نقض قوانین حقوق بشری و داخلی آمریکا با بازداشت غیرقانونی خبرنگار پرس‌تی‌وی

محمد اسماعیلی کارشناس مسائل حقوق‌ بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار جام جم آنلاین در خصوص جنبه‌های حقوقی بازداشت مرضیه هاشمی خبرنگار پرس‌ تی‌وی با تأکید بر اینکه در پرونده بازداشت خانم هاشمی رفتاری مانند وادار کردن وی به کشف حجاب و نظایر آن با اصول و مقررات بدیهی حقوق بین‌الملل، اصول حقوق بشر و قوانین فدرال آمریکا در تناقض آشکار است اظهار کرد: زندانی کردن یک شخص جهت ادای شهادت نقض آشکار حقوق بشر است و هیچ‌یک از اسناد بین‌المللی حقوق بشر اجازه بازداشت و زندانی کردن شاهد را نمی‌دهند.

اسماعیلی در واکنش به ادعای آمریکایی‌ها مبنی بر بازداشت خبرنگار پرس تی‌وی به دلیل شاهد اساسی بودن وی در یک پرونده قضایی تأکید کرد: قوانین فدرال آمریکا شاهد اساسی را فردی تعریف می‌کند که از اتهاماتی که علیه یک فرد، گروه یا شخصیت حقیقی و یا حقوقی مطرح می‌شود اطلاع دارد.

وی ادامه داد: بعد از حوادث 11 سپتامبر آمریکایی‌ها با تفسیر موسع از گذاره‌ شاهد اساسی در قوانین فدرال آمریکا بسیاری از مظنونین حادثه 11 سپتامبر را دستگیری و با این تفسیر از یک قانون قدیمی، اهداف سیاسی ادعایی خود را علیه افراد مطرح و آنها را دستگیر کردند.

این کارشناس مسائل حقوق‌ بین‌الملل بابیان اینکه در مورد پرونده خانم هاشمی موضوعاتی مانند عدم ارائه ادله کافی، دادگاه غیرعلنی و غیره باید موردتوجه قرار بگیرد که با مفاهیم حقوق بین‌الملل و حقوق بشر در تناقض است خاطرنشان کرد: اکنون در حالی شاهد انجام تفسیر موسع از قوانین فدرال آمریکا در مورد موضوع شاهد اساسی هستیم که اصلاحیه چهار و پنج متمم قانون اساسی آمریکا تأکید دارد بازداشت، تجسس و همچنین دستگیری افراد بدون دلیل موجه ممنوع است.

وی افزود: اصلاحیه چهارم قانون اساسی به‌عنوان نمونه می‌گوید حق امنیت در برابر تفتیش و توقیف غیرموجه تضمین می‌شود و هیچ‌گونه حکم بازداشت اشخاص و یا توقیف اموال صادر نمی‌شود.

اسماعیلی با بیان اینکه در اصلاحیه پنجم متمم قانون اساسی آمریکا، قانون‌گذار تصریح می‌کند هیچ شخصی به سبب ارتکاب جرم سنگین یا جرم نامعین مگر بر اساس کیفرخواست یا اعلام‌جرم هیئت عالی منصفه مسئول شناخته نخواهد شد خاطرنشان می‌کند: این تصریح قانون آمریکا نشان می‌دهد دستگیری و زندانی کردن خانم هاشمی کاملاً غیرقانونی است.

وی بابیان اینکه بر اساس بخش دوم متمم ششم قانون اساسی آمریکا متهم از حق آگاهی از ماهیت و دلیل اتهام، حق مواجهه با شهودی که علیه او شهادت می‌دهند، احضار شهود به نفع خود و حق داشتن وکیل برای دفاع از خود برخوردار است تأکید کرد: این حقوق در مورد خانم مرضیه هاشمی اساساً رعایت نشده است کما اینکه اکنون چندین روز از دستگیری ایشان می‌گذرد و رسانه‌ها و افکار عمومی دنیا اساساً از ماهیت و دلیل اتهامی ایشان مطلع نیستند که از این لحاظ یک فاجعه حقوقی اتفاق افتاده است.

