کاهش چشمگیر تولید مسکن نسبت به اوایل دهه نود/ تدبیری برای رونق شهرک‌های اقماری نبود

مهدی سلطان محمدی، در گفت‌وگو با جام جم آنلاین با اشاره به سیاست‌گذاری‌های عباس آخوندی وزیر مستعفی راه و شهرسازی اظهار کرد: آخوندی از ابتدای کارش در وزارتخانه تأکید فراوانی بر توسعه حمل‌ونقل ریلی داشت، درحالی‌که این تأکید منطقی نبود و نتایج مناسبی هم برای کشور به ارمغان نیاورد.

سلطان محمدی در ادامه افزود: این رویکرد آخوندی ازاین‌جهت قابل دفاع است که سامان شهری کشور بدون احداث شبکه ریلی جامع و درست امکان‌پذیر نیست. به‌عبارت‌دیگر امروزه کلان‌شهرها قطعاً محل مناسبی برای اسکان جمعیتی بشمار نیامده و لذا باید یک شبکه اقماری از شهرهای حاشیه‌ای داشته باشیم تا این شهرها با افزایش خطوط ریلی به مراکز دیگر شهرها متصل شوند.

وی در همین راستا بابیان اینکه این سیاست‌گذاری در بخش مسکن کوتاه‌مدت جواب نخواهد داد و باید کاملاً اصولی برنامه‌ریزی شود، افزود: به هر دلیل منابع مالی توسعه خطوط ریلی آن‌طور که بایدوشاید تأمین نشده و هدف‌گذاری‌های دولت یازدهم و در حال حاضر دوازدهم تا اندازه زیادی محقق نشد.

این کارشناس بخش مسکن با اشاره به رها شدن پروژه مسکن مهر در دوره عباس آخوندی نیز تصریح کرد: سیاست‌های ساخت مسکن وزیر پیشین از تکمیل یا احداث پروژه‌هایی شبیه مسکن مهر به سمت اصلاح و بهبود بافت‌های فرسوده داخل شهرها گرایش پیدا کرد.

وی معتقد است در این خصوص هیچ‌گاه اتفاق‌نظری در بدنه دولت ایجاد نشد و نوع نگرش آخوندی با سایر دستگاه‌های ذی‌ربط و کابینه دولت منطبق نبود. از طرفی منابع محدودی هم که دولت به پروژه‌های مسکن مهر اختصاص داده بود خواه‌ناخواه باید صرف تکمیل و ساخت‌وساز مسکن مهر می‌شد.

محمدی با تأکید بر اینکه پروژه‌های مسکن مهر باید در دولت گذشته و دولت فعلی تاکنون تکمیل و تحویل مردم داده می‌شد، خاطرنشان کرد: بخش عمده‌ای از مسکن مهر درگذشته ساخته‌شده بود؛ اما چون زیرساخت‌ها را احداث نکرده بودند عملاً کمتر مورد بهره‌برداری قرار گرفت. لذا دولت باید تمام توان خود را روی این بخش از مسکن مهر صرف می‌کرد.

این کارشناس دانشگاه تصریح کرد: مسئولان لازم بود به این نکته توجه داشته باشند که درمجموع سرمایه‌گذاری عظیمی درگذشته روی پروژه مسکن مهر صورت گرفته بود و نباید بناهای نیمه ساخته به این شکل رها می‌شد؛ چون بالاخره دولت به مردم تعهد داشت و موظف بود به تعهد خود عمل کند.

وی در خصوص پروژه مسکن اجتماعی به‌عنوان یکی دیگر از سیاست‌های وزیر پیشین راه و شهرسازی پرداخت و تأکید کرد: این پروژه درواقع به‌نوعی جایگزین مسکن مهر شد که در این بخش هم با کندی و رکود مواجه بودیم. به نظر می‌رسد برای تحقق این پروژه مدت‌زمان بیشتری را دولت چه به لحاظ سرمایه‌ای و چه ازنظر برنامه‌ریزی جامع باید در نظر بگیرد و با این شرایط اقتصادی نمی‌توان در کوتاه‌مدت انتظار داشته باشیم اتفاق خاصی رخ دهد.

این کارشناس حوزه مسکن شهرسازی در رابطه با وزیر جدید نیز گفت: اعتقاددارم سیاست‌گذاری‌های دوره عباس آخوندی سیاست‌های درستی بود، اما به هر دلیل خوب اجرا نشد. دولت باید روش‌های مناسب‌تری برای تأمین پول و سرمایه بخش راه و مسکن را جایگزین راه‌حل‌های فعلی کند.

به گفته سلطان محمدی، به‌هرحال صرف ارائه طرح کاری از پیش نمی‌رود و باید در مقام اجرا هم بازدهی داشته باشد. ازاین‌رو توصیه می‌شود وزیر جدید با پیگیری سیاست‌های روی زمین‌مانده دولت روش تأمین منابع را مدیریت و اصلاح کند.

محمدی با انتقاد از اجرای سیاست‌های آخوندی در بخش احداث خطوط ریلی بیان کرد: همان‌طور که عرض کردم اتصال مراکز کلان‌ها به شهرهای اقماری و حاشیه‌ای کشور یکی از روش‌های مناسب بهبود ساخت‌وساز مسکن است. درحالی‌که برای تأمین واگن‌های شبکه حمل‌ونقل ریلی سال‌هاست تلاش می‌شود و علی‌رغم تشکیل شرکت‌های تخصصی بازهم مشکلاتی داریم.

وی در خصوص اینکه بالاخره نسخه شفابخش دولت به‌منظور برون‌رفت بخش مسکن از رکود چه خواهد بود، گفت: شرایط فعلی بازار مسکن ابداً شرایط مطلوبی نیست. افزایش نهاده‌های قیمت مسکن مانند زمین و مصالح ساختمانی و همچنین افت درآمدی مردم جامعه متأثر از فشار تحریم‌ها، ازجمله عواملی هستند که بر رکود بازار دامن زده، ازاین‌رو مسئولان باید هرچه سریع‌تر سیاست‌گذاری دقیقی داشته باشند.

این استاد دانشگاه معتقد است مجموعه عوامل موجود متأسفانه چشم‌انداز روشنی برای افزایش تولید و بهبود عرضه و تقاضای مسکن را نوید نمی‌دهد و انتظار می‌رود از ابتدای سال 98 حتی با رکود بیشتری روبه‌رو شویم. لذا گمان نمی‌رود حتی بار روی کار آمدن وزیر جدید بتوان در کوتاه‌مدت چاره‌ای برای این معضل اندیشید و باید متولی آتی وزارت راه و شهرسازی توجه خود را به سمت تغییرهای موجود معطوف سازد.

محمدی درباره شرایط فعلی و چشم‌انداز بازار مسکن و اینکه تاکنون به علت شرایط اقتصادی چه میزان افت تولید داشته‌ایم خاطرنشان کرد: تولید مسکن نسبت به سال‌های 88 تا 92 افت قابل‌توجهی داشته است . در طول این سال‌ها حتی تا 800هزار واحد مسکونی هم احداث‌شده اما این رقم تا به امروز به 400 هزار دستگاه کاهش پیداکرده است.

وی با طرح این مسئله که چه کسی واقعاً متولی حقیقی سرمایه‌گذاری در بخش مسکن است، افزود: دولت تاکنون قادر به تأمین منابع موردنیاز نبوده و همواره سهمش در تولید، کمتر از 2 یا 3 درصد است؛ بنابراین برای ساخت‌وساز مسکن، امید چندانی به عرضه دولت نیست و باید بخش خصوصی به‌طورجدی پا به عرصه انبوه‌سازی و تأمین نیاز بازار گذاشته و محوریت کار را به عهده گیرد.

محمدی گفت: باید ما برای بخش خصوصی انگیزه تولید در کشور ایجاد کنیم. چون این بخش‌بر اساس انگیزه‌ها و سود سرمایه‌ای به این سمت‌وسو حرکت می‌کند.مدیران بخش خصوصی هر زمان احساس کنند ساخت‌وساز برایشان سوددهی دارد حتماً در این عرصه مشارکت می‌کنند و سهم عمده تولید را به دوش می‌کشد.

محمدرضا شجاعیان/ جام جم آنلاین