فراز و فرودهای فــرهنگیِ نود و هفت...

ناصر ملک مطیعی؛ خداحافظی با فرمان
اولین ستاره مرد سینمای ایران، 4 خرداد درگذشت تا بخش مهمی از فیلمفارسی به تاریخ بپیوندد. بازیگر نقش فرمان در قیصر در سال‌های اخیر فقط فرصت یافت در فیلم نقش نگار حضور پیدا کند.

نرگس آبیار؛ شب کامل شدن ماه
نرگس آبیار با هر فیلم، به‌ویژه از اثر دومش، نگاه‌هایی را به شیوه فیلمسازی خود جلب کرده است. شیار143، نفس و شبی که ماه کامل شد که آن را خردادماه کلید زد؛ فیلمی سخت که حتی خیلی از مردان فیلمساز هم توانایی ساخت آن را ندارند. این فیلم در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر، بیشترین سیمرغ‌ها را به دست آورد.

سعید روستایی؛ جوان اول فیلمسازی
سعید روستایی، سرانجام سه سال پس از فیلم ابد و یک روز، فیلم دومش متری شیش و نیم را در 27 خرداد کلید زد؛ فیلمی که در جشنواره فجر، سیمرغ بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را به دست آورد. فیلم اول روستایی جوان هم این افتخار را کسب‌کرده بود.

معاون وزیرِ رفت و برگشت!
سیدمحمد مجتبی حسینی، معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مدتی شهر را با اخذ گواهینامه درجه هنری به‌هم ریخت. برخی معتقد بودند او به عنوان یک هنرمند خوشنویس مطلقا در حد و اندازه‌های دریافت چنین گواهینامه‌ای نیست. البته او در پی شائبه‌هایی که درباره اعطای گواهینامه درجه هنری توسط شورای ارزشیابی هنرمندان به او پیش از انتصاب در سمت معاونت پیش آمد، در نامه‌ای خطاب به وزیر، این گواهینامه را دست‌کم تا پایان مسؤولیت فعلی بازگرداند.

تیر

سال رضا امیرخانی
رضا امیرخانی، شاید پرسروصداترین چهره ادبیات ایران در سال 97 باشد. او هم حاشیه‌های پس از انتشار رمان پرحرف و حدیثش یعنی «رهش» را مدیریت کرد، هم جایزه نقدی جلال برای این رمان را نپذیرفت و اهدا کرد و هم مدتی را به مجادله با مجمع ناشران انقلاب پرداخت. اوج این مجادله وقتی بود که او طی نامه‌ای پاسخ تند و تیزی به میثم نیلی، مدیر این مجمع نوشت. به اعتقاد برخی، او برنده این مجادله بود و بعضی نیز معتقد بودند نیازی نبود این‌قدر تند برود. ما هم همانوقت طی گزارشی به این مجادله پرداختیم.

پلی‌بک‌خوانی حمید هیراد
اجرای پلی‌بک حمید هیراد در شیراز، جنجالی شد؛ او تازه داشت از زیر بار اتهام سرقت ادبی در ترانه‌هایش بیرون می‌آمد که این اجرا دوباره او را دچار دردسر کرد.

مرداد

پیشنهاد خیابانی همایون
نه تنها سال 97، بلکه کل دهه 90 را باید تحت سیطره محبوبیت همایون شجریان در موسیقی ایرانی دانست. منتها او امسال به خاطر لغو کنسرت ـ نمایش «سی» که قرار بود اواخر تیر برگزار شود، تحت فشار قرار گرفت. او گفته بود که به خاطر شرایط بد اقتصادی مردم، این اجرا را لغو می‌کند، اما انتقادها به همایون اتفاقا به همین دلیل بود که او چرا در شرایط اقتصادی بد، مردم را تنها گذاشته است. همین باعث شد که همایون در صفحه شخصی‌اش با انتشار یادداشتی اعلام کند آماده برگزاری کنسرت رایگان خیابانی است. همین اعلام هم انتقادهایی برانگیخت از جمله از جانب شهرام ناظری.

عزت‌ا... انتظامی؛ وداع آقای بازیگر
عزت‌ا... انتظامی، معروف به آقای بازیگر، 26 مرداد درگذشت و ما را با انبوهی از خاطرات شیرین و نقش‌آفرینی‌های درخشان خود تنها گذاشت. آخرین نقش‌آفرینی او در فیلم راه آبی ابریشم به کارگردانی محمد بزرگ‌نیا در سال 89 بود.

شهریور

مجوز سخت برای محسن چاوشی
آلبوم «ابراهیم» محسن چاوشی پس از مدت‌ها کش و قوس بر سر اصرار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای حذف چند قطعه از آن بالاخره منتشر شد. عده‌ای، رفتار چاوشی را برای اخذ مجوز برای برخی قطعه‌های این آلبوم نشان از سیاسی‌بودن او و عده‌ای دیگر این رفتار را از آنجا که منجر به بیرون‌ماندن برخی دیگر از قطعه‌ها از آلبوم شد، نشان‌دهنده عقب‌نشینی او دانستند.

ماجرای نیمروز؛ رد خون
محمدحسین مهدویان 19 شهریور، قسمت دوم فیلم موفق و تحسین شده ماجرای نیمروز را با نام ماجرای نیمروز؛ رد خون کلید زد. فیلمی سخت و ملتهب که به عملیات مرصاد می‌پرداخت و در جشنواره فیلم فجر هم توجه تماشاگران و برخی منتقدان را به خود جلب کرد.

مهر

فرنگیس و خاطره تبر
تقریظ رهبر انقلاب بر کتاب «فرنگیس» طی مراسم دیدار ایشان با نویسنده این کتاب و فرنگیس حیدرپور رونمایی شد. کتاب فرنگیس که خاطرات این شیرزن کرد در سال‌های دفاع مقدس و به‌خصوص به‌هلاکت‌رساندن یک عراقی با تبر را ضبط و ثبت کرده، یکی از کتاب‌های مورد توجه امسال بود.

آبان

محمدصادق رنجکشان؛ دستگیرِ بینوایان
نام محمدصادق رنجکشان نخستین بار در فضای هنری کشور با نمایش لاکچری و پرهیاهوی بینوایان مطرح شد که از 20 آبان در هتل اسپیناس روی صحنه رفت. رنجکشان در جشنواره فیلم فجر، سرمایه‌گذار فیلم‌هایی چون سرخپوست و متری شیش و نیم بود.

آذر

درگذشت زرویی
ابوالفضل زرویی نصرآباد، طنزپرداز دوست‌داشتنی، پس از تحمل دوره طولانی بیماری درگذشت.

نشان شهروند شیراز برای شوالیه انصرافی
حسین علیزاده عنوان شهروند افتخاری شیراز را از شهردار این شهر پذیرفت. تا این‌جای کار، خبر مهمی نیست، اما اگر یادتان بیاید او سال 2014 نشان شوالیه ادب و هنر فرانسوی‌ها را نپذیرفته بود و اظهار‌نظر او را الصاق کنید به این ماجرا که «عنوان شهروند شیراز از نشان شوالیه بزرگ‌تر است» به اهمیت این رویداد پی می‌برید.

می‌بخشمت جلال!
یازدهمین دوره جایزه جلال آل‌احمد باز هم از حواشی به دور نبود؛ البته این بار کمتر از همیشه. رضا امیرخانی که جایزه بخش اثر برگزیده رمان و داستان بلند را به خاطر «رهش»اش به خود اختصاص داد جایزه مادی را نپذیرفت و آن را به موسسه پژوهشی دانایار بخشید. بر اساس برخی آمارها، رهش جزو آثار موفق امیرخانی نبود و همین باعث شد انتخاب این اثر به عنوان بهترین رمان سال در جایزه جلال، حرف و حدیث‌ها را برانگیزد.

دی

شهاب حسینی؛ مثبت گرایی
21 دی بود که سیدجمال ساداتیان، تهیه‌کننده متری شیش و نیم درباره دلیل کناره‌گیری شهاب حسینی از بازی در این فیلم، گفت: ایشان خودشان را در نقش‌های شهید بابایی و نقش‌های مثبت دیده بودند و نقش منفی برایش ناگوار بود. به‌تازگی هم مشارکت حسینی در یک برنامه استعدادیابی، باز هم نام او را در صدر اخبار سینمایی قرار داد.

چکش 34میلیاردی
دهمین حراج تهران که به فروش آثار هنرهای تجسمی اختصاص دارد با رقم فروش کل 34 میلیارد و 300 میلیون تومان برگزار شد.

بهمن

ابراهیم داروغه‌زاده؛ زیرقول زن ترین!
آقای ابراهیم داروغه‌زاده، دبیر سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر روز 8 بهمن و در نشست رسانه‌ای این رویداد و مقابل آن همه خبرنگار و عکاس، اعلام کرد بعد از برگزاری جشنواره، فهرست کامل سرمایه‌گذاران آثار حاضر در این رویداد را منتشر می‌کند، اما حالا که به تعطیلات نوروز نزدیک می‌شویم هم وعده جناب دبیر محقق نشده است.

نوید محمدزاده؛ یک سرگرد درست و حسابی
نوید محمدزاده با بازی در نقش سرگرد نعمت جاهد در فیلم سرخپوست، یک پوست اندازی درست و حسابی در بازیگری کرد. نقشی که با نقش‌های برونگرای اخیرش فاصله داشت. بازی او در متری شیش و نیم هم در همان سبک و سیاق همیشگی‌اش، یک گام روبه جلو بود. تماشاگران از 9 بهمن و در قالب جشنواره فجر این دو بازی خوب را دیدند.

صالحی رفت و برگشت!
شایعه استعفای سیدعباس صالحی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پررنگ شد و چند روزی رسانه‌ها در رابطه با احتمال آن گمانه‌زنی کردند؛ البته او بیست‌وهفتم این ماه این شایعه را به صورت رسمی تکذیب کرد.

اسفند

درگذشت شاعر مداح
حاج اکبر شریعت ، شاعر و مداح جبهه های جنگ درگذشت.