برای خراب کردن رابطه ایران و عراق نقشه‌ها کشیده‌اند

در همین زمینه می‌توان به حجم زیادی از شایعات در هفته‌های اخیر و همچنین بزرگنمایی برخی مشکلات در روابط دو کشور اشاره کرد.

حسن دانایی‌فر، سفیر پیشین ایران در عراق در گفت‌وگو با جام‌جم بر لزوم هوشیاری مسئولان دو کشور در چنین شرایطی تاکید کرد و گفت: باید در سطح ملی هوشیار و رفتاری توام با تامل داشته باشیم، چرا که اختلاف دو ملت ایران و عراق می‌تواند موجب دستیابی آمریکا به اهدافش در منطقه شود.

متن گفت‌وگوی جام‌جم با حسن دانایی‌فر، سفیر پیشین ایران را در عراق می‌خوانید:

در مورد ریشه‌های شکل‌گیری اتفاقات اخیر در بصره، موضوعات مختلفی از جمله کمبود خدمات شهری، بیکاری و فساد ذکر شده‌ است؛ تحلیل شما از علل و عوامل اصلی اتفاقات در بصره چیست؟

این موضوع از دو زاویه قابل بررسی و تحلیل است. بخشی از مشکلات در بصره دیرزمانی است که وجود دارد از جمله موضوع کمبود آب و ناسالم بودن آن، کمبود برق، نبود امکانات رفاهی و هر آنچه مربوط به خدمات شهری می‌شود. این موضوعات بارها در تظاهرات و تقاضاهایی که در این شهر وجود داشته بیان شده است.

از سوی دیگر شرایط شکل گرفته در عراق به دنبال رقابت‌های شدید میان احزاب و گروه‌ها برای تشکیل دولت موجب می‌شود آن‌طور که مورد انتظار است اهتمام لازم از سوی مسئولان مربوط برای حل و فصل اینگونه مشکلات مردم وجود نداشته باشد؛ ضمن این‌که متاسفانه موضوع بسیار بدی که آنجا وجود دارد فسادی است که در خیلی از بخش‌ها دیده می‌شود.

موضوع سومی که می‌توان از آن به عنوان یکی دیگر از دلایل شکل‌گیری تظاهرات در بصره یاد کرد دخالت‌های آمریکا و عربستان در عراق است. آمریکایی‌ها و سعودی‌ها تا کنون به این آشکاری و فضاحت وارد مسائل عراق نشده بودند. این موضوع در میان گفته‌های سیاستمداران فعلی عراق نیز وجود دارد. چرا که این روزها شاهد برخورد دستوری آمریکا با رهبران سیاسی عراق هستیم، از دخالت برای انتخاب دولت گرفته تا تعیین مصداق نخست‌وزیری برای این کشور.

بنابراین فاکتورهای ذکر شده موجب ایجاد شرایط خاص در داخل عراق شده و شرایطی ایجاد شده که بعضی‌ها از مطالبات بحق مردمی عراق برای فشار به طرف مقابل سوءاستفاده کنند.

طی روزهای اخیر در بصره شاهد حمله به مناطق نزدیک به حشد الشعبی و ایران بوده‌ایم که نشان‌ می‌دهد هدف این اقدامات، تخریب ایران و حشدالشعبی است. عوامل اصلی این تحرکات به دنبال دستیابی به چه اهدافی هستند؟

در طول روزهای اخیر در بصره تمام مراکزی که مربوط به یک جریان و مجموعه فکری است از جمله فرزندان جهادگر و کسانی که در خط مقاومت در مقابل داعش جانفشانی کردند مورد هدف هستند. این در حالی است که مردم عراق به این افراد اطمینان کردند و در آخرین انتخابات عراق به آنها رای بسیار قابل متمایزی نسبت به ادوار گذشته دادند. نیروهای مقاومت در پارلمان سوم 11 کرسی و در انتخابات اخیر 48 کرسی در اختیار دارند. چنین اتفاقی برای آمریکا و سعودی‌ها قابل تحمل نیست لذا باید اقدامی انجام دهند که به تعبیر خودشان حضور ایران و دستاوردهای خط مقاومت را در عراق کاهش دهند.

