امر به معروف و نهی از منکر و مسئولیت اجتماعی

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از خبرگزاری مهر؛ رویکرد جدید، امر به معروف و نهی از منکر مسئولین است. البته ستاد وظیفه امر و نهی مسئولین را ندارد بلکه تلاش می‌شود این فرهنگ در میان مردم تبیین گردد. طی این مدت تلاش شده در ستاد ساختارها از امر به معروف و نهی از منکر به احیای امر به معروف و نهی از منکر تغییر کند.

یکی از وظایف ستاد این است که کاری کنیم با آموزش و ساختن برنامه‌ها، به مردم آموزش دهیم که بپذیرند تذکر دادن و تذکر شنیدن به سود آن هاست. ستاد مسئولیت دارد کاری کند این فرهنگ در بین مردم ایجاد شود که نسبت به مجلس، قوانین آن و نمایندگان خود و رأیی که می‌خواهند بدهند احساس مسئولیت کنند. ما به محتوا ورود نمی‌کنیم البته در آموزش و فرهنگسازی ورود خواهیم کرد.

 از تصمیمات و اقدامات صورت گرفته نهادهای مختلف در حوزه امر به معروف بیراهه و حرکت در مسیری غلط بوده است. چراکه واژه امر به معروف صرفاً به مسائلی همچون بدحجابی گره خورده و همین عامل سبب شده نگاه‌ها مثبت نباشد. به ویژه آنکه تندروی‌هایی نیز در برخورد با بدحجابی صورت داده اند که موجب شده هر زمان نام امر به معروف می‌آید اذهان به سوی فقط حجاب می‌رود، این در حالیست که این مهم فقط یکی از مصادیق امر به معروف هاست.

رهبری فرمودند امر به معروف مراحل مختلفی دارد که مهم‌ترین مرحله آن امر به معروف مسئولین است، گفت: برای اصلاح حجاب نیز باید مراحل قبلی آن را درست انجام داده باشید. وقتی مقام بلندپایه کشور گونه‌ای صحبت می‌کند که حجاب را به گونه‌ای بد معرفی می‌کند و بدحجابی را ارزش تلقی می‌کند اینجا باید آن مسئول امر به معروف و نهی از منکر شود.

تا زمانی که امر به معروف به حجاب منحصر شود مسئولیت اجتماعی پا نخواهد گرفت، برخلاف باور عمومی ۸۹ درصد عموم مردم محتوای امر به معروف را قبول دارند و ۶۳ درصد نیز آن را عمل می‌کنند. اما نکته اینجاست باورها و ارزشهای مردم متفاوت است. در زباله ریختن همه متفق القول آن را ضدرازش می‌دانند. اما یک وفاق عمومی در مورد برخی از ارزش‌ها وجود ندارد. قانون نیز یک نوشته روی کاغذ و بی روح است و باید با فرهنگ سازی ارزشهای مشترک را تعمیم داد.

ارزشی عمومیت پیدا می‌کند که مردم نسبت به آن حساس شوند. البته واقعیتی وجود دارد، علیرغم اینکه مردم معتقدند به دیگری و حاکمیت امر به معروف کنند اما امر به معروف و تذکر را به راحتی نمی‌پذیرند. ما باید کاری کنیم با آموزش و فرهنگسازی به مردم بگوییم تذکر دیگری به سود ماست و این باورپذیری باید در جامعه ایجاد شود.

ریشه لجبازی در جوامع مختلف متفاوت است، اما بیشتر لجبازی در جامعه امروز لجبازی سیاسی است. حاکمان خود به خود الگو هستند. برخی نمایندگان مجلس را می‌بینند و می‌گویند وقتی دخترت اینگونه می‌گردد چه انتظاری از من داری؟ از سوی دیگر وقتی مردم مانور تجمل و رفتار غلط مسئولین و مدیران میانی را می‌بینند، کینه به دل می‌گیرند. واقعیت این است اگر نظارت دقیق بر روی مسئولین باشد و آنها اصلاح شوندبسیاری از مشکلات لجباری امروز حل می‌شود. در حقیقت اگر سیاستمداران را درست کنید، بسیاری از مشکلات اجتماعی حل خواهد شد، چراکه مردم به شکل بدیهی به بالادستان خود می‌نگرند.

نظارت اجتماعی شهروندان پیشرفته در جوامع رشد یافته همان امر به معروف ماست

باید در حوزه‌های مختلف بی تفاوتی را قربانی کنیم و این بی تفاوتی بسیار هزینه دارد.

یک شهروند مطلوب و یک مسلمان آگاه و توانا و با سواد در عرصه‌های مختلف رفتاری مسئولانه دارد و مسئولیت پذیری خوبی دارد. رفتارها ناگهانی نیست پدیده رفتارها در بستری از باورها و نگرش‌های اجتماعی رویش می‌کند.

اگر نگرش نسل امروز نسبت به حاکمیت یا بخشی از آن مثبت نباشد، جامعه رفتار مطلوب اجتماعی نخواهد داشت و دچار لجام گسیختگی اجتماعی می‌شود.پس باید باورها را اصلاح کرد. اگر باورهای عمیق و غنی اجتماعی باشد بستری مناسب ایجاد می‌شود. این باورها بر دو رکن اساسی استوار است، شناخت اجتماعی و احساس تعهد اجتماعی. اگر شناخت اجتماعی مثبت باشد احساس تعهد اجتماعی نیز درست خواهد شد، و بالعکس.

