پرستاری از استخوان‌ها در سالمندی

سبک زندگی اغلب ما با زندگی مدرن همسو شده است اما این تغییرات درمراقبت از سلامت چندان مشهود نیست. بسیاری از ما هنوز با سهل‌انگاری و بی‌تفاوتی نسبت به مراقبت‌های ضروری و پیشگیرانه، سرمایه‌های روانی و جسمی خود را هزینه می‌کنیم بدون آن که بدانیم دیر یا زود در دوران سالمندی همه ما نیاز بیشتری به سرمایه‌های ذخیره شده داریم.

استخوان‌ها یکی از سرمایه‌هایی است که مراقبت از آنها از همان دوران کودکی باید آغاز شود و نتیجه این مراقبت‌ها در میانسالی و سالمندی بیشترخودنمایی می‌کند.

دکترحمیدرضا اصلانی، فوق‌تخصص جراح شانه و زانو، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی و قائم مقام مرکز تحقیقات و طب ورزشی بیمارستان میلاد در گفت‌وگو با جام‌جم درباره راه‌های مراقبت از استخوان‌ها و درمان آنها در صورت بروز شکستگی مواردی را بیان کرده که با توجه به آنها می‌توانیم دوران میانسالی و سالمندی را با آرامش خاطر بیشتری سپری کنیم.

پژوهش‌ها نشان می‌دهد حرکات بدنی اگر به شکل درست انجام شود تاثیر قابل توجهی روی بهبود عضلانی و سلامت عمومی بدن دارد و باعث کاهش و به تعویق افتادن عوارض ناشی از افزایش سن می‌شود.

بر خلاف گذشته که تصور می‌شد با افزایش سن درصد آسیب‌ها و بیماری‌های ناشی از کشیدگی عضلات، شکستگی استخوان و مشکلات مفصلی و استخوانی افزایش می‌یابد و چنین ترسی هنوز در بین برخی از افراد وجود دارد، امروزه متخصصان دریافته‌اند انجام ورزش‌های قدرتی و استقامتی به همراه عادات غذایی صحیح، نه‌تنها باعث تناسب اندام فرد بلکه مانع تحلیل عضلات همزمان با افزایش سن و افزایش جذب کلسیم در استخوان‌ها می‌شود.

انجام منظم و پیوسته ورزش‌های قدرتی باعث افزایش تراکم استخوان در اندام‌های فوقانی و تحتانی بدن و کاهش خطر شکستگی استخوان می‌شود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد؛ انجام 45 دقیقه ورزش در روز برای سلامت استخوان‌ها و پیشگیری از ابتلای آنها به پوکی استخوان بسیار مهم و ضروری است.

اگر جزو افرادی هستید که تا میانسالی ورزش را جدی نگرفته اید، نگران نباشید، می‌توانید ورزش خود را با پیاه روی شروع کنید.

پیاده روی را با روزی 5 دقیقه آغاز کنید و به مرور زمان، کم‌کم به آن اضافه کنید تا به 45 دقیقه برسد. اگر جزو افرادی هستید که مشکلات اسکلتی حرکتی زیادی دارید، می‌توانید مدت زمان مذکور را به سه تا چهار دوره ده دقیقه‌ای تقسیم و پیاده روی کنید.

همچنین راه رفتن در آب تحت نظر متخصص برای افرادی که مشکلاتی همچون کمردرد، پادرد و زانودرد روبرو هستند، نه تنها باعث کاهش دردهای این نواحی می‌شود بلکه روند ابتلا به پوکی استخوان را نیز کند می کند.

نیاز استخوان‌های زنانه به هورمون

فعالیت هورمون‌های زنانگی تاثیر زیادی بر سلامت استخوان زنان دارد.اختلال در فعالیت هورمون‌ها نقش موثری در ابتلای زنان به پوکی استخوان دارد. به زنان میانسال توصیه می‌شود در صورت مواجهه با اختلالات قاعدگی حتما به متخصص زنان مراجعه کنند تا طبق تشخیص پزشک هورمون تراپی شوند.

