد:‌سازمان نظام پزشکی به عنوان یک NGO قانونی که می ‌توانند بحث های مشورتی را داشته باشند و تاکنون من نه دیدم و نه شنیدم که موضع سازمان نظام پزشکی این باشد. حالا جمعی از همکاران پزشکی ما حق دارند اظهار نظر بکنند، البته فکر می‌کنم الان با توجیهاتی که انجام شده حتی آنها هم در واقع قانع شدند و موضع سازمان نظام پزشکی را هم باید ریاست این سازمان اعلام بکند و من هیچ وقت نه دیدم و نه شنیدم که ظفرقندی ، رئیس سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی در مورد پایین بودن کیفیت نه این واکسن و نه بقیه موارد اظهار نظری کرده باشند.

شانه ساز بیان داشت: یک اظهار نظر کارشناسی و دغدغه‌ای بوده توسط برخی همکاران پزشک که من امیدوار هستم که با این اطلاعات جدیدی که بدست شان رسیده به هرحال توجیه شده باشند. به هر حال بحث واکسن درهمه جای دنیا به همین صورت است، برخی از کادر درمانی می‌پذیرند و برخی دیگر نمی‌پذیرند و واقعا این یک بحث چالشی است. از طرفی نگرانی همکاران نیز پس از چاپ مقالات علمی در مجلات علمی معتبر در مورد ایمنی این واکسن، بر طرف شده است.

رئیس سازمان غذا و دارو درباره اینکه «اهداف این سفر چیست و قرار است برنامه تولید مشترک واکسن اسپوتنیک با کدام یک از بخش‌‌های ایران انجام شود، سازمان غذا و دارو انستیتو پاستور یا بخش دیگری؟»، تصریح کرد: ایران و روسیه پتانسیل های دیده نشده فراوانی برای گسترش همکاری در عرصه‌های مختلف و از جمله حوزه سلامت و به خصوص دارو و واکسن دارند، به هر حال دو کشوری هستند که به لحاظ نزدیکی جغرافیایی می‌ توانند همکاری مشترک زیادی را شکل بدهند، نیازهای همدیگر را بخوبی می‌توانند تامین کنند، به طور مثال در جمهوری اسلامی ما برای بیشتر داروها و خطوط دارویی ظرفیتی بیش از ۴ برابر نیاز ۸۵ میلیون نفر جمعیت خودمان داریم. ما حدود ۹۸ درصد از داروهای مورد نیاز را در داخل کشور تولید می‌کنیم.

وی ابراز داشت:‌ در زمان تحریم‌ها و با وجود آنکه تحریم ها واقعا غیر انسانی بودند و پذیرفته شده نیست در هیچ مورد، خصوصا در بحث دارو و تجیزات پزشکی و کالاهای سلامت محور، ولی این تحریمها که متاسفانه تحمیل شد، انگیزه محققین صنعتگران ما، تولید کنندگان ما بسیار بیشتر شد.

شانه ساز یادآور شد: این دوره تحریم واقعا حتی برای واردات مواد اولیه در تولید دارو و تجهیزات پزشکی که فقط مصرف پزشکی داشت و دریافت کننده نهایی آن مشخص بود، مانع ایجاد کرد. اما در کشور ما به هر طریقی بود این ظرفیت ایجاد شد، این دستگاهها و این مواد به طرق مختلف و با زحمت فراوان و با هزینه گران تر وارد و نصب شد و خوشبختانه ۹۸ درصد داروها را در کشور تولید می‌کنیم.

رئیس سازمان غذا و دارو گفت: در کشور روسیه هم پتانسیل‌های بسیار زیادی در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی و واکسن وجود دارد که ما می‌توانیم در این حوزه همکاری بکنیم. آن چیزی که الان دیده می‌شود یک نقطه شروع و یک نقطه عطف است و در جلساتی که با مسئولین وزارت بهداشت و با دیگر مسئولین روسیه خواهیم داشت و با اهتمامی که هم وزیر بهداشت و هم سفیر ایران در روسیه دارند، من بسیار خوشبین هستم که این توانمندی‌ها پتانسیل‌های دیده نشده بتواند هر چه زودتر بازیافت و دیده شود تا ما در این عرصه بتوانیم هم نیازهای همدیگر را برطرف کنیم و هم در بعد اقتصادی همکاریهای گسترده‌ ای را با هم شروع بکنیم.

وی درباره «انتقال دانش تولید واکسن اسپوتنیک وی به ایران به چه شکل خواهد بود، آیا دانشمندانی از ایران برای آموزش به روسیه خواهند آمد یا دانشمندان یا دانش تولید واکسن به ایران وارد خواهد شد؟»، بیان داشت: الان پلتفرم های مختلفی داریم که دارند در ایران در بحث واکسن کار می‌کنند، البته به هیچ عنوان به این معنی نیست که ما از دانش کشورهایی که به هر حال در این زمینه کار کردند و می‌توانند انتقال دانش فنی را به ما داشته باشند خودمان را محروم بکنیم؛ به خصوص کشوری مثل روسیه که پتانسیل‌های زیادی برای کار مشترک وجود دارد.

رئیس سازمان غذا و دارو اظهار داشت: همان طور که اشاره کردید، سازمان غذا و دارو سازمانی برای ثبت و تایید سلامت دارو هست و خودش چیزی را تولید نمی‌کند و یا انستیتوی پاستور یک کار تحقیقات و بیشتر در جنبه‌های رفع نیازهای فوری جمهوری اسلامی ایران کار می‌کند. ما امیدوار هستیم که در قالب همکاری بخش خصوصی با شرکت های روسی بتوانیم تولید مشترک را به زودی در ایران آغاز بکنیم.

شانه ساز درباره اینکه «ایران می‌تواند مانند پایگاهی برای تولید واکسن اسپوتنیک وی باشد و حتی به کشورهای دیگر آن را صادرات کند؟»،افزود: دقیقا همین طور است. موقعیت جغرافیایی ایران در منطقه  خلیج فارس و در کنار کشورهایی که دوست هستند و ارتباطات خوبی دارند و هم کشورهای شرقی و هم کشورهایی که در بعد جغرافیایی نسبت به ایران قرار گرفته اند، امکان تامین نیازهایشان با توجه به زیرساخت هایی که طی این سالها در ایران به وجود آمده است در صورت کار مشترک با شرکت های روسی فراهم خواهد بود. و این یک بازی برد برد است برای تمامی گروه‌ها و بخش هایی که در این معادله حضور و شرکت دارند.

رئیس سازمان غذا و دارو درباره اینکه «واکسیناسیون عمومی شهروندان ایران با واکسن اسپوتنیک وی را در چه زمانی تخمین می‌زنید و قیمت آن چقدر خواهد بود؟»،بیان داشت: واکسن برای دریافت کننده نهایی، برای ایرانی‌ها رایگان خواهد بود. آن قیمتی هم که ما با همکارانمان در روسیه در موردش توافق شده در قالب یک تفاهم نامه امضا شده و در حال اجرا است ولی در نهایت برای مصرف کننده ایرانی رایگان است. هیچ کدام از هموطنان ما برای دریافت واکسن قرار نیست که پرداخت بکنند و به صورت رایگان سرویس داده می‌شود.

شانه ساز درباره اینکه «آیا کسی می‌تواند به طور خصوصی این واکسن را خریداری کند؟»،تاکید کرد:‌فعلا آن چیزی که برنامه ریزی شده، آن چیزی که خواهد آمد در یک سامانه‌ای به نام «تیتک» که سامانه‌ای کاملا بر پایه آی تی و فن آورانه ثبت است و همه افراد در آنجا اطلاعاتشان ثبت می‌شود، فعلا گروه‌هایی که دریافت می‌کنند، گروههای اولویت دار هستند که رایگان دریافت می‌کنند.

وی ادامه داد: اینکه در ماههای بعد که این گروه‌های اولویت دار دریافت کردند چه خواهد شد، برنامه آن هنوز اعلام نشده و آن طور که رئیس جمهور ایران اعلام کردند، فعلا واکسن به صورت رایگان ارائه خواهد شد.