خطر قانون بدون پیوست خانواده

متاسفانه موضوع تک‌فرزندی یا دو فرزندی حالا از پله‌های فرهنگی بحث عبور کرده و تبدیل به یک فرهنگ شده است. تغییر فرهنگ و باور هم به‌راحتی صورت نمی‌گیرد. تغییر این ذهنیت از خانواده ایرانی هم با فرمول دستوری یا حتی تبلیغات فرهنگی از جنس این روزها هم صورت پذیر نیست.
این کار مسلتزم فراهم شدن بسیاری از شرایط است. یعنی جا افتادن فرهنگ افزایش جمعیت به بسترهای مناسب فرهنگی، معیشتی، اقتصادی، پرورشی و ... نیاز دارد. به این مفهوم که با تصویب یک لایحه و مطرح شدن یک طرح در صحن علنی به سرانجام نمی‌رسد. صدای این بحران به گوش رسیده، اما بحران واقعی امسال و چند سال آینده نیست. آمارها نشان می‌دهد در سال 1410 ما شاهد یک هرم جمعیتی میانسال و کهنسال خواهیم بود.
در آن سال‌هاست که تبعات این بحران خودش را در سطح جامعه نشان خواهد داد. در بحث توسعه مهم‌ترین منبع نیروی انسانی است و در این منبع مهم‌ترین شاخص نیروی انسانی جوان تحصیلکرده است. در دولت دهم شاهد فعالیت‌هایی در حوزه جمعیت بودیم اما دو دولت گذشته تقریبا هیچ توجهی به این موضوع نشان نداده‌اند و بسیاری معتقدند که تاثیر این بی‌توجهی در آینده‌ای نه چندان دور برای جامعه ایرانی دردناک خواهد بود.
تلخی دردناک این موضوع در روزگار کنونی این است که حتی دختران و پسران ما را که علاقه به فرزندآوری هم داشته باشند، به یک باوری رسانده که یک فرزند برای زندگی کافی است. وقتی از بستر مناسب برای اجرای یک سیاست حرف می‌زنیم می‌توانید نشانه‌هایش را در زندگی امروز هم ببینید،‌ به عنوان مثال افرادی هستند که از روی ناچاری پدران و مادرانشان را به خانه سالمندان می‌برند و از نظر عاطفی دچار بحران شده‌اند چون جنس بافت و تربیتشان به گونه‌ای نیست که چنین کاری انجام دهند اما تنها یک دلیل ساده و مهم دارند، این که جایی برای نگهداری از والدین سالمندشان ندارند. همین موضوع یعنی فراهم نبودن بستری به نام مسکن برای تشویق به فرزندآوری.
ریخت‌شناسی اجتماعی ما در آینده نوید چنین واکنش‌هایی از سوی فرزندان خانواده‌ها را می‌دهد، چرا که ما جزو معدود کشورهایی هستیم که برای تصویب قوانین‌مان پیوست خانواده نداریم. در سیاست‌های کلانی مثل پرداخت یارانه هم چنین پیوست‌هایی دیده نمی‌شود چه برسد به قوانین پایین‌تر.

حجت‌الاسلام حسن ناصری‌پور
رئیس انجمن علمی مطالعات خانواده در ایران