توجه داشته باشید هورمون درمانی به واسطه خطراتی همچون افزایش ریسک ابتلا به سرطان سینه و دهانه رحم حتما باید تحت نظر متخصص زنان انجام شود و انجام هرگونه اقدام خودسرانه آسیب‌رسان است.

مراقبت ویتامین D از استخوان‌ها

ویتامین D3 در جذب اصلی‌ترین غذای استخوان یعنی کلسیم، نقش مهمی دارد. معضل کمبود این ویتامین تنها معضل مردم ایران نیست بلکه کشورهای پیشرفته نیز با آن مواجه هستند. کمبود این ویتامین در جامعه ما به اندازه‌ای است که همه گروه‌های سنی می‌توانند مصرف آن را آغاز کنند. برای این که روند حضور ویتامین D در بدن منظم شود، به گفته این متخصص، افراد می‌توانند بعد از انجام آزمایش و مشورت با پزشک در یک فرآیند چهارماهه سطح ویتامینD بدن خود را به وضعیت استاندارد برسانند. برای این کار می‌توانید در ماه اول هفته‌ای یک‌بار قرص 50 هزار واحدی ویتامین D مصرف کنید. در ماه دوم هر دو هفته یک‌بار، ماه سوم هر سه هفته یک‌بار و از ماه چهارم ماهی یک بار ویتامین D مصرف کنید و مصرف ماهانه یک قرص را با واحد مذکور ادامه دهید. ممکن است شما هم جزو افرادی باشید که قرص‌های مکمل کلسیم مصرف می‌کنید و برخی از آنها همراه ویتامین D هستند. با توجه به آن که دوز ویتامین D موجود در کلسیم‌های خوراکی پایین است و ممکن است افراد نیز نظم لازم را در مصرف آن رعایت نکنند، مصرف ماهی یک قرص توصیه می‌شود.

درباره افرادی که کلیه آنها سنگ ساز است، مصرف کلسیم و ویتامین D باید تحت نظر یک ارولوژیست انجام شود.

مراقبت از شکستگی‌های استخوانی

گاهی بر اثر عوامل مختلف همچون کم‌تحرکی و پایین بودن مقاومت استخوان افراد در میانسالی و سالمندی دچار شکستگی در نواحی ستون فقرات، مفاصل ناحیه لگن و ران، قسمت تحتانی ساعد و فوقانی بازو می‌شوند. وقوع شکستگی در این دوران به واسطه بالا بودن سن و باورهای غلطی که وجود دارد، باعث بروز نگرانی و استرس‌های غیرمعمول در افراد نسبت به نحوه مراقبت و درمان می‌شود در صورتی که به گفته متخصصان،درمان شکستگی استخوان در میانسالان و سالمندان نیز مانند سایرگروه‌های سنی است و هیچ فرقی ندارد. خیلی وقت‌ها متخصصان برای درمان این بیماران از هورمون‌های پاراتورمون کمک می‌گیرند تا قدرت استخوان‌ها و جوش خوردگی افزایش یابد و استخوان آن منطقه محکم‌تر شود. میانگین دوره درمان این افراد نیز بین شش هفته تا سه ماه طول می‌کشد. این موضوع به وضعیت شکستگی، میزان جابه‌جایی، باز یا بسته بودن درمان متفاوت است.آنچه در فرآیند درمان بسیار موثر است میزان تغذیه استخوان با کلسیم، ویتامین D و انجام فعالیت‌های ورزشی و در نتیجه پیشگیری از پوکی استخوان‌هاست. راه رفتن با پای شکسته از نگاه دیگران امری محال و ناممکن است اما به گفته متخصصان انجام این کار باید حتما طبق نظر پزشک انجام شود. چه بسا گاهی راه رفتن روی پای شکسته در صورت تائید پزشک معالج باعث محکم شدن استخوان می‌شود.