اتحاد، رمز پیروزی
ﻗﺮآن کریم، مسلمانان را ﺑﺮادر ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ دانسته و آﻧﺎن را ﺑﻪ ﯾﮑﭙﺎرﭼﮕﯽ و اﺗﺤﺎد ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪه است؛ توصیه‌ای که البته برخی دولت‌های مرتجع در منطقه از آن پیروی نمی‌کنند.
براساس آموزه‌های اسلامی، اﺗﺤﺎد و همبستگی مسلمانان ﺑﺎ یکدﯾﮕﺮ و پرهیز از ﺗﻔﺮﻗﻪ و ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ، یکی از مهم‌ترین اصول در جامعه اسلامی است.
به‌عبارت بهتر، وحدت اسلامی از ضرورت‌ها و از مهم‌ترین عوامل عزت و پیروزی مسلمانان در جهان است و در مقابل، اختلاف و تفرقه جز ذلت و پراکندگی، به‌هدر رفتن نیروهای فکری و سرمایه‌های انسانی امت اسلامی و سلطه دشمنان ثمری ندارد. بر این مبنا به حکم عقل و به حکم قطعی شرع، ضرورت دارد مسلمانان یکدیگر را فراموش نکنند.
البته با وجود توصیه‌ها یکی از مهم‌ترین معضلات جهان اسلام، اختلاف میان مذاهب و جوامع اسلامی است که منجر به عقب‌ماندگی کشورهای مسلمان و نفوذ و تسلط بیگانگان بر سرنوشت مسلمانان شده است.
اشغال و برهم زدن امنیت کشورهای اسلامی ازجمله عراق، سوریه، یمن، فلسطین و لبنان از سوی دشمنان و برخی کشورهای مسلمان که داعیه مدیریت جهان اسلام را دارند، باعث شده با ایجاد اختلافات قومی در بسیاری از کشورهای اسلامی، برخی گروه‌های افراطی ظهور و بروز پیدا کرده و اصل دین و وحدت نادیده گرفته شود.
ﺗﻌﺪادی از دوﻟﺘﻤـﺮدان ﮐﺸﻮرهای اﺳﻼﻣﯽ ازجمله عربستان، ﺑﺎ ﭘﺸﺖ ﮐﺮدن ﺑﻪ ﺑﺴﯿﺎری از آﯾﺎت ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ، ﺑﺎ دﺷﻤﻨﺎن ﻗﺴﻢﺧﻮرده اﺳﻼم و اﻣﺖ اﺳﻼﻣﯽ، همچون رژیم صهیونیستی از در ﺻﻠﺢ و ﺳﺎزش در آﻣﺪه و ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺣﻔﻆ ﻣﻨﺎﻓﻊ و ﻗﺪرت، ﻣﺼﺎﻟﺢ جهان اﺳﻼم را ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ اهداف نامشروع خود ﮐﺮده و به ﺟﺎی ﮐﻤﮏ ﺑﻪ مظلومان ستمدیده، از اﯾﻦ اوﺿﺎع رﻗﺖاﻧﮕﯿﺰ سوءاستفاده کرده و ﺑﺎ دوﺳﺘﺎن غربی خود به معامله پرداخته‌اند.
جهان اسلام در خطر دشمنان خودی و برون‌مرزی
به رﻏﻢ آن که در جهان اﺳﻼم هفته‌ای به‌نام وﺣﺪت ﻧﺎﻣﮕﺬاری ﺷﺪه و همهﺳﺎﻟﻪ ﻧﯿﺰ از آن ﺗﺠﻠﯿﻞ و ﺗﮑﺮﯾﻢ ﻣﯽﺷﻮد، اﻣﺎ اﯾﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺑﻪ دلایلی ازﺟﻤﻠﻪ ﻋﺪم ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ برخی کشورهای اﺳﻼﻣﯽ و ﻧﯿﺰ ﻋﺪم ﺻﺪاﻗﺖ دوﻟﺘﻤﺮدان این کشورها که روابط تنگاتنگی با دشمنان ذاتی مسلمانان دارند ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﺎزدهی ﻻزم را داشته باشد.
متاسفانه با سیاست‌های خصمانه برخی کشورهای مسلمان ازجمله عربستان و حمایت از گروه‌های تکفیری و بمباران برخی کشورهای