آرتیست بازی «آریا» در سردترین روز جشنواره

بیچاره ملت!

امسال در روز بیستم دی و با ابتکاری جالب و با یک مجری فوتبالی (محمدحسین میثاقی)، جدول نمایش فیلم‌های سینمای رسانه جشنواره فیلم فجر با مراسم قرعه‌کشی مشخص شده بود؛ اتفاق خوبی که هرگونه شائبه درباره چینش برنامه‌ریزی شده فیلم‌ها و اجحاف درباره روز و ساعت نامناسب فیلم‌ها را از بین می‌برد. مساله‌ای که در سال‌های گذشته همیشه از سوی برخی فیلمسازانی که آثارشان در سئانس‌های اول یا آخر به نمایش درمی آمد، به عنوان گلایه و اعتراض مطرح می‌شد. اما قرعه‌کشی، دیگر چنین بهانه‌ای را دست فیلمسازان معترض نمی‌داد. انصافا هم اهالی رسانه امسال تقریبا شانس آوردند و چینش فیلم‌ها طی همان قرعه‌کشی در روزهای مختلف جشنواره به گونه‌ای شد که آنها در طول روز آثار متنوعی ببینند. از روز اول تا ششم، دست کم یکی دو فیلم خوب برای تماشا نصیب تماشاگران می‌شد؛ اما روز هفتم جشنواره، در این زمینه چنگی به دل نزد و هر سه فیلم به نمایش درآمده، آب پاکی را روی دست خبرنگاران و اهل رسانه ریختند و آن روی بد قرعه‌کشی را نشان دادند. با بهره‌گیری از حرف غلام‌عباس فاضلی، منتقد برنامه «سینماهفت»، این فیلم‌ها حرف درستی را می‌زدند، اما بدرستی حرف نمی‌زدند.

جشن دلتنگی ساخته پوریا آذربایجانی،‌ هایلایت ساخته اصغر نعیمی و ماهورا ساخته حمید زرگرنژاد دست به دست هم دادند تا سردترین روز سی‌و‌ششمین جشنواره فیلم فجر در پردیس سینمایی ملت رقم بخورد. البته خوشبختانه در سینماهای مردمی و سینماهای مراکز استان‌های کشور نشانی از سردی جشنواره نبود و مردم به شکلی متنوع، تماشاگر فیلم‌های خوب این رویداد هم بودند. نشست پرسش و پاسخ فیلم جشن دلتنگی با حضور پوریا آذربایجانی کارگردان فیلم، علی قائم‌مقامی تهیه‌کننده، مونا سرتوه فیلمنامه‌نویس، خشایار موحدیان تدوینگر، علیرضا زرین‌دست مدیر فیلمبرداری و ساغر قناعت بازیگر فیلم برگزار شد.

پوریا آذربایجانی که فیلم دفاع مقدسی اروند را پیش از این ساخته بود، درباره ایده شکل‌گیری جشن دلتنگی گفت: فکر می‌کنم نوع استفاده ما از فضای مجازی علاوه بر همه خوبی‌هایش، مضراتی دارد. آدم فکر می‌کند کلی انسان در کنار او هستند، اما در واقعیت این‌طور نیست. در مهمانی‌های ما هم وضعیت همین است و واقعا به مسأله مهمی تبدیل شده است. فکر کردیم خیلی بامزه است چنین قصه‌ای تعریف کنیم و آینه جلوی آدم‌ها بگیریم تا آنها بدانند چنین وضعیتی وجود دارد.

این فیلمساز در بخش دیگری از صحبت‌هایش به بحران تنهایی آدم‌ها که ماجرای فیلم است، اشاره کرد و افزود: من در این فیلم نمی‌گویم استفاده از تکنولوژی به صورت مطلق بد است. می‌گویم نوع استفاده باید کنترل شده باشد. اگر فیلم صفحه اینستاگرام دارد، به این دلیل است که من ضد شبکه‌های مجازی نیستم. این فیلم بیشتر از این که درباه اینستاگرام باشد درباره خطر تنها شدن بر اثر استفاده از فضای مجازی است. من در مورد این فضا متحجر نیستم، ولی در مورد فضای مجازی بی‌سوادم. همسرم به همین دلیل در نگارش فیلمنامه کنارم بود.

