ایمنی و مراقبت در مدرسه

مراقبت از دانش‌آموز مبتلا به جراحت‌های سر

به هر نوع جراحت سریا مغز، صدمه به سر می‌گویند. مغز توده متراکمی از بافت‌های عصبی است که درون جمجمه قرار گرفته و اطراف آن پر از مایع مغزی ـ نخاعی است. جراحت سر، چه براثر سوانح، چه ناشی از عفونت و سکته یا تومور مغزی، نسبت به مقدار صدمه یا بافت‌های آسیب دیده یا رگ‌های خونی پاره شده، موجب از دست دادن عملکرد یک یا نواحی بیشتر مغز می‌شود.

کد خبر: ۱۱۳۹۴۰۹

سوانح

یکی از دلایل صدمات به سر، سوانحی چون سقوط و ضربه به سر است. سوانح رانندگی معمولا بیشترین صدمات به سر در کودکان را موجب می‌شوند. ضربات به سر گاهی موجب شکستگی جمجمه یا ایجاد لخته خون در مغز و از دست دادن هوشیاری می‌شوند. تورم ناشی از ضربه می‌تواند فشار درون جمجمه را بالا ببرد و جلوی رسیدن اکسیژن به بافت‌های عصبی موجود در ساقه مغز را بگیرد. این بخش از مغز، تنفس، ضربان قلب و عملکردهای دیگری را کنترل می‌کند. گاهی اوقات هم جسمی وارد جمجمه می‌شود و موجب عفونت در سر می‌شود. معمولا نسبت به نوع جراحت مغزی، فرد دچار فلجی، مشکل در دید یا حافظه شده یا احتمال دارد دچار صرع کوتاه‌مدت یا بلند مدت شود.

مننژیت

این بیماری ناشی از عفونت ویروسی یا باکتریایی است که موجب التهاب غشای اطراف مغز و نخاع می‌شود. 80درصد موارد ابتلا به مننژیت در کودکان زیر 15 سال، بویژه زیرپنج سال دیده می‌شود. خطرناک ترین شکل این بیماری، نوع باکتریایی آن است. از علائم مننژیت می‌توان به سردرد، خشکی گردن همراه با تب، گیجی، استفراغ، ناتوانی در تحمل نور یا صداهای بلند اشاره کرد. در موارد شدیدتر فرد بیمار به ضعف ماهیچه ای، فلج، از دست رفتن حواس یا دوبینی مبتلا می‌شود.

تومور مغزی

سلول‌ها مرتب از بین می‌روند و سلول‌های جدیدی ایجاد می‌شوند. وقتی در بازسازی سلول‌ها، روند تولید سلول اشتباه پیش رود و الگوهای نادرست به تکثیر خود بپردازند، تومور ایجاد می‌شود که ممکن است خوش‌خیم یا بدخیم و سرطانی باشد. با عمل‌های جراحی، شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی می‌توان سلول‌های تومور را از بین برد. تومور مغزی می‌تواند موجب صرع در افراد شود.

سکته مغزی

سکته مغزی ناشی از ایجاد لخته خون در یک سرخرگ کوچک یا رگ‌های خونی است. در این حالت اکسیژن به مغز نمی‌رسد و موجب مرگ سلول‌های عصبی می‌شود. پزشکان معمولا با کاهش تورم مغز به کمک بیماران می‌روند.

کمک به دانش‌آموز مبتلا به جراحت سر

چنانچه هرکدام از حوادث فوق در مدرسه رخ دهد، باید مراحل کمک‌های اولیه را طی کرد و در همان حال از اورژانس کمک خواست.

مسئولان مدرسه باید بدانند، هنگام ضربه به سر، نبود جراحت ظاهری در سر به منزله سالم بودن آن نیست. بنابراین باید کودک بدقت معاینه شود. اگر کودک دچار ضعف یا تهوع شد یا بدون هیچ دلیل خاصی در عمل بلع و یا سرفه کردن مشکل داشت، حتما باید او را به بیمارستان برد.

اگر کودک دچار سانحه بسیار شدید منجر به بیهوشی شد یا از گوش او خون آمد یا تشنج داشت، هرگز نباید او را تکان داد تا در خطر بیشتری نیفتد.

بسرعت باید با بخش اورژانس تماس گرفت و البته به والدین نیز خبر داد.

کودکانی که گرفتار صدمه به سر می‌شوند، ممکن است به دلیل عوارض ناشی از صدمات، نتوانند به مدرسه بروند و از درس‌های خود عقب بمانند. این کودکان معمولا دچار ضعف بینایی، صرع، ضعف بنیه، مشکلات گفتاری یا شنیداری، مشکلات حافظه کوتاه یا بلندمدت و مشکلات احساسی و رفتاری می‌شوند. مسئولان مدرسه باید تسهیلات کافی از جمله، ضبط درس‌هایی که در کلاس داده می‌شود یا معلم خصوصی در صورت امکان (یا با کمک والدین) در اختیار این کودکان قرار دهند تا آنها بتوانند از عهده خواندن درس‌های مدرسه برآیند و از برنامه تحصیلی عقب نمانند.