یک متخصص طب‌سنتی از علل سردی اندام‌های بدن می‌گوید
برای این‌که بدانیم در حوزه طب‌سنتی برای این روزها چه تدابیر و آموزه‌هایی در نظر گرفته شده است با دکتر الهام پارسا، پزشک متخصص طب‌سنتی و عضو هیات‌علمی دانشکده طب‌سنتی دانشگاه شهید بهشتی گفت‌وگو کرده‌ایم که پاسخ‌های ایشان به پرسش‌ها ما را در ادامه می‌خوانید.
استنشاق هوای پاکیزه یکی از شش اصل پراهمیت حفظ‌صحه یا همان اصول حفظ سلامتی در مکتب طب‌سنتی است.
این شش اصل شامل تغذیه مناسب، خواب و بیداری کافی، فعالیت بدنی و ورزش در حد تعادل، استنشاق هوای پاکیزه، وضعیت روانی مناسب و دفع کامل مواد نامناسب بدن است که برای پیشگیری و حتی درمان، موردتوجه و توصیه پزشکان طب‌سنتی است.
برای اغلب ما این پرسش مطرح است که آیا در قدیم هوای آلوده وجود داشته که طب‌سنتی تدابیری برای آن اندیشیده باشد و در حال حاضر بتوانیم از آن آموزه‌ها استفاده کنیم؟ دکتر پارسا دراین‌باره می‌گوید در زمان پیشینیان ما آلودگی هوا به نحوی که اکنون در شهرهای صنعتی ایجاد می‌شود، وجود نداشت اما در آن زمان آلودگی هوا را ناشی از بخارات و هوای آلوده در کنار مرداب‌ها، آب‌های راکد و در کنار لاشه حیوانات مطرح می‌کردند.
در منابع طب سنتی بسیار با اصطلاح «هوای وبایی» مواجه می‌شویم. هوای وبایی به‌نوعی تعبیر هوای ناسالم است و بیان‌کننده شیوع بیماری وبا نیست بلکه نشان‌دهنده هوای آلوده‌ای است که ناشی از ذرات شیمیایی در هوا یا ناشی از هوای عفونی باشد؛ مثل آنچه در حال حاضر در مورد ویروس کرونا مطرح است.
کنترل راه‌های دفع مواد زاید
تنفس هوای آلوده گاهی سبب علائمی مانند تنگی‌نفس، سرفه و... شده که فرد سریع متوجه آن می‌شود اما گاهی این علائم مانند خستگی‌های مزمن، افسردگی و... در طولانی‌مدت و به‌مرور زمان ظاهر می‌شود و معمولا فرد عامل بروز آن را نمی‌داند. مهم‌ترین نکته برای این‌که تا حد امکان از مخاطرات ناشی از آلودگی هوا در امان بمانیم این است که راه‌های خروجی و دفع مواد زاید بدن را کنترل کنیم و مراقب باشیم دچار یبوست نشویم.
ابتلا به یبوست این روزها اثر مخرب بیشتری بر بدن دارد. باید سعی کنیم با مواد طبیعی و استفاده‌نکردن از مواد یبوست‌زا این راه دفعی بدن را باز نگه‌داریم. همچنین توصیه بر این است که از آرایش‌های سنگین و استفاده از کرم‌ها و روغن‌ها به‌طور مکرر بپرهیزیم زیرا این مواد اندک تنفس پوستی را نیز از بین می‌برد. ضمن این‌که باید از کشیدن سیگار و قلیان و استفاده بی‌رویه از اسپری‌ها و حشره‌کش‌ها نیز پرهیز کنیم.
بخور نخورهای این روزها
از مصرف غذاهای مانده، گوشت‌های فرآوری‌شده و دارای مواد نگهدارنده همچون سوسیس و کالباس، مواد غذایی کنسروی، چیپس و پفک، مواد سودازا مثل گوشت گاو و گوساله، عدس، قارچ، بادمجان، غذاهای خمیری مثل ماکارونی، آش رشته، رشته پلو و... باید پرهیز کنید اما استفاده از سیر و پیاز پخته و نه خام در غذاها از مواد مفید و توصیه‌شده است. از دیدگاه طب سنتی، سیر و پیاز به عنوان ضدسم در نظر گرفته شده‌اند و چون آلودگی هوا سم محسوب می‌شود این دو می‌توانند به پاک‌سازی بدن کمک کنند.
همچنین از فالوده سیب به نحوی که سیب را رنده کرده و همراه کمی عسل، عرق بیدمشک یا گلاب روزانه مصرف کنید.