قائم‌مقامی، تهیه‌کننده جشن دلتنگی درباره غیبت برخی چهره‌های سرشناس این فیلم همچون بابک حمیدیان، مینا ساداتی، پریوش نظریه، بهنام تشکر و محسن کیایی در این نشست هم توضیح داد: واقعا دلیل خاصی نداشت و متاسفانه به این دلیل که بازیگران پرکاری هستند هر کدام سر پروژه‌ای بودند.

اصغر نعیمی، پژمان بازغی، آزاده زارعی، مینا وحید، الهه حصاری و ساسان سالور هم از جمله عوامل فیلم‌ هایلایت بودند که در نشست پرسش و پاسخ این اثر در سینمای رسانه و در جمع خبرنگاران و عکاسان حاضر شدند. اصغر نعیمی که پیش از فیلمسازی، به عنوان منتقد فعالیت می‌کرد، درباره این که منتقدان نمی‌توانند فیلمسازان خوبی باشند، گفت: این موضوع یک جنبه نظری و یک جنبه عملی دارد. این که منتقدان نمی‌توانند فیلمسازان خوبی باشند، ثابت شده نیست. مرحوم ایرج کریمی، احمد امینی، کیومرث پوراحمد و فریدون جیرانی منتقدانی بودند که فیلمسازان خوبی هستند.

این فیلمساز درباره مهم‌ترین دغدغه‌اش موقع ساخت‌ هایلایت توضیح داد: اصلی‌ترین چالش من زمان نگارش و ساخت فیلم این بود که چگونه در مواجهه با یک اتفاق، می‌توان برخورد کرد و انتقام نگرفت. اساس این درام از مضمونش شروع شد که برای من ارزشمند بود. این فیلم نوعی دعوت به گفت‌وگو و درک کردن طرف مقابل است. این که در مواجهه با این چالش‌ها چه تصمیمی بگیریم؛ ما در جامعه واکنشگری زندگی می‌کنیم. پایان‌هایلات دعوتی برای گفت‌وگوست.

نعیمی همچنین در بخشی از این نشست، نسبت به صحبت اخیر یکی از کارگردان‌های حاضر در جشنواره امسال فیلم فجرمبنی بر این که ما در ایران سینمای مستقل نداریم، واکنش نشان داد و گفت: من باید از این‌ تریبون به این صحبت فیلمسازی که گفت ما سینمای مستقل نداریم، پاسخ دهم. شنیدن این جمله از زبان کسانی که از رانت استفاده کردند، برای من آزار دهنده بود و آنها حق ندارند منکر سینمای مستقل شوند. من درباره فیلم‌ هایلایت ادعایی ندارم، اما غمگینم بابت این که کسانی که خودشان وابسته هستند، ماهیت سینمای مستقل را منکر می‌شوند. این فیلم مستقل ساخته شده است و اگر کسی یک ریال به آن کمک کرده، بیاید ده تومان پس بگیرد. با سرنیزه نمی‌توان فیلم را به خورد مردم داد.

پژمان بازغی، یکی از بازیگران‌ هایلایت هم در این نشست در پاسخ به انتقادی که شخصیت مرد این فیلم را بی‌غیرت دانست، گفت: این فیلم دونسل مرد را به تصویر می‌کشد. دغدغه آقای نعیمی در به تصویر کشیدن این دو نسل و یک فضای گفتمان جدید بود. سینما به سراغ سوژه‌هایی می‌رود که در جامعه رشد و نمو ندارند. این فیلم با پایانش شروع می‌شود.

در نشست پرسش و پاسخ فیلم ماهورا هم افرادی چون حمید زرگرنژاد، علیرضا جلالی، ساعد سهیلی، کامران تفتی، بهاره کیان افشار و مهدی صبایی حضور داشتند. حمید زرگرنژاد، کارگردان ماهورا درباره این فیلم گفت: ساخت ماهورا برای من خیلی سخت بود. این فیلم براساس یک مستند ساخته شد و نگارش فیلمنامه آن چهار سال زمان برد.

