وقتی همه خواب بودیم

فارغ از اینکه 13 آبان ماه هرسال به عنوان روز ملی مبارزه با استکبار جهانی فرصتی برای اعلام انزجار مردم از جنایات متعدد ایالات متحده برعلیه ایران و مظلومان جهان است، نقض برجام و آغاز تحریم‌های ترامپ موجب شد تا 13 آبان امسال دولت و ملت در واکنش به این سیاست‌های ضدایرانی شعار مرگ بر آمریکا را بلندتر از همیشه فریاد زنند.

جام‌جم آنلاین؛ در حالی که ملت با فریاد مرگ بر آمریکا در حال اعمال انزجار از سردمداران کاخ سفید است، آرام آرام صدای کلیپی صوتی به گوش می‌رسد که حرکت 40 ساله ملت در سردادن این شعار ضداستکباری را به سخره گرفته است؛ مبدا این کلیپ صوتی عجیب و سیاسی، گروهی به نام رادیو قرمز است که عمدتا در اینستاگرام پادکست‌های طنز منتشر می‌کند.

همزمان با انتشار این کلیپ، مخاطبین رادیو قرمز، موجی از کامنت‌‌های اعتراضی زیر پست‌های اینستاگرامی این مجموعه منتشر می‌شود و این اعتراض‌ها تا آنجا ادامه پیدا می‌کند که روز بعد مسئولین این صفحه تصمیم به حذف پست می‌گیرند و با بیان این مطلب که توهینی برداشت شده از کلیپ منظور سازنده آن نبوده است تاکید می‌شود متوجه جنایات انجام شده توسط ایالات متحده علیه ملت ایران و جهان هستند.

در ادامه این به ‌اصطلاح توبه‌نامه ، مدیر رادیو قرمز تاکید می‌کند اسپانسر این مجموعه هیچ نقشی در محتوای ارائه شده ندارد.

اسنپ‌فود هم که اسپانسر این برنامه بوده در صفحه معرفی خود آورده است: شرکت‏‌های اسنپ و زودفود که چندین سال در قالب یک مجموعه بزرگ به فعالیت در بازار کسب و کارهای آنلاین ایران پرداخته‌اند، در تیرماه سال ۱۳۹۶ تصمیم گرفتند تحت یک نام تجاری مشترک به فعالیت خود ادامه دهند. اسنپ‌فود برند جدید اسنپ و زودفود است که اکنون پیش روی شماست. هم اکنون اسنپ‌فود به عنوان پیشگام سفارش آنلاین غذا در فضای کسب و کارهای آنلاین ایران با بیش از ۱۵۰۰ رستوران از معتبرترین و بهترین رستوران‌های ایران مشغول همکاری است.

در تعریفی که این مجموعه از خود داشته موضوع مورد تاکید کسب‌وکار اینترنتی برای تهیه غذاست اما در این میان به یک‌باره آنها از یک مجموعه طنز سیاسی تولید پادکست‌ها هم حمایت می‌کنند، موضوعی که چندان به حوزه کاری این شرکت اینترنتی مرتبط نیست .

برخلاف شرکت‌های دولتی یکی از موضوعات بسیار مهم در شرکت‌های خصوصی سودآور بودن اقدامات است، زمانی که یک شرکت خصوص از مجموعه‌ای سیاسی حمایت کند باید اهداف اقتصادی سیاسی مهمی را برای خود تصور کرده باشد اما این تمام ماجرا نیست؛ در دنیای تجارت شرکت‌های خصوص فارغ از سود مالی اهداف دیگری را هم از سرمایه‌گذاری خود توقع دارند و همین مساله است که موجب شده همیشه حمایت مالی یک مجموعه خصوصی یا دولتی از یک مجموعه به معنای دخالت در سیاست‌گذاری‌های آن باشد.

حال سوال این است که چرا باید یک شرکت کسب‌وکار اینترنتی سرمایه‌گذار مجموعه ای باشد که بدنبال تخطئه شعار مرگ بر آمریکا در ایران است؟ برای فهمیدن اصل ماجرا باید اندکی به سرمایه‌گذاران این مجموعهنگاه کنیم، محلی که طبیعتا سیاست‌های این مجموعه را تعیین می‌کند.

هلدینگ سرمایه‌گذاری گروه اینترنتی ایران (IIG) در تعریف خود آورده است: تجارت الکترونیک یک پدیده جهانی است، که عمدتاً در جهان غرب متمرکز می‌باشد. گروه اینترنتی ایران پتانسیل بسیار زیادی در بازار ایران می‌بیند که شرایطی ایده‌آل برای شرکت‌های آنلاین فراهم می‌کند.

این هلدینگ که مرکز نوآوری ایرانسل را به عنوان سرمایه‌گذار خود معرفی کرده گفته می شود اسنپ‌فود، اسنپ، بامیلو، اسنپ‌تریپ، اسکانو و پین‌تاپین را در پورتفولیو (زیر مجموعه) خود دارد.

ایرانسل در حالی به عنوان سرمایه‌گذار گروه اینترنتی ایران معرفی شده که بر اساس گزارش ایسنا، 49 درصد سهام آن متعلق به MTN،به نوشته همشهری آنلاین51 درصد در دست صاایران و بنیاد مستضعفان است؛ مجموعه سهامی که براساس قانون باید حداقل 21 درصد سهام آن در بورس عرضه می‌شد.

براساس اخبار منتشر شده روابط سهامداران این شرکت با یکدیگر خوب است و همین مساله موجب شده در هیأت مدیره حتی در یک مورد هم رأی‌گیری انجام نشود و تمام مصوبات با توافق آرا باشد. در این میان تقریباً مدیریت اجرایی و داخلی با MTN است و مسائل بیرونی از جمله حل و فصل مشکلات برعهده هیأت مدیره ایرانی است؛ هرچند مدیران ایرانی به عنوان راس این شرکت معرفی شده‌اند اما اخبار منتشر شده نشان می‌دهد در واقع این مدیران خارجی هستند که کارها را هدایت می‌کنند و احتمالا در موضوع گروه اینترنت ایران هم مدیران MTN هستند که خط دهی اصلی را انجام می‌دهند.

یکم اسفند سال 95 بود که ایرانسل اعلام کرد در گروه اینترنت ایران سرمایه‌گذاری کرده است؛ علیرضا قلمبر دزفولی مدیرعامل ایرانسل، این اقدام را در راستای راهبرد کلان این شرکت در راه‌اندازی کسب‌وکارهای جدید در بازار پر فرصت دیجیتال کشور با هدف گسترش اشتغال و توسعه کسب‌وکارهای اینترنتی و نیز تحقق دولت الکترونیک (همراه) در راستای نیل به اهداف اقتصاد مقاومتی اعلام کرد.

هرمان سینگ، مدیر کل دیجیتال شرکت MTN هم به عنوان صاحب 50 درصد از سهام‌ گروه اینترنت ایران که در حدود 40 میلیون یورو به این گروه اینترنتی تعهد داده گفته بود، دو سال اخیر شاهد رشد چشمگیری در این شرکت بوده‌ایم و سرمایه‌‌گذاری ایرانسل نشان‌دهنده‌ قدرت مدل تجاری و تیم مدیریتی گروه اینترنت ایران است.

این گروه اینترنتی هم با استقبال از سرمایه‌گذاری ایرانسل اعلام کرد: ما بسیار خرسندیم که به شرکت ایرانسل به عنوان سرمایه‌گذار خوش‌آمد می‌گوئیم و امیدواریم تا با حمایت و دانش بومی ایرانسل جایگاه خود را به عنوان شرکتی پیش‌رو در بازار آنلاین ایران مستحکم‌تر سازیم.

گروه اینترنتی ایران (IIG) که امروز بیش از 1000 نیروی متخصص در حوزه‌ تجارت الکترونیک دارد، به عنوان مالک اسنپ‌فود، سال ۱۳۹۳ توسط شرکت آلمانی راکت اینترنت تاسیس شده است؛ راکت اینترنت، شرکتی آلمانی است که مالکیت استارتاپ‌های متعددی را در چند کشور جهان در اختیار دارد. این شرکت استارت‌آپ‌هایی را با الگوبرداری از نمونه‌هایی که پیش از این در حوزه تکنولوژی به ویژه در آمریکا موفقیت بوده‌اند راه‌اندازی می‌کند و همین مساله موجب شده تا از او به عنوان یک شرکت کپی کننده استارتاپ‌های موفق در جهان نام‌ببرند.

اکنون مساله این است که اگر شرکت‌های چند ملیتی مانند راکت اینترنت و MTN زمام مدیریت کسب‌وکار اینترنتی کشور را بدست گرفته‌اند و در حال سیاست‌گذاری زیرپوستی برای مجموعه‌های تحت مدیریت خود هستند چرا زیرمجموعه های آن باید به دست خود وارد چاهی شوند که پایان آن اپوزیسون‌های منفور خارج از کشور است؟ و اگر در طرف مقابل برخی از زیر مجموعه‌های گروه اینترنتی ایران در حال انجام اقدامات سرخود و بدون توجه به هدایت سیاستگذاران اصلی هستند آیا بهتر نبود کسب‌وکارهای اینترنتی و همچنین اپراتورها در انتخاب تعاملات تجاری خود دقت لازم را داشته باشند تا در حالی که آن‌ها خوابند این رسانه‌های کوچک با استفاده از بودجه بیت‌المال بزرگ شوند و بعد در مسیر خیانت قدم بردارند؟

سجاد آذری