این کارشناس مسائل حقوق‌ بین‌الملل بابیان اینکه دستگیری، شکنجه و بازداشت خانم هاشمی نه‌تنها بر اساس قوانین داخلی آمریکا بلکه با قواعد آمره حقوق بین‌الملل کاملاً در تناقض است تأکید کرد: بر اساس اساسنامه دیوان بین‌المللی کیفری شکنجه به‌عنوان جنایت علیه بشریت مطرح می‌شود و در ماده 7 میثاق حقوق مدنی و سیاسی هم شکنجه صراحتاً ممنوع اعلام‌شده است.

وی ادامه داد: درحالی‌که بر اساس کنوانسیون‌های بین‌المللی شکنجه افرادی که حتی مجرم هم هستند ممنوع است خانم هاشمی به‌عنوان شاهد مورد شکنجه قرارگرفته است.

اسماعیلی بابیان اینکه در تعاریف حقوقی شکنجه به دو بخش جسمی و روحی تقسیم می‌شود گفت: مواردی مانند کشف حجاب و عدم اطلاع خانواده در مورد دستگیری هم ذیل شکنجه جسمی و همچنین شکنجه روحی قابل‌تعریف است وکلا شکنجه وی برخلاف قواعد آمره حقوق بین‌الملل است.

وی با اشاره به اینکه در ماده 18 میثاق‌نامه حقوق مدنی و سیاسی حق آزادی فکر، وجدان و مذهب موردتوجه قرارگرفته و درباره مباحث مذهبی و اعتقادات فردی است خاطرنشان کرد: براین اساس کشف حجاب خانم هاشمی در تناقض با این ماده 18 میثاق‌نامه است و وقتی ایشان به کشف حجاب الزام می‌شود حق آزادی وجدان و مذهب از او سلب شده است.

این کارشناس مسائل حقوق‌ بین‌الملل در ادامه گفت‌وگو موضوع بعدی را بحث بازداشت بدون تفهیم اتهام خانم هاشمی دانست تأکید کرد: دربند دوم میثاق‌نامه حقوق مدنی و سیاسی قانون‌گذار اشعار دارد وقتی فردی دستگیر می‌شود باید در زمان دستگیری از جهات و دلایل دستگیری مطلع باشد و موارد اتهامی به سمع و نظر خانواده وی برسد، موضوعی که عملاً در مورد خانم هاشمی اتفاق نیفتاده است.

وی همچنین ادامه داد: ماده 9 میثاق در مورد حق آزادی و امنیت اشخاص است و بازداشت خودسرانه و بدون مجوز افراد را به‌صراحت مغایر با قوانین حقوق بشری می‌داند، براین اساس رفتاری که باخانم هاشمی شده با قواعد اولیه آئین دادرسی کیفری موردپذیرش دنیا در تناقض است.

اسماعیلی در ادامه با اشاره به تابعیت ایرانی خبرنگار پرس‌تی‌وی اظهار کرد: این تابعیت الزامی را برای دولت و دستگاه سیاست خارجه ایران ایجاد می‌کند تا پیگیر حقوق بدیهی وی به‌عنوان یک شهروند ایران باشند بااین‌حال متأسفانه موارد مشابهی را داشته‌ایم که دستگاه سیاست خارجی پیگیری منطقی از حقوق شهروندان ایرانی انجام نداده است که نمونه آن بحث شهدای منا یا هتک حرمت تروریست‌های ایرانی در گرجستان و دیگر کشورهاست.

وی با تأکید براین که مورد خانم هاشمی ازجمله مصادیقی است که احساس می‌شود با پیگیری‌های خیلی سطحی نمی‌تواند به نتیجه برسد تأکید کرد: بدون پیگیری جدی نمی‌توان دستگاه سیاست خارجه آمریکا و دادگاه‌های این کشور را مجبور کرد نسبت به خانم هاشمی بر اساس موازین حقوق بین‌المللی و حقوق بشر انعطاف انجام دهند و بر همین اساس لازم است حتماً پیگیری جدی از طرف دستگاه سیاست خارجی برای جلوگیری از نقض حقوق اولیه و آزادی خانم هاشمی انجام شود.