صرع کاذب شبیه تشنج، اما متفاوت

اما گاهی بیمار به نوع کاذب صرع مبتلاست و در حالی که رفتارها و واکنش‌های عصبی غیرمعمولی از خود بروز می‌دهد، اما به لحاظ تشخیص پزشکی از طریق ام‌آرآی آسیب‌های مغزی مرتبط با بیماری صرع در وی دیده نمی‌شود.

به بیان دیگر در صرع کاذب، بیماران دوره‌هایی از کاهش هوشیاری و حرکات ناگهانی و انقباضی یا تکان‌های تند را تجربه می‌کنند و همچنین حالت‌های احساسی غیر معمول مانند احساس شدید ترس و دژاوو (آشناپنداری) دارند و چنین تغییر حالت‌هایی در آنها بسیار طولانی تر از حمله‌های تشنجی است .حتی گاهی مبتلا به صرع کاذب در یک لحظه صحبت‌های نابجا، حرف‌های رکیک و کارهای اشتباه انجام می‌دهد و پس از انجام آن پشیمان می‌شود. دکتر جعفر مهوری، متخصص مغز و اعصاب در گفت‌وگویی ما را بیشتر با این بیماری آشنا می‌کند.

صرعی با تابلوی روان‌شناسی

پزشکان اعتقاد دارند تشنج کاذب از مکانیسم‌های دفاعی روانی است که به‌وسیله استرس یا ضربه احساسی شدید تحریک می‌شود و تشنج موقعی اتفاق می‌افتد که بیماران سعی می‌کنند ضربه روحی را فراموش کنند. به گفته مدیر عامل انجمن صرع ایران، امروزه مشخص شده برخی از صرع‌ها مرتبط با مسائل روان‌شناختی و روحی فرد بوده یا با علوم رفتاری مرتبط هستند. به گفته دکتر داریوش نسبی تهرانی، این صرع‌ها در واقع تابلوی روانپزشکی دارند و سال‌ها پزشکان را در تشخیص درست به خطا می‌اندازند و با درمان‌های اشتباه، اقدامات نادرستی برای بیمار صورت می‌گیرد. گاهی نیز شوک مغزی برای این بیماران مصروع تجویز می‌شود، در حالی که به هیچ یک از این موارد نیاز نیست و مشکل بیمار از جای دیگر است.

صرع کاذب بدون کاهش سطح هوشیاری

صرع کاذب در بررسی‌های تشخیصی از طریق ام آر آی ضایعه‌ای را از خود نشان نمی‌دهد. بعلاوه تغییر حالت‌های بیمار، بسیار طولانی تر از حمله‌های صرعی است و ممکن است از 20 دقیقه تا چند ساعت طول بکشد، اما طی این زمان، کاهش سطح هوشیاری در بیمار دیده نمی‌شود .

نشانه‌های صرع کاذب از خیره شدن ساده تا علائم شدید بدنی متفاوت است. در واقع یک نوع جلب توجه از سوی بیمار در این موارد وجود دارد. تا جایی که ممکن است بیمار هنگام بلند شدن خود را به طور پرتابی به زمین بزند ولی آسیب جدی نمی‌بیند .همچنین این بیماران ممکن است جلوی زبانشان را گاز بگیرند و در راه رفتن قدری عدم‌تعادل نشان بدهند.

بی‌شک تشخیص این نوع صرع صرفا با تحت نظر گرفتن و پایش 24 ساعته بیمار ممکن است. بیماران بعد از این‌که پایش شدند و معین شد تشنج کاذب دارند به یک مرکز درمانی صرع ارجاع شوند. بی‌شک تشخیص زودرس علائم بیماری احتمال بهبودی کامل را بیشتر می‌کند.

هر حمله‌ای از صرع نیست

تشخیص حمله‌های کاذب صرعی از حملات واقعی در بعضی مواقع بسیار مشکل است. این حملات به‌دلیل مشکلات روحی و روانی ایجاد می‌شوند، ولی با این حال معمولا به‌صورت غیراختیاری و بدون هیچ‌گونه عامل انگیزشی آگاهانه رخ می‌دهند. گاهی اوقات شخص وانمود به تشنج کردن می‌کند، اما در بیشتر موارد، بیمار کنترل کمی روی تشنج خود دارد.

این تشنج‌ها بیشتر دارای ریشه‌های عمیق هیجانی و روانی هستند و ممکن است نیاز به درمان روانپزشکی داشته باشند. البته داروهای ضد تشنج که در صرع مصرف می‌شوند برای این بیماران مناسب نیست .

درمان روان‌شناسی و روانپزشکی صرع کاذب

درمان مبتلایان به صرع کاذب، مشکل اما ممکن است. اما نیاز به یک تیم باتجربه شامل روان‌شناس، روانپزشک و متخصص مغز و اعصاب دارد .البته ممکن است روند درمان آن نه تنها بیش از چند جلسه بطلبد بلکه از روان درمانی و آنالیز روانی استفاده شود .

طی روند درمان باید زمینه صرع را از بین برد. گاهی صرع واقعی و کاذب با هم اتفاق می‌افتد .در خیلی مواقع نیز بیمار به‌دلیل جلب توجه صرع خود را به صورت کاذب نشان می‌دهد. چون تحت‌تاثیر صرع واقعی دچار مشکلات روحی، روانی شده است. در مطالعات و تحقیقات انجام شده در زمینه تشنج‌های غیر صرعی و روحی، مشخص شده بهترین درمان این نوع صرع‌ها، رفتار درمانی با هدف بهره‌گیری از مهارت‌های فردی نهان مانده است. مشخص شده است این نوع درمان‌ها تعداد و دفعات تشنج‌های کاذب غیرصرعی را کاهش داده و افسردگی و اضطراب را کنترل می‌کند.

کودکان مبتلا به صرع کاذب

به گفته مدیر عامل انجمن صرع ایران، صرع‌ کاذب بویژه در کودکان بیش از بزرگسالان بروز می‌کند که بسیاری از افراد آن را ناشی از مشکلات درسی و اخلاقی می‌دانند و گمان می‌کنند کودک حواس‌پرتی و تنبلی یا عدم تمرکز ناشی از شیطنت دارد، در حالی که این مساله ناشی از بیماری صرع آنهاست.

این نوع از صرع‌ها علائم بارزی نداشته و تشخیص آنها در بسیاری از مواقع اشتباه انجام می‌شود. لذا فرد مدت‌ها درمان نادرست می‌گیرد.

بیماران صرعی در خطر مشکلات قلبی و گوارشی

اختلال در سیستم خودکار اعصاب در برخی صرع‌ها وجود دارد به طوری که ممکن است فرد دچار مشکل قلبی، گوارشی، شکم دردهای بی‌دلیل، استفراغ مداوم و سرفه‌های قطع نشدنی و به هم خوردن ضربان قلب شود. متاسفانه با انجام آزمایش‌های مختلف علت این مشکلات براحتی مشخص نمی‌شود، ولی در واقع صرع پشت بیماری این افراد وجود دارد.