چرا پایتخت موفق است؟

1- پایتخت 5 در فرصت کافی و سر صبر و حوصله ساخته شده و دچار معضل شتاب زدگی نشده است. یکی از مشکلاتی که پایتخت4 داشت همین محدودیت زمانی برای تولید آن بود و تاثیر منفی شتاب‌زدگی در کیفیت اثر که البته با این حال توانست نظر مخاطب را به شکل نسبی جذب کند. زمان کافی برای تولید پایتخت 5 بعلاوه تجربه‌های به‌دست آمده در چهار سری قبلی و مخاطب‌شناسی سریال دست‌به‌دست هم داد تا تولیدکنندگان این مجموعه بتوانند با رویکردی جزیی نگرانه‌تر و پردازش دقیق فیلمنامه و شخصیت‌پردازی، فیلمنامه‌ای مهندسی شده‌تر طراحی کنند و قصه را در آن قوام ببخشند.

2ـ بی‌شک یکی از عوامل مهم موفقیت پایتخت در شخصیت‌پردازی و خلق کاراکترهای شناسنامه‌داری است که حالا دیگر به بخشی از حافظه بصری و تلویزیونی مخاطب بدل شده و مردم با تک‌تک آنها ارتباط سمپاتیک پیدا کرده‌اند. دوری از تیپ‌سازی و نزدیکی به شخصیت در کنار تنوع و تعدد این شخصیت‌ها که نسبت به آنها سابقه ذهنی وجود دارد در موفقیت این مجموعه خیلی موثر است. به دلیل همین شناخت از پیش موجود، مخاطبان مشتاق بودند بدانند کاراکترهای مورد علاقه‌شان قرار است چه قصه‌ای را برای آنها تعریف کنند و در چه موقعیت و ماجرایی قرار می‌گیرند. تضادها، تفاوت‌ها و حتی دو قطبی‌هایی که در بین شخصیت‌های قصه وجود دارد از جمله نقی و ارسطو و پیرو آن کل کل‌هایی که بین آنها رخ می‌دهد از جمله دلایل این موفقیت است. ضمن این‌که در هر قسمت یک شخصیت جدید به مجموعه اضافه می‌شود که به‌دلیل ویژگی‌های طنازانه خود بین مردم محبوب شده و پایتخت از معدود سریال‌های طنزی است که تعداد کاراکترهای بانمک آن زیاد است و هر کدام بخشی از بار کمیک قصه را به دوش می‌کشند. برنده این قسمت بهرام افشاری در نقش بهتاش بود.

3- خلق کمدی موقعیت که البته از طنازی‌های فردی و طنز کلامی هم بهره می‌برد، یکی از عوامل موفقیت پایتخت است. طنز کلامی آن که بخشی در تکیه کلام‌های طنازانه بروز پیدا می‌کند در بین مردم رواج پیدا کرده و به اصطلاح گل می‌کند. در هر قسمت از پایتخت یک تکیه کلام یا تیک رفتاری جدید به شخصیت‌ها اضافه می‌شود که در بین مردم محبوب شده و حتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این قسمت تکیه کلام بهتاش بیش از همه مورد توجه قرار گرفت.

4- خود قصه و خرده روایت‌های فراوانی که در آن وجود دارد از جمله دلایل اصلی موفقیت این سریال است. پایتخت بیش از هر چیز قصه تعریف می‌کند که این قصه چند ویژگی مهم دارد؛ به زندگی واقعی و مسائل آن نزدیک است و تخیلی و فانتزی نیست، تعدد رخدادها و خلق موقعیت کمیک برساخته آن فراوان است، قصه جاده‌ای و ماجراجویانه‌ای دارد و ظرفیت تعلیق‌پذیری آن بالاست و کشش لازم برای پیگیری و تعقیب مخاطب را دارد. به همین دلیل مخاطب با آنها همراه شده و در یک حس همذات پندارانه قصه و آدم‌های قصه را دنبال می‌کند.

5- بهره‌گیری درست از ظرفیت‌های بومی قصه یکی دیگر از ویژگی‌های پایتخت است که هم در قاب‌بندی‌های بصری و هم در بهره‌گیری از خرده فرهنگ و لهجه و گویش محلی قابل پیگیری است و از معدود سریال‌های ماست که مبتنی بر کمدی لهجه هم هست، به این معنا که از ظرفیت واژه سازی و دیالوگ‌پردازی آن سود می‌برد. پایتخت، تنها سریالی است که با شخصیت‌های بومی محبوبیت ملی پیدا کرده است.

سیدرضا صائمی

منتقد