در طول یک ماه گذشته شاهد انبوهی از اتهامات، سخنان واهی و بیان موضوعاتی در جهت ایجاد اختلاف میان ایران و عراق هستیم. آیا می‌توان این اتفاقات را در یک بسته دید؟

از مدتی قبل مباحثی مربوط به ناهنجاری‌های اخلاقی عراقی‌ها در مشهد مطرح می‌شود و بی‌بی‌سی نیز در این ارتباط برنامه‌های چند ساعته پخش می‌کند. از سوی دیگر رویترز اعلام می‌کند موشک‌های ایران در بغداد مستقر شده و وزیر دفاع رژیم صهیونیستی نیز می‌گوید که به زودی پایگاه‌های ایران در عراق را بمباران خواهد کرد. این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران پایگاهی در عراق ندارد و ارسال موشک از ایران به عراق هم اتهامی ‌بی‌اساس است. حضور ایران در عراق آن هم بنا به تقاضای دولت این کشور و در حد افراد است و وجود پایگاه‌های مربوط به حشدالشعبی در عراق به ایران ارتباطی ندارد. فرمانده کل نیروهای حشدالشعبی در حال حاضر آقای عبادی است.

یا این‌که شایعه کرده‌اند از عراق دلار به ایران می‌آید و تحریم‌ها در حال نقض شدن است یا این‌که کمبود برق در ایران به علت صادرات برق به عراق است یا این‌که چندی قبل می‌گفتند آب بصره از طریق ایران تامین می‌شود.

با در کنار هم گذاشتن این سخنان مشاهده می‌کنیم اینها مجموعه بحث‌هایی است که از سوی رایان کروکر، سفیر اسبق آمریکا و مجموعه 30 نفره‌ای که سرپرستی می‌کند، مطرح می‌شود. این مجموعه به همراه مجموعه المستقبل حریری که هزینه‌هایش از طریق سعودی‌ها تامین می‌شود و آمریکا‌یی‌ها در آن حضور دارند به این جمع بندی رسیده‌اند که باید نفوذ ایران و به تعبیر غیرواقعی آنها «دست ایادی ایران» از عراق قطع شده و وابستگی عراق به ایران کاهش یابد.

مجموعه این رفتارها نشان می‌دهد آمریکا و عربستان پس از یک سلسله شکست‌های پی‌در پی به دنبال این هستند که از مشکلات عراق به عنوان ابزاری در جهت تامین خواسته‌های خودشان استفاده کنند.

تحلیل شما از به آتش کشیده شدن کنسولگری ایران در بصره چیست؟

روز چهارشنبه و پنجشنبه تظاهرات در بصره شکل جدیدی به خود گرفت و مقرهای دولتی در این شهر آتش زده شدند. مکان‌هایی از جمله استانداری‌ها، خانه‌های نمایندگان و تمام مراکز دولتی؛ حتی تاسیسات نفتی و در آخرین مرحله هم کنسولگری ایران به آتش کشیده شد.

آمریکا و عربستان با این‌گونه دخالت‌ها به دنبال وانمود و منتقل کردن این پیام هستند که دو کشور ایران و عراق مشکلاتی با یکدیگر دارند. این در حالی است که پس از آتش گرفتن کنسولگری ایران ده‌ها هزار نفر از مردم عراق اعم از علما، دانشگاهیان، عشایر و... برای همراهی و همدلی با کارمندان کنسولگری به این محل رفته و این عمل را محکوم کردند.