شهروندان پیشرفته در جوامع رشد یافته که افتخار می‌کنند نظارت اجتماعی دارند همان امر به معروف ما را پیاده می‌کنند. نظارت اجتماعی جوامع رشد یافته همان امر به معروف ماست.

آموزش وپرورش با حدود ۷۰۰ هزار کلاس و معلم که در نقش سردار فرهنگی هستند نقش مهمی در فرهنگ سازی دارد. در برخی حوزه‌ها همچون حجاب یک باور عمومی وجود ندارد، اما می‌توان در مورد منکرات و زشتی آن این باور را ایجاد کرد.

ریشه لجباری در جامعه امروز را در تلاطم‌های سیاسی، ناامنی‌های روانی، خلاءهای عاطفی، نگرشهای منفی سیاسی اجتماعی، کاستی‌های اجتماعی و مال اندوزیها، رقابت بر سر مال اندوزی و قدرت گرفتن برخی مسئولین از راههای ناصواب است.

اگر با نسل امروز با زبان تأیید، تکریم، تشویق و ترغیب صحبت کنیم لجباز نمی‌شود. تعارض در مطلوب‌ها و موجودها لجبازی ایجاد می‌کند.

همه جای دنیا آزادی را دوست دارند اما وقتی حریمها شکسته شد لجام گسیختگی ایجاد می‌شود که در هیچ جای دنیا این موضوع پذیرفته نیست.

دود بی تفاوتی مردم به چشم خودشان می‌رود

انسان یک موجود اجتماعی ست و نمی‌تواند بی تفاوت باشد. به من چه یا به تو چه آثار زیانباری برای جامعه در پی خواهد داشت. مثل ترک امر به معروف و نهی از منکر از نگاه معصوم همچون سوراخ کردن کشتی توسط فردی ست که سبب غرق شدن همه افراد ساکن کشتی می‌شود.

بی تفاوتی مورد تقبیح اسلام و ائمه اطهار علیهم اسلام قرار داشته است. براساس مطالعات تاریخی در خطبه امام حسین (ع) در منا که یکسال پیش از مرگ معاویه صورت گرفت، حضرت همگان را نسبت به بیتفاوتی مورد سرزنش قرار می‌دهند. اگر مسیر اسلام پس از پیامبر دچار انحراف شد، حاصل بیتفاوتی جامعه آن روز بود و یکی از مصادیق تلخ آن نیز شهادت امام حسین (ع) بود.

این هزینه عامل اصلی بی تفاوتی است. اما متأسفانه گاهی دچار خطا می‌شویم و متوجه زیرپوست این مسئله نیستیم که خطاها به مرور تبدیل به مسئله‌ای بزرگ‌تر می‌شود و در دراز مدت دودش به چشم خودمان می‌رود.

پس از کسب دانش و آگاهی، در گام بعدی آشنایی با نحوه برخورد با منکر مهم و اساسی است. چه بسا ورود غلط به مقوله نهی از منکر فضا را پیچیده‌تر کند.

از ابتدای ورود به مجلس تلاش بر این بود به عنوان ناظر در ستاد امر به معروف و نهی از منکر وضعیت را مورد ارزیابی قرار دهمیم. متأسفانه تمام دستگاه‌ها در قانون امر به معروف و نهی از منکر به وظیفه اصلی خود عمل نکرده اند.

از سوی دیگر این تنها حاکمیت است که می‌تواند هزینه‌های امر به معروف و نهی از منکر را کاهش دهد و کاهش دادن این هزینه سبب بهره مندی نسل امروز و دیروز و آینده در مسیر تبیین امر به معروف خواهد شد.

در شرایطی که سیاست ما عین دیانت ما و دیانت ما عین سیاست ما باشد دخالت در امر به معروف درست است. اما در جامعه امروز نکته منفی سیاست هویداست و مفاهیم جناحی شده است. منافع ملی و ارزشهای دیینی و اجتماعی رقابت پذیر نیست و مسائل مربوط به ناموس مردم و عفاف مردان و زنان نیز سیاسی نیست. از سوی دیگر مسائلی همچون فساد اقتصادی و رشوه نیز نباید تبدیل به مسئله جناحی شود.

بی تفاوتی هزینه‌های بسیاری برای جامعه دارد. بیتفاوتی مردم در صدر اسلام و پس از پیامبراکرم سبب شد که اسلام به انحراف کشیده و شود و نتیجه آن نیز شهادت امام حسین علیه السلام بود.

 گسترش به من چه یا به تو چه در جامعه آسیب‌هایی دارد که دود آن به چشم همه مردم خواهد رفت. مثل ترک امر به معروف و نهی از منکر از نگاه معصوم همچون سوراخ کردن کشتی توسط فرد یا افردی ست که سبب غرق شدن همه افراد ساکن کشتی و مشاهده کنندگان بیتفاوت می‌شود.