علیرضا جلالی، یکی از تهیه‌کنندگان این فیلم هم یادی از زنده‌یاد حمید آخوندی، دیگر تهیه‌کننده این فیلم کرد و گفت: ایشان برای این کار زحمات زیادی کشیدند و در حال حاضر نیستند که نتیجه زحماتشان را ببینند. همکاران من برای ساخت این فیلم زحمت زیادی کشیدند و ما در طول فیلمبرداری یا درون آب بودیم یا روی آب. کامران تفتی، یکی از بازیگران ماهورا هم در این نشست گفت: درباره فیلم خودمان حرف زدن جایز نیست. من قبل از صحبت درباره ماهورا از دو فیلمی که دیدم تعریف می‌کنم؛ تنگه ابوقریب که اشکم را درآورد و مغزهای کوچک زنگ زده. اسم برخی آدم‌ها به دلیل این که اول و در پایان جنگ حضور داشتند، از قلم افتاده است. همین که آقای زرگرنژاد سراغ کسانی رفت که نادیده گرفته شده اند بس بود که در این فیلم حضور داشته باشم. ما در شرایط هیچ چیزی نداشتن، این فیلم را ساختیم و حتی یک فشنگ هم به ما ندادند! ساعد سهیلی هم درباره حضور در این فیلم گفت: من سرم درد می‌کند برای بازی در کارهای سخت، ولی فکر نمی‌کردم این کار تا این اندازه سخت باشد. خیلی خوشحال بودم با چنین گروهی کار کردم.

جلوه‌گری آقای ستاره

این که می‌گویند هنوز دود از کنده بلند می‌شود، بخصوص درباره جمشیدهاشم‌پور، ستاره سابق سینمای ایران در دهه‌های 60 و 70 هنوز صدق می‌کند. هاشم‌پور گرچه در این چند سال اخیر، به‌دلیل بالا رفتن سن و سال، کمتر در فیلم‌ها بازی می‌کند یا حضورش به نقش‌های کوتاه بسنده می‌شود، اما در همان فرصت‌های اندک هم جلوه‌گری دارد و ما را یاد دوران پرشکوه فعالیتش می‌اندازد. همان موقع که با سر تراشیده یول براینری و اسم جمشید آریا فیلم بازی می‌کرد و باعث می‌شد برای تماشای آثارش بارها به سینما برویم و غرق لذت شویم.

بازیگر فیلم‌هایی چون تاراج، تیغ و ابریشم، مادر، پرده آخر و افعی، امسال با دو فیلم در جشنواره فجر حاضر است؛ دارکوب ساخته بهروز شعیبی و‌ هایلایت ساخته اصغر نعیمی. هاشم‌پور پنجشنبه با حضور در پردیس سینمایی ملت به بهانه نمایش‌ هایلایت، اهل رسانه را غافلگیر کرد و جلوی عکاسان، بهترین ژست‌ها و فیگورها را گرفت و نشان داد همچنان ستاره است. او البته در نشست پرسش و پاسخ فیلم‌ هایلایت حاضر نشد و بعد از حضور مقابل دوربین عکاسان، سینمای رسانه را ترک کرد.

نوید محمدزاده که امسال بازی خوب و متفاوتی از او را در فیلم مغزهای کوچک زنگ زده شاهد هستیم، در یک پست اینستاگرامی، ویدئویی از لحظه عکاسی عکاسان از جمشید هاشم‌پور در پردیس ملت را به اشتراک گذاشت و نوشت: «خوشتیپ، جذاب، حرفه‌ای، خوش استایل، سوپراستار. آقا جمشید خان هاشم‌پور. ببینید کاریزمای آقا رو جلوی دوربین عکاسان.»

فیلم ندیدن وزیر برای دخالت نکردن در انتخاب ها

یکی از مهم‌ترین نکته‌های قابل اشاره اخیر جشنواره فیلم فجر، بازدید وزیر ارشاد از سینمای رسانه و صحبت‌های او در جمع خبرنگاران بود.

عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی عصر پنجشنبه در حاشیه بازدید از پردیس ملت در جمع خبرنگاران گفت: امسال در سی‌و‌ششمین جشنواره فیلم فجر شاهد فیلم‌های خوبی هستم که عمدتاً به خاطر حضور فیلمسازان برجسته کشورمان در این جشنواره است. خوشبختانه کارگردانان، تهیه‌کنندگان، بازیگران و تمامی فعالان حوزه سینمای امسال به جشنواره فیلم فجر رونق بخشیدند.

صالحی گفت: امیدوارم امید و نشاط در کشورمان در پرتو این فیلم‌های خوب ارتقا یابد. ازطرفی دیگر، باعث خوشحالی است که استقبال مردم از سینماهای مردمی نیز خوب بوده است. من شنیده‌ام بیش از هشت فیلم تا به‌ حال سئانس‌های فوق‌العاده داشته‌اند. این استقبال گسترده به معنای این است که فیلمسازان ما توانسته‌اند به شور و نشاط سی‌و‌ششمین جشنواره فیلم فجر کمک کنند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره این دوره جشنواره فیلم فجر گفت: امسال به نظر می‌رسد جشنواره فیلم فجر وضعیت بهتری دارد. امسال ما در موضوع سینمای دفاع مقدس، سینمای کودک، سینمای اجتماعی و... در جشنواره فیلم داریم و این اتفاق خوبی است.

او در پاسخ به سوالی مبنی بر این که آیا قائل به این هستید که در سی وششمین جشنواره فیلم فجر، فیلم‌ها از درصد خشونت بالایی برخوردار هستند، اظهار کرد: من برای این که دخالتی در انتخاب‌ها صورت نگیرد تا اینجا هیچ فیلمی از فیلم‌های حاضر در جشنواره را مشاهده نکردم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره ادغام بخش ملی و جهانی جشنواره فیلم فجر تصریح کرد: این موضوع به تصمیم سازمان سینمایی بازمی‌گردد و هنوز هیچ تصمیمی در این ارتباط گرفته نشده است. صالحی درباره انتخاب پردیس سینمایی ملت به عنوان سینمای رسانه‌های جشنواره فیلم فجرهم توضیح داد: انتخاب پردیس سینمایی ملت به عنوان سینمای رسانه‌ها، اتفاقی جدید بود. به نظرم وقتی سینمای رسانه‌ها در این مکان باشد می‌تواند ما را در حرفه‌ای برگزار کردن جشنواره یاری دهد. در این چند روز برگزاری جشنواره فیلم فجر مشکلاتی وجود داشته است، اما از طرفی دیگر، این مکان به هدف جشنواره فیلم فجر که وجود یک مکان حرفه‌ای برای رسانه‌هاست، کمک کرده است. ما امیدواریم مشکل پارکینگ که مهم‌ترین مشکل پردیس ملت است سال آینده در سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر برطرف شود.

او در پاسخ به سوالی درباره فیلم سینمایی امپراطور جهنم و حضورش در سی‌وششمین جشنواره فیلم فجر نیز گفت: این فیلم سال گذشته برای رقابت در سی‌و‌پنجمین جشنواره فیلم فجر آماده نشده بود. به همین خاطر خود سازندگان امپراطور جهنم از حضور در این جشنواره انصراف دادند. امسال نسخه نهایی این فیلم به دبیرخانه سی‌و‌ششمین جشنواره فیلم فجر ارسال شد و هیات انتخاب جشنواره آن را انتخاب کردند.

رقابت فشرده برای سیمرغ مردمی

با خروج فیلم‌های دارکوب و عرق سرد از جمع فیلم‌های آرای مردمی، فقط شش فیلم دیگر در این جدول باقی مانده اند و رقابت دشواری را برای کسب سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران انجام می‌دهند.

آن طور که مهر به نقل از خانه سینما گزارش داد، نتیجه شمارش آرای فیلم‌های نمایش داده شده در روز هشتم سی‌و‌ششمین جشنواره ملی فیلم فجر (روز هشتم جشنواره فیلم فجر معادل روز هفتم سینمای رسانه است، چون نمایش فیلم‌ها در سینماهای مردمی یک روز زودتر از پردیس ملت آغاز شد) توسط ستاد انتخاب فیلم برگزیده از نگاه تماشاگران جشنواره فیلم فجر اعلام شد. لازم به توضیح است فهرست فیلم‌ها بدون اولویت است.

تنگه ابوقریب به کارگردانی بهرام توکلی، به وقت شام به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا، لاتاری به کارگردانی محمدحسین مهدویان، بمب؛ یک عاشقانه به کارگردانی پیمان معادی، چهارراه استانبول به کارگردانی مصطفی کیایی و مغزهای کوچک زنگ زده به کارگردانی هومن سیدی برترین فیلم‌های آرای مردمی هستند.