این گونه اقدامات، برنامه‌ریزی‌های حساب‌شده‌ای برای ایجاد چالش میان دو کشور است که در آستانه اربعین و در جهت ایجاد فاصله میان ملت‌های ایران و عراق افزایش یافته است چرا که اختلاف دو ملت ایران و عراق می‌تواند موجب دستیابی آمریکا به اهدافش در منطقه شود.

باید هوشیار بوده و متوجه این توطئه‌ها باشیم. از تحلیل‌ها و اظهارنظرهای شتاب زده خودداری کنیم و بدانیم که ملت عراق این مرحله را نیز همانند مراحل سخت‌تری که در گذشته داشته پشت سر خواهد گذاشت. البته باید به این نکته هم توجه کنیم که این مرحله پیچیدگی‌های بیشتری نسبت به مراحل گذشته دارد. چرا که برخی نفوذی‌ها و گروه‌های مورد حمایت آمریکا و عربستان که به دنبال بر هم زدن امنیت عراق هستند در پی سوءاستفاده از تظاهرات مسالمت‌آمیز مردم بصره هستند.

با توجه به روابط دیرینه و تاریخی میان دو ملت ایران و عراق، علت اصرار برخی برای تخریب روابط دو ملت چیست؟

طبیعی است آمریکایی‌ها تصور می‌کنند برای کامل شدن هژمونی آنها باید قدرت و حضور ایران در عراق مهار شود. زیرا حضور ایران در عراق، حضوری معنوی و دوجانبه است. امروز شاهدیم که بیشترین حجم گردشگر عراقی که به خارج از این کشور سفر می‌کنند به ایران است. یعنی بیش از 75 درصد از گردشگران عراقی به ایران سفر می‌کنند، همچنین بیشترین حجم زائر و گردشگر دینی ایرانی به عراق می‌رود. در سال بیش از شش میلیون سفر میان مردم ایران و عراق از جمله در اربعین صورت می‌گیرد و در این ایام زائران ایرانی مورد استقبال مردم عراق قرار می‌گیرند. میان دو کشور روابط فرهنگی و مذهبی همچنین اقتصادی بسیاری وجود دارد و مسلم است که ورود این تعداد از زائران عراقی به ایران همراه با سودآوری برای کشورمان است.

امروز بیش از 25 درصد صادرات غیر نفتی ایران به عراق است و یکی از مطمئن‌ترین بازارها برای عراق، جمهوری اسلامی ایران است. چنین مراوداتی موجب آزار آمریکا بوده و در این راستا در پی بر هم زدن روابط دو کشور ایران و عراق است. آمریکا مخالف ورود انرژی سهل‌الوصولی است که از ایران به عراق صادر می‌شود چرا که منبع خوبی برای صادرات انرژی ایران به خارج از کشور است. از نظر آمریکا باید چالشی در بازار عراق ایجاد شود چرا که بخش قابل توجهی از تولیدات ما به عراق می‌رود.

اما معتقدم باید مسئولان دو کشور همان‌طور که تا امروز رفتار کرده‌اند این مرحله را با هوشیاری پشت سر گذارند و روابط دیرینه و تاریخی و حسن همجواری میان دو کشور ادامه یابد و نسبت به گذشته تقویت شود.

واکنش هوشیارانه ایران

با توجه به رفت‌و‌آمد سه میلیون زائر عراقی به ایران و برعکس، ممکن است ناهنجاری‌هایی نیز شکل بگیرد. در صورت وجود چنین ناهنجاری‌های احتمالی از سوی برخی افراد باید با آن برخورد کرد اما در مجموع و در سطح ملی باید هوشیار باشیم و رفتاری توام با تامل داشته باشیم. چرا که بنا است برخی کشورها مشکلاتی در روابط ایران و عراق به وجود بیاورند، البته خوشبختانه مسئولان دو کشور در جریان این توطئه‌ها قرار دارند و می‌دانند که باید با آگاهی بیشتری در این ارتباط عمل کنند. در این میان رسانه‌ها نیز باید روشنگری لازم را داشته باشند

مریم شریف‌زاده

سیاسی