
به گزارش جام جم آنلاین و به نقل از تبیان و اعتقاد الشیعه؛ در روایتی از امام سجاد ـ علیه السلام ـ حقّ مادر این چنین بیان شده است: «و اما حق مادرت بر تو، این است که بدانی او تو را در جایی حمل کرده است که هیچ کس، دیگری را حمل نمیکند و از میوه دلش به تو داد که أحدی به دیگری نمیدهد و تو را با تمام أعضایش حفظ کرد و اهمیتی نمیداد که خود گرسنه باشد، اما تو سیر باشی و خودتشنه باشد اما تو را سیراب کند و خود برهنه باشد اما تو را بپوشاند و خود زیر آفتاب باشد امّا تو را سایه افکند و به خاطر تو خواب را بر خود حرام کند و از گرما و سرما نگاهت دارد، تا تو را داشته باشد و از دست ندهد. بنابراین تو جز با کمک و توفیق الهی، از پس قدردانی او بر نمیآیی.»
حق پدر را فراموش مکن!
و در جای دیگر حق پدر را اینگونه بیان میدارد:
«اما حق پدرت، این است که بدانی او اصل و ریشه توست؛ زیرا اگر اونبود تو هم نبودی، پس هر خصلت خوشایندی که در خود دیدی بدان که منشاء و ریشة آن نعمت در وجود پدرت میباشد. بنابراین خدای را بستای و برای آن نعمت از پدرت سپاسگزار باش.»
احسان به والدین در برابر حق آنان بر ما!
حقی که پدر و مادر بر گردن فرزندان دارند به هیچ وجه برای فرزندان قابل أداء کردن نیست. زیرا حقوق والدین بسیار بیشتر از آن حدّی است که توسط فرزندان قابل أدا کردن باشد به همین خاطر در روایات متعدّد داریم که چون نمیتوانید حقوق والدین را اداء کنید به همین خاطر احسان و نیکی به والدین کنید.
در روایتی از امام رضا ـ علیه السلام ـ داریم: خداوند نافرمانی پدر و مادر را از این جهت حرام فرموده است که موجب از دست دادن توفیق طاعت خداوند عزوجل و بی احترامی به پدر و مادر و ناسپاسی نعمت و از بین رفتن شکر و سپاسگزاری و کم شدن نسل و قطع شدن آن میشود.
کوچکترین بی احترامی ممنوع !
حقوق پدر و مادر آنقدر عظیم است که در روایتی از امام صادق ـ علیه السلام ـ آمده است که: «کمترین بی احترامی به پدر و مادر» أفّ گفتن است و اگر خداوند عزّوجلّ چیزی کمتر از آن سراغ داشت، بی گمان از آن نهی میکرد.
دلگرمی را ازپدر و مادر نگیریم!
پدر و مادر برای فرزند آنقدر زحمت میکشند که شایستگی بیشترین خدمات و نیکیها از طرف فرزندان را داشته باشند؛ و این مهربانیها و نیکیها و کمکهاست که پدر و مادر را دلگرم میکند تا صاحب فرزند شوند و تمام مشکلات آنها را تحمّل کنند و در موقعی که فرزندان نیاز دارند نیازهای آنها را از هر جهت فراهم کنند. ولی اگر فرزندان موقعی که بزرگ شدند و پدر و مادر به کمک و محبت آنها نیاز داشتند فرزندان هر کدام راه خود را کشیده و بروند و بر نیازهای پدر و مادر اعتنائی نکنند و این کم توجهی و بی محبتی نسبت به پدر و مادر در جامعه شایع شود در این صورت است که هیچ زن و شوهری به خود جرأت نمیدهد که صاحب فرزند شود و او را با زحمات فراوان بزرگ کنند و موقعی که بزرگ شد به دنبال زندگی خودش برود و پدر و مادر را به حال خود رها کند و به نیازهای آنها اصلاً توجهی نکند. حداکثر لطفی که بکند آنها را به خانة سالمندان بفرستد.
دیگر پدر و مادر انگیزة تولید نسل و تربیت آنها را نخواهد داشت؛ و اگر در جامعهای چنین روحیهای حاکم شود به سرعت نسلها منقرض میشود و اگر بچهای هم متولد شود بی پدر و مادر خواهد ماند و نتیجه و عاقبت چنین فرزندی که بدون مهر مادری و محبت پدری رشد کرده باشد، روشن است. چون طبق نتایج خود جامعه شناسان غربی اکثر جرم و جنایت و فحشاها را این فرزندان بی هویت انجام میدهند؛ و اگر جامعهای به چنین مسألهای مبتلا شود هیچ قانون یا سنّتی قادر نخواهد بود دیگرنهاد خانواده را مستحکم و جامعه را از بدبختیها نجات دهد.
نافرمانی از والدین حرام است!
در روایتی از امام رضا ـ علیه السلام ـ داریم: خداوند نافرمانی پدر و مادر را از این جهت حرام فرموده است که موجب از دست دادن توفیق طاعت خداوند عزوجل و بی احترامی به پدر و مادر و ناسپاسی نعمت و از بین رفتن شکر و سپاسگزاری و کم شدن نسل و قطع شدن آن میشود؛ زیرا نافرمانی والدین سبب میگردد که به پدر و مادر احترام گذاشته نشود، حقّ و حقوق آنها شناخته نشود، پیوندهای خویشاوندی قطع گردد، پدر و مادر به داشتن فرزند بی رغبت شوند و به علت نیکی نکردن و فرمان نبردن فرزند از پدر و مادر، آنان نیز کار تربیت او را رها سازند.
به فرموده صریح قرآن اطاعت از پدر و مادر در موارد زیر واجب نیست:
۱- اگر پدر و مادر انسان را از یکتاپرستی باز دارند و به شرک و انحراف از حق بخوانند، باید در برابر خواسته آنان مقاومت نشان داد و نباید عواطف و احساسات بر انسان غلبه نماید.
۲- اطاعت کورکورانه از والدین، نباید باعث زیرپا گذاشتن عدالت و پامال کردن حقوق مظلومی شود و اگر در مسألهای والدین انسان با کسی دعوا داشته باشند، انسان نباید شهادت ناحق به نفع والدین بدهد، بلکه بر ضد آنها شاهد باشد.
شاهد بسیاری قوی بر این که اطاعت بیچون و چرا از پدر و مادر در همه موارد لازم نیست، فرمایش امام خمینی(ره) درباره اجازه پدر نسبت به مسأله ازدواج است. ایشان در بحث اولیاء عقد درباره ازدواج دوشیزه میفرماید: «در موردی که کفو(همسری که شرعاً و اخلاقاً مناسب است) پیدا شود ولی پدر یا جدّ پدری از ازدواج با کفو ممانعت کنند، بدون شک، اجازه و اذن پدر یا جدّ پدری ساقط است.
البته باز هم تأکید میکنیم که در غیر معصیت و گناه، اطاعت از دستور والدین واجب است. مثل این که مجتهدان و مراجع تقلید فرمودهاند: اگر پدر یا مادر به فرزند خود امر کنند که نماز را با جماعت بخواند، در صورتی که ترک آن موجب عقوقش(اذیت) شود، نماز جماعت بر او واجب میشود.
بنابراین اطاعت والدین در گناه و معصیت الهی، جایز نیست، ولی احترام آنها، در همه حال لازم است
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
«جامجم» در گفتوگو با معاون آموزش و مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیط زیست بررسی کرد
به بهانه روز خبرنگار و اکران فیلم «دست ناپیدا» با انسیه شاه حسینی گفتوگو کردهایم
ابراهیم قاسمپور در گفتوگو با «جامجم»: