واکسن تولید مشترک با کوبا تا چند هفته دیگر در ایران / واکسن «برکت» بدون عارضه

به گزارش جام جم آنلاین از ایسنا، دکتر علیرضا بیگلری در نشست خبری ویدیوکنفرانسی ضمن تبریک ولادت حضرت زهرا (س) و ایام دهه فجر، درباره واکسن تولید مشترک ایران و کوبا، گفت: انستیتو پاستور ایران چندین واکسن را در شرکت‌های دانش بنیان خود و یک واکسن در خود انستتیتو پاستور پیش می‌برد.

وی افزود: با توجه به اینکه یکی از بهترین راهکارها انتقال دانش‌فنی از کشورهای دیگر بود، اقدام به انجام این کار با کشور کوبا کردیم. مسلما انستیتو پاستور ایران انتخاب‌های متعددی مثل کار با انستیتو پاستور فرانسه، کوبا و... داشت و انتخاب نهایی ما کشور کوبا بود که از چندین واکسنی که این کشور تولید کرده بود، دو واکسن مدنظرمان قرار گرفت و با توجه به اینکه این دو واکسن طراحی خوبی دارند و عوارض کمی دارند و آزمون‌های حیوانی هم با نظارت ما انجام شد، واکسن وارد فاز اول کارآزمایی بالینی شد و در فاز اول، بی‌خطر بودن آن تایید شد.

بیگلری در این باره ادامه داد: در فاز دوم هم کارشناسان ما حضور پیدا کردند و واکسن را مورد مشاهده قرار دادند و در این مرحله انعقاد قرارداد انتقال فناوری واکسن صورت گرفت‌.

وی افزود: انستیتو پاستور ایران موسسه ای با ۱۰۰ سال قدمت است و سعی کرده واکسن ایمنی در اختیار مردم قرار دهد؛ چون برند با ارزشی داریم. در این موضوع هم سعی کردیم دقت بالایی داشته باشیم تا واکسنی وارد شود که فازهای قبلی با مشاهده مستقیم ما تولید شده باشد. الان در کوبا فاز یک تمام شده و نتایج بررسی شده است. فاز دوم در حال اتمام است و ۱۶ فوریه فاز سه انسانی آغاز می‌شود تا ان‌شاءلله هفته‌های آتی واکسن را در ایران داشته باشیم‌.

رییس انستیتوپاستور افزود: کنترل کیفی این واکسن در ایران انجام می‌شود. در فاز سوم که فاز نهایی واکسن کرونا است امیدواریم آزمون ها به خوبی سپری شود. آن زمان وارد واکسیناسیون عمومی می‌شویم. واکسن در طی دو هفته آتی آماده می‌شود تا فاز کلنیکال ترایال را روی کاغذ آغاز کند.

وی در مورد فعالیت انستیتو پاستور در کنترل کرونا، گفت: کشور درگیر معضل بزرگی شد که تمام دانش بشری در مقابل آن ناچیز است. اولین گلوگاه کنترل بیماری انجام تشخیص بیماری بود که به عهده ما گذاشته شد و انستیتو پاستور توانست طراحی روشهای تشخیص و شبکه مولکولی در کل کشور راه اندازی کند که امروزه شامل بیش از ۳۴۰ آزمایشگاه است که با مدیریت ما پیش می‌رود. فراموش نکنیم در روزهای ابتدایی بیماری انستیتو پاستور از کل کشور نمونه آزمایشگاهی از ۷۵۰ بیمارستان می‌گرفت و انجام می‌داد تا به تدریج کارکنان آزمایشکاه سراسر کشور تعلیم یافتند و وارد فازی شدیم که توانستیم کیت‌های آزمایشگاهی تامین کنیم و وارد تولید کیت‌های داخلی شویم‌.

به گفته رییس انستیتو پاستور، وظیفه دیگر ما فعالیت در زمینه واکسن بود که همراه با شرکت های داخلی، انستیتو پاستور ایران هم ساخت۳ واکسن را آغاز کرد. در کنار این اقدامات راهکار خوب همکاری مشترک تولید واکسن بود که کشور کوبا را با سابقه دو دهه همکاری با ایران انتخاب کردیم. امبدواریم برند انستیو پاستور بر این واکسن هدیه ای برای ملت بزرگوار ایران باشد.

بیگلری ادامه داد: در مورد ظرفیت تست ما روزهای اول حدود ۲ تا ۳ هزار تست بود که سریعا افزایش یافت و امروز حدود ۵۰ هزار تست روزانه انجام می‌دهیم و اگر نیاز بالاتر از این هم شود می‌توانیم به آن برسیم.

واکسن «برکت» تاکنون هیچ عارضه خاص و نگران‌کننده نداشته است

وی درباره واکسن ایرانی کرونا، افزود: چندین واکسن به طور همزمان در ایران پیش می‌رود. نوع واکسن برکت« این اکتیو» است که نظیر این پلتفورم در کارخانه سینوفارم و سینوواک چین داریم. این روش یکی از شناخته شده ترین و قدیمی ترین راه های تولید واکسن است. کارآزمایی بالینی این واکسن آغاز شده است و اطلاعات داوطلبان به دقت رصد می‌شود.

به گفته وی، در ایران واکسن‌ها برای وارد شدن به فاز انسانی باید از سازمان غذا و دارو مجوز بگیرد. برای گذارندن فاز یک وسواس و دقت زیادی صورت می‌گیرد، زیرا در فاز یک توجه می‌شود که واکسن ایمن باشد و عوارض ایجاد نکند.

وی افزود: واکسن شرکت برکت خوشبختانه تاکنون هیچ عارضه خاص و نگران‌کننده نداشته است و کارایی آن در فازهای بعدی ۲ و ۳ مشخص می‌شود. واکسن شرکت رازی نیز تاییدیه گرفته است و وارد کارآزمایی بالینی خواهد شد. همچنین واکسن پاستور با انتقال دانش فنی از کوبا درحال پیگیری است که فاز حیوانی و اول و دوم خود را گذرانده است و این اولین واکسنی است که در ایران به فاز ۳ می‌رسد.

اقدام هوشمندانه روس‌ها در طراحی واکسن اسپوتنیک

وی در مورد واکسن روسی (اسپوتنیک وی) کرونا، تصریح کرد: یکی از پلتفرم‌های تولید واکسن، آدنوویروس است. آدنو ویروس به دلیل نوع تکنولوژی‌اش به نظر می‌رسد که ایمنی خوبی ایجاد می‌کند و کشورهای مختلفی از این روش برای تهیه واکسن استفاده کردند. تخصص من آدنوویروس است و دو دهه قبل کار با آدونوویروس را آغاز کردم. در کشور انگلیس و آمریکا در تحصیل اولین گروه‌هایی بودیم که روی سیستم آدونوویروس کار کردیم. این روش سخت و دشوار است؛ اما یکی از پلتفرم‌های موفق خواهد بود. روس‌ها از وکتوری استفاده کردند که اقدام بسیار هوشمندانه‌ای بود. اولین باری که دانش استفاده شده در واکسن اسپوتنیک را دیدم، برایم روشن شد کسی که این واکسن را طراحی کرده اقدام جالبی کرده و افرادی که این واکسن را تولید کردند افراد ماهری بودند و با تکنولوژی آشنایی داشتند. روز گذشته هم در مجله لنست شاهد موفقیت 92 درصدی این واکسن بودیم. حدود ۱۰ یا ۲۰ کشور این واکسن را انتخاب کرده‌اند. سیستم آدنوویروس سال‌ها در ژن درمانی استفاده شده است.

وی در پاسخ به سوالی درباره واکسن وزارت دفاع نیز گفت: یکی از پرونده‌ها در مورد شرکت میلاد نور است که فاز حیوانی را طی کرده و همکاران سازمان غذا و دارو اطلاعات دقیق‌تری دارند.

سال‌هاست کودکان را با واکسن ایرانی واکسینه می‌کنیم

رئیس انستیتو پاستور در مورد تولید انبوه واکسن‌های کرونا در ایران، اظهار کرد: ایران در بین کشورهای اسلامی یکی از دو کشوری است که اسم خود را به عنوان تولید کننده واکسن ثبت کرده است. ما بیماری آبله را در ۵۰ سال گذشته با واکسن پاستور کنترل کردیم و ما سال‌هاست کودکان را با واکسن ایرانی واکسیناسیون می‌کنیم. ما از نظر تجهیزات واقعا در تحریم بودیم اما در واکسن تجربه دیرینه داریم و هر ۴ پلتفرم اصلی تولید واکسن که در دنیا در مورد کووید۱۹ وجود دارد، در ایران هم به کار برده می‌شود.

بحران کرونا، برنامه‌های واکسیناسیون را 20 سال جلو انداخت

وی افزود: ما شرکت‌های مختلفی در تمام پلتفرم‌ها به کار گرفتیم و بعدا تاریخ قضاوت خواهد کرد که این تصمیم تا چه اندازه درست بوده است. ما نمی‌دانستیم کدام پلتفرم موفق خواهد بود و کدام یک در مقابل جهش جدید ویروس خواهد ایستاد؛ اما این دانش قطعا روزی به کار ما خواهد آمد. اگر حمایت خوبی از جوانانمان نکنیم، شایسته نیست. زمان بهترین قاضی است، نمی‌دانیم این ویروس تا چه زمانی خواهد بود و عاقلانه روشی است که تاکنون پیش گرفته‌ایم، ما سرمایه‌ای را دور نریختیم و خواهیم توانست به تولید انبوه برسیم. بحران کووید با تمام سختی‌هایی که داشت برنامه‌های واکسیناسیون را حدود ۲۰ سال جلو انداخت.

بیگلری درباره تولید انبوه واکسن تولیدی مشترک با کوبا، ادامه داد: واکسن وقتی تمام امتحانات خود را پس نداده است امتحان نمی‌شود. ما سابقه ۱۰۰ ساله انستیتو پاستور را به خطر نمی‌اندازیم. واکسن تولید مشترک با کوبا را از همه واکسن‌هایی که امکان تولید مشترک و انتقال تکنولوژی آن وجود داشت بهتر دیدیم.

پیش‌بینی عرضه واکسن ایرانی - کوبایی کرونا از خردادماه

وی درباره تکنولوژی واکسن تولید مشترک با کوبا، گفت: تکنولوژی این واکسن مشابه واکسن پنوموکوک بود که در ایران قرار است تولید شود، کوبا در دو دهه قبل با ما همکاری انتقال تکنولوژی داشته و در حوزه انتقال تکنولوژی واکسن هپاتیت بی نیز همکاری داشتیم. کوبا اجازه نظارت بر آزمایش واکسن را به ما داد و برنامه زیر نظر ما پیش رفت که کمتر کشوری در دنیا اجازه همچین کاری را می‌دهد. تولید این واکسن در ایران و کوبا انجام می‌شود و پیش‌بینی می‌کنیم از خرداد عرضه واکسن آغاز می‌شود و امیدواریم بتوانیم ماهانه دو میلیون دوز واکسن توزیع کنیم. پس از آن نیز بسته به نیاز کشور وارد فازهای بعدی می‌شویم. بالا بردن تولید بستگی به نیاز کشور دارد.

رییس انستیتو پاستور ایران گفت: خبر بسیار خوش دیگری داریم که طی هفته‌های آتی به مردم اعلام خواهیم کرد که ابتکاری بزرگ و متفاوت در زمینه کووید است که انستیتو پاستور به مردم تقدیم می‌کند.

وسواس سازمان غذا و دارو در تایید واکسن‌ها

وی افزود: هرکدام از واکسن‌هایی که در دنیا تولید می‌شوند محاسن و معایبی دارند. خیلی از واکسن‌ها در سنین بالا تست نشدند، سیاست ما این بود که از همه پلتفرم‌ها استفاده کنیم. به جد می‌گویم که سازمان غذا و دارو شدیدترین نظارت‌ها و وسواس‌ها را دارد تا واکسنی که وارد کشور می‌شود یا ساخته می‌شود استاندارد لازم را گذرانده باشد. برخی تولید کننده‌ها از این همه وسواس کلافه می‌شوند ولی کار درست همین است.

بیگلری ادامه داد: در تولید ما همیشه حداقل‌ها را می‌گوییم و سعی می‌کنیم واقع بینانه به تولید فکر کنیم، واکسن چیزی نیست که بخواهیم قول نابجا در مورد آن بدهیم؛ زیرا کشور روی قول ما حساب می‌کند اما از خرداد ماه حداقل دو میلیون دوز واکسن وارد می‌کنیم. مذاکرات با کوبا به این شکل است که اول واکسن مورد نیاز دو کشور را تامین کنیم. کوبا جمعیت کمتری دارد و ممکن است پس از تامین جمعیت خودشان به ما هم کمک کنند ولی برنامه ما در پاستور افزایش تولید ماهانه به شکلی است که ظرف چند ماه به تولید ۵ میلون دوز در ماه برسیم.

وی درباره جهش‌های ویروس کرونا، گفت: خوشبختانه واکسن در مقابل این ویروس ایمنی ایجاد می‌کند. البته می‌دانیم که این واکسن ممکن است روی ۱۰۰ درصد مردم جواب ندهد و نمی‌دانیم ایمنی پس از تزریق واکسن تا چند وقت ماندگار خواهد بود. نگرانی دیگر ما جهش‌ها است که خوشبختانه مطالعات نشان می‌دهد واکسن‌های فعلی در مقابل جهش‌ها هنوز کارایی دارند اما ممکن است جهش‌هایی رخ دهد که واکسن را بی‌اثر کند. در ایران هم جهش ها رصد می‌شود و ما در این زمینه کار شبانه‌روزی انجام می‌دهیم.

درس بزرگِ کرونا

بیگلری افزود: ما در شرایط تحریم، با کرونا مبارزه می‌کنیم. درس بزرگ کرونا این بود که ما به هیچ وجه نمی‌توانیم به خارج از کشور تکیه کنیم. در تمام موارد باید خودمان کار کنیم. تعداد مرگ‌های ما الان به حدود ۷۰ نفر رسیده اما در پایتخت یک کشور اروپایی روزانه بیش از ۱۰۰۰ مرگ دارند ولی در مورد کشور خودشان حرف نمی‌زنند و مدام در مورد ما صحبت می‌کنند. در مورد واکسن هم زمان ثابت می‌کند ایران چقدر توانسته موفق باشد. با این کمبود جهانی بدانیم کسی به اندازه نیازمان به ما واکسن نخواهد داد، در مورد واکسن رقابت جهانی وجود دارد، پس به فکر دانشمندان‌مان باشیم و پشتیبان آنها باشیم. فراموش نکنیم تا واکسن‌ها کار کنند ماسک تنها راه نجات ما است.

وی درخصوص تعداد افراد مورد مطالعه در فاز سوم کارآزمایی واکسن کرونا، تاکید کرد: تعداد از هر جامعه و از هر واکسن تفاوت دارد. تعدادی که در ایران بررسی می‌شود فعلا نهایی نشده است. در اغلب واکسن‌ها ۲۰ تا۴۰ هزار نفر وارد فاز ۳ کلینیکال ترایال شدند، رِنج عدد ما هم در انستیتو پاستور ایران بین همین اعداد است، اما طی روزهای آتی مطالعات ما دقیق تر خواهد شد.‌ ما کشور پهناوری داریم و مرحله به مرحله پیش می‌رویم.

بیگلری درباره شناسایی ویروس‌های جهش یافته کرونا، بیان کرد: آزمایش‌های خاصی طراحی کردیم که می‌توانیم نوع جهش را تشخیص دهیم علاوه بر آن به صورت هدفمند از نقاط مختلف کشور نمونه اخذ می‌شود تا جهش‌های احتمالی ویروس در کشور خودمان را هم بررسی کنیم.

وی درباره هزینه تولید واکسن‌های ایرانی کرونا، گفت: اگر پِر دوز بخواهیم بگوییم مسلما واکسن ایرانی ارزان‌تر است. واکسن مقوله حاکمیتی است که با امنیت سلامت کشور در ارتباط است. کووید ۱۹ ثابت کرد حتی اگر کشور قوی باشیم و پول هم داشته باشیم ممکن است واکسن به دستمان نرسد. هرچه برای واکسن هزینه کنیم ارزش دارد، همانگونه که هزینه برای سیستم‌های دفاعی و ارتش و پدافند ارزش دارد، هزینه در این بخش هم موثر است. ما بین ۶۰ تا ۱۰۰ میلیون دوز واکسن نیاز داریم اگر قرار باشد با قیمت ۱۵ یورو واکسن خرید کنیم چقدر باید هزینه کنیم؟ باید ۱.۵ میلیارد یورو هزینه کنیم ولی وقتی خودمان سرمایه‌گذاری می‌کنیم از همه نظر به نفع ما خواهد شد و آینده کشور را تقویت می‌کند زیرا به نوعی یک سرمایه‌گذاری هم است.

بیگلری در خاتمه تاکید کرد: اخبار خوبی در زمینه واکسن طی هفته‌های آتی به عنوان عیدی تقدیم ملت ایران خواهد شد، اقدامی استثنایی در زمینه تولید واکسن انجام شده که در دنیا بی‌نظیر است و در زمان مشخص اعلام خواهد شد.