انار شیرین، کدو حلوایی، کدو خورشتی و مصرف انواع سوپ‌های ساده که بهتر است در سوپ‌ها از شلغم و بِه استفاده شود مورد توصیه است. استفاده از دمنوش آویشن شیرازی برای کسانی که آسم و برونشیت و مشکلات تنفسی دارند و همچنین استفاده از دمنوش‌های گل گاوزبان، بهارنارنج و دارچین و برای تقویت ریه‌ها، عرق بهارنارنج گزینه‌های مناسبی هستند.
ممنوعیت زیاده‌روی در تحرک
سعی کنیم این روزها خواب کافی و به‌موقع داشته باشیم و از بیداری‌های طولانی‌مدت و پرداختن به ورزش‌های شدید و طولانی پرهیز کنیم البته بی‌تحرکی مطلق هم مناسب نیست و بهتر است در خانه یا محیط کار در فضای بسته نرمش یا درجازدن‌های روزانه داشته باشیم.
نکته قابل‌توجه این‌که برخلاف توصیه‌هایی که در فضای مجازی منتشر می‌شود، زیاده‌روی جنسی هیچ‌وقت و به‌خصوص این روزها در دوران کرونا و به‌ویژه در بحران آلودگی هوا توصیه نمی‌شود. فعالیت جنسی زیاد و مکرر و هر فعالیت غیرطبیعی دیگر که باعث فشار بیش‌ازحد و ضعف بدن شود می‌تواند به تضعیف سیستم ایمنی منتهی شود. نیاز ما در این شرایط به سیستم ایمنی قوی است که اگر ناغافل به بیماری یا عارضه‌ای مبتلا شدیم بتوانیم با سیستم ایمنی قوی از شدت و وخامت بیماری بکاهیم.
دود دادن گیاهان، بیشتر برای مواقعی که بیماری‌های واگیردار شایع شده باشند به عنوان ضدعفونی‌کننده هوا کاربرد دارد.
دود چوب درخت سیب، دود پوست انار، دود کندر و میخک و برگ‌بو که البته باید به غلظت‌های مناسب و ملایم باشد به طوری که سبب تنگی‌نفس و آسیب به ریه نشود.
در مورد دود اسفند نیز ضدعفونی‌کننده محیط است و در طب سنتی نظرات مثبت زیادی در مورد آن ارائه‌شده که به‌زودی نتایج آن منتشر خواهد شد؛ البته تاکید می‌شود دود اسفند نباید غلیظ باشد و استعمال خوراکی آن به‌هیچ‌عنوان برای همه افراد توصیه نمی‌شود.
با توجه به این‌که هوای خانه نباید خیلی خشک باشد و باید کمی رطوبت داشته و دما به سمت سردی برود، بخور سرد با دستگاه‌های مخصوص بخور مناسب بوده اما بعید است برای رفع آلودگی هوا چندان موثر باشد. البته بخور بابونه توصیه می‌شود.
در یک ظرف آب‌جوش یک مشت بابونه بریزید و روی شعله ملایم اجاق گاز بگذارید تا به‌تدریج بوی بخور در فضای خانه بپیچد البته افشاندن گلاب و عرق بهارنارنج در منزل و بوییدن سیب و بِه نیز توصیه می‌شود و بهتر است پس از برگشت به منزل، مجاری تنفسی با آب‌نمک رقیق یا آب خالی شست‌وشو داده شود.
چه مزاجی ضعیف‌تر است؟
آلودگی هوا بیشتر روی افرادی که دچار سوءمزاج باشند تاثیر نامطلوب می‌گذارد. همه مزاج‌ها تا زمانی که در محدوده طبیعی باشند و همه اعضا و عملکردهای بدنی و روانی خوب و طبیعی باشد، سیستم ایمنی قوی خواهد بود اما اگر فرد هر چند مختصر دچار علائم ساده‌ای مثل نفخ، یبوست، تنگی‌نفس، بدخوابی و... باشد می‌تواند نشانه سوءمزاج و به دنبال آن ضعف اندام‌ها و تضعیف سیستم ایمنی بدن شود که در شرایط آلودگی هوا ممکن است بر مشکلات فرد افزوده شود. شاید بتوان گفت افراد با مزاج یا سوءمزاج خشک آسیب‌پذیری بیشتری داشته باشند که زیاده‌روی جنسی نیز می‌تواند به این ضعف و مشکلات بیفزاید.
فاخره بهبهانی - سلامت / روزنامه جام جم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفت‌وگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد
