بازار 200 میلیون نفری که می تواند اقتصاد ایران را تکان بدهد

به گزارش جام جم آنلاین، سردار ایاز صادق رییس مجلس ملی پاکستان در دیدار با علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی بر لزوم گسترش روابط دو کشور تاکید کرد و گفت: متاسفانه تا کنون نتوانسته ایم از فرصت ها برای ارتقای روابط به درستی استفاده کنیم.

رییس مجلس شورای اسلامی نیز در این دیدار بر لزوم توسعه همکاری های دوجانبه تاکید کرد و گفت: امیدواریم توافق های انجام شده در این سفر شکل عملیاتی به خود گرفته و مانند خط لوله گاز صلح نشود.

لاریجانی با برخی دیگر از مقامات پاکستان از جمله رئیس مجلس سنا و رئیس کل بانک مرکزی پاکستان هم دیدار کرد.

ابعاد همکاری ایران و پاکستان

جمهوری اسلامی ایران حدود 950 کیلومتر مرز مشترک با کشور پاکستان دارد و جنوبی ترین نقطه مرزی دو کشور در دریای عمان، حد فاصل دو شهرستان گواتر پاکستان و چابهار ایران به هم متصل می شود.

منطقه میرجاوه اصلی‌ترین دروازه ورودی ایران در مرز پاکستان است.

روابط ایران و پاکستان در حوزه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی سابقه ای طولانی دارد، و دو کشور در سازمان های مختلف بین المللی از جمله سازمان همکاری اسلامی، سازمان همکاری اقتصادی اکو، گروه دی هشت اسلامی، جنبش عدم تعهد عضویت و در خصوص بسیاری از مسائل منطقه ای و بین المللی مواضع مشترک دارند.

تعاملات امنیتی

در حوزه امنیتی حضور گسترده عناصر افراطی و گروه های تندرو اسلامی نظیر طالبان پاکستان، جمعیت علمای اسلام، لشکر طیبه، شبکه حقانی، لشکر جنگوی و سپاه صحابه؛ کشور پاکستان را به یکی از کانون های اصلی ترویج و گسترش افراط گرایی تبدیل کرده است.

مجاورت با افغانستان و بحران های امنیتی و جنگی این کشور که از سال 1979 با حمله ارتش سرخ اتحاد جماهیر شوروی سابق آغاز شد و با حمله آمریکا به افغانستان در سال 2011 میلادی شدت یافت از دیگر چالش های امنیتی منطقه است، که پاکستان را به جهت استعداد داخلی به شدت تحت تاثیر قرار داد.

در چنین شرایطی مجاورت ایران با پاکستان و مرز مشترک 950 کیلومتری میان دو کشور باعث شده است که سرریز بحران های امنیتی این کشور، مرزهای شرقی ایران را نیز درگیر کند، و عناصر منزوی افراطی در منطقه سیستان و بلوچستان ایران از شرایط موجود در استان بلوچستان پاکستان برای دست اندازی به امنیت مرزهای ایران اسلامی بهره بگیرند.

علاوه بر این موضوع قاچاق مواد مخدر از افغانستان که کانون اصلی کشت خشخاش در جهان به شمار می آید، چالش امنیتی مشترکی است که کشورهای ایران، پاکستان و افغانستان را درگیر کرده است.
ایران و پاکستان برای مقابله با این دست تهدیدهای امنیتی مشترک تاکنون تفاهم نامه های امنیتی خوبی امضا کرده اند و همکاری های قابل قبولی در مرزهای دو کشور دارند.

با این همه موضع گیری برخی از عناصر تروریستی ضد ایرانی در عمق مرزهای پاکستان و نفوذ پراکنده آنها به داخل ایران یکی از دغدغه های مهم تهران است که بارها مورد تاکید قرار گرفته، و در سال های اخیر با توجهات جدی تر مقامات امنیتی پاکستان همراه شده است.

مناسبات سیاسی

در حوزه سیاسی دو کشور ایران و پاکستان کمترین تنش و بیشترین تعامل را به ویژه در سطوح منطقه ای و بین المللی داشته اند.

در این خصوص به رغم برخی ارتباطات نزدیک پاکستان با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس، شاهد مواضع مستقل این کشور در قبال ایران هستیم، و تا کنون فشارهای خارجی از ناحیه کشورهای طرف همکاری با پاکستان نظیر عربستان، امارات و حتی ایالات متحده آمریکا نتوانسته است، نگاه مستقل اسلام آباد به ایران را تغییر دهد و تعامل مثبت سیاسی میان دو کشور را مخدوش سازد.

ایران و پاکستان یکی از نزدیک ترین مواضع اسلامی را در مساله فلسطین دارند، و در سازمان های منطقه ای نظیر سازمان همکاری اسلامی و سازمان همکاری اقتصادی، اکو از اعضای اصلی و همراه به شمار می آیند.

روابط ناچیز اقتصادی

به رغم مناسبات خوب سیاسی و امنیتی میان ایران و پاکستان و تعلقات فرهنگی و تاریخی در دو حوزه اسلامی و فرهنگ فارسی که ریشه اصلی مشترکات دو ملت ایران و پاکستان به شمار می آید، فضای حاکم بر تعاملات اقتصادی ایران و پاکستان چندان مناسب و قابل قبول نیست.

حدود یک ماه پیش والی محمد رئیس اتاق مشترک صنعت و بازرگانی ایران و پاکستان گفت: حجم مبادلات اقتصادی دو کشور سالانه 230 میلیون دلار است که از این مبلغ 44 میلیون دلار واردات از پاکستان و 186 میلیون دلار صادرات ایران به این کشور است.

این درحالی است که بازار مصرف 200 میلیون نفری پاکستان به عنوان یکی از بازارهای بزرگ اسلامی در مجاورت ایران بزرگترین فرصت برای حضور فعالان اقتصادی، تجاری و سرمایه گذاران ایرانی است.

بازار بکر و رو به توسعه ای که متاسفانه از چشم دولتمران و فعالان اقتصادی ایران مغفول مانده است.

این درحالی است که برخی کشورها از جمله چین موقعیت استثنایی حضور در پاکستان را مغتنم شمرده و با طرح عظیم ساخت کریدور اقتصادی چین و پاکستان (معروف به CPEC) تلاش دارند علاوه بر حضور پر رونق در بازار این کشور، از طریق پاکستان دسترسی تجاری خود به اقیانوس هند را تسهیل کند.

پکن در این کریدور 46 میلیارد دلار سرمایه گذاری کرده است و کارشناسان اقتصادی بر این باورند که تکمیل این پروژه می تواند 2 میلیون شغل در پاکستان ایجاد کند و موجب رشد 7.5 درصدی اقتصادی این کشور شود.

بعلاوه نگاهی به شرکای اصلی تجاری پاکستان نشان می دهد که چین 17 درصد، امارات متحده عربی 15 درصد، کویت 8.8 درصد و عربستان سعودی 8.5 درصد از صادرات به پاکستان را در اختیار دارند.

احمد محمدی، سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در کراچی با نقد حضور اقتصادی ایران در پاکستان از موانع موجود در مسیر مبادلات بانکی و نگاه سنتی تجار ایرانی به بازار 200 میلیون نفری پاکستان را به عنوان دو چالش تجارت میان دو کشور یاد کرد.

به گفته محمدی بازار پاکستان در حالی خالی از کالاهای ایرانی است، که کشورهای رقیب با کالاهای بی کیفیت گوی سبقت را از ایران ربوده اند، و حتی کشوری مثل امارات متحده عربی محصولاتی مثل زعفران، پسته و دیگر محصولات ایرانی را با نام تجاری به پاکستان صادر می کند.

در چنین شرایطی عزم جدی دولت برای حل و فصل چالش های تجاری میان دو کشور و برگزاری نشست های دوره ای و مکرر میان فعالان بخش خصوصی و تجار دو کشور ایران و پاکستان به عنوان ضروری ترین نیازی است که می تواند زمینه های لازم برای تحریک مناسبات اقتصادی ایران و پاکستان را فراهم کند.

در همین چارچوب علی لاریجانی در دیدارهای روز گذشته با مقامات پاکستانی از جمله رئیس کل بانک مرکزی پاکستان خواستار اقدام عملی برای رفع موانع بانکی میان دو کشور شد و گفت: توافقات دو جانبه باید در عرصه عملیاتی خود را نشان دهند.

رئیس مجلس ملی و رئیس کل بانک مرکزی پاکستان هم وعده دادند که به سرعت در مسیر رفع موانع بانکی موجود گام بردارند.

اجرای خط لوله صلح یکی از طرح های راهبردی ایران و پاکستان است که به رغم عمر طولانی خود هنوز به ثمر ننشسته و دو کشور باید گام های پایانی را در این زمینه سریعتر بردارند.

بعلاوه بهره برداری از بندر شهید بهشتی در ایران به یکی از فرصت های مهم ترانزیتی و همکاری اقتصادی میان این بندر و بندر مهم گواتر در پاکستان منجر شده و مقامات دو کشور برای تعمیق همکاری ها در این زمینه گام های جدیدی برداشته اند.

یوسف اسماعیلی / جام جم آنلاین