رویداد اربعین، فرصتی برای تصویرسازی شیعه

1 ـ بایکوت: پوشش ندادن بزرگ‌ترین اجتماع مردمی در جهان.
2 ـ تخریب: سیاه نمایی و سانسور حقایق و مفاهیم والای اخلاقی، انسانی این گردهمایی صلح‌آمیز . این درحالی است که هر سال همزمان با روز عاشورا، جست‌وجوی کلید واژه‌هایی از قبیل عاشورا یا شیعه، تصاویر ناخوشایند اقدامات اقلیت شیعیان از قبیل قمه‌زنی کودکان، رد شدن از روی آتش یا زنان در زنجیر (تصویر نمادینی از اسارت اهل‌بیت)... از عراق تا میانمار را به‌صورت کلیشه درآورده است.
3 ـ تحریف: رسانه‌های مغرض تلاش داشتند این‌گونه به مخاطب القا کنند این راهپیمایی از یک پشتوانه تاریخی و دینی برخوردار نیست و آن چیزی که در مورد آن در سال‌های اخیر انعکاس داده می‌شود محصول پروپاگاندای رسانه‌ای و در راستای اهداف نظام ایران جهت بهره‌برداری‌های سیاسی است.
4 ـ کم‌اهمیت جلوه دادن: در بسیاری از رسانه‌ها به عمد و در مواردی نیز به سهو این راهپیمایی بزرگ در حد یک جشنواره معمولی و نه یک جریان عمیق معرفتی بازتاب داده شد.
بنابراین ضرورت دارد برای آینده به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که یک تصویرسازی مجدد درفضای رسانه‌ای از فلسفه عزاداری قیام عاشورا مبتنی بر ویژگی‌های عمیق معرفتی، عقلانی، انسانی و صلح‌جویانه برای مخاطبان مسلمان و غیر مسلمان با فرصت رویداد اربعین صورت گیرد. با توجه به تقابل این گفتمان با جریان‌های افراطی سلفی که از چهره اسلام در رسانه‌های غرب بازنمایی می‌شود، اهمیت این امر دو چندان می‌شود. برای اقدامات موثر رسانه‌ای در جهت ترویج این نگاه می‌توان سه سطح از مخاطبان را متصور بود:
1 ـ تلاش برای اصلاح انحرافات عزاداری برخی از شیعیان: جغرافیای اعتقادی شیعه و تکثرات فکری آن فراتر از مرزهای مرسوم است. برداشتی که در افکار عمومی وجود دارد، تفکیکی میان شیعیان برقرار نمی‌کند و همه را به یک چشم می‌نگرد. ضرورت دارد ضمن تلاش جهت افزایش وحدت شیعیان، با انحرافات و اقدامات غلطی که در عزاداری‌ها صورت می‌گیرد، در فضای رسانه‌ای مقابله شود.
2 ـ شبهه‌زدایی از اهل سنت: فلسفه این راهپیمایی نه محدود به شیعه که متعلق به همه مسلمانان است و باید حضور همه طیف ها و فرقه‌های اسلامی در این رویداد تسهیل شود. رسانه‌های مغرض تلاش دارند این راهپیمایی را مناسک سازی شیعیان برای کمرنگ کردن حج و در راستای جاه‌طلبی شیعیان جا بزنند! پوشش هدفمند خدمات‌رسانی اهالی بومی و غیر‌شیعه به زائران و حضور کاروان‌های
اهل سنت از کشورهای مختلف که تعداد آنها در حال حاضر هم کم نیست، ضرورت دارد.
3 ـ مخاطبان غیرمسلمان: تصاویر نقش اصلی را در تاثیرگذاری بر مخاطبان ایفا می‌کند. در نشر تصاویر باید به جنبه‌های مختلف اخلاقی و مفاهیم انسانی این حرکت که تعلقی به دسته یا گروه خاصی ندارد، دقت شود. از آنجا که بخش عمده‌ای از محتوای مرتبط توسط کاربران ایرانی منتشر می‌شود، استفاده از زبان‌های مختلف به همراه هشتگ‌های مناسب (و نه صرفا مذهبی که پیام‌ها را در اجتماعات مجازی شیعیان کانالیزه می‌کند)، تاثیر زیادی در گسترش دایره مخاطبان دارد.
استفاده از کلید واژه‌های اسلام، شیعه و عاشورا در کنار هشتگ‌های اربعین باعث ارتقای
دیده شدن این محتواها در شبکه‌های اجتماعی و موتور‌های جست‌وجو می‌شود و از بار منفی تصاویر و فیلم‌های منفی موجود در فضای وب خواهد کاست. تسهیل حضور نخبگان، روشنفکران، هنرمندان و پیروان ادیان دیگر، تاثیر زیادی در ارتقای پوشش رسانه‌ای این حرکت دارد. برای مثال برنامه ریزی برای حضور پیروان ادیان دیگر از سراسر دنیا می‌تواند با محوریت جریانات مسیحی که در این رویداد بیشترین مشارکت را دارند، صورت بگیرد. همه این موارد ممکن نیست مگر با برنامه‌ریزی مبتنی بر ظرفیت‌های مردمی و ورود مستقیم نهادهای دولتی در ایران اثر معکوسی بر این روند مثبت خواهد داشت!

محمد ولوی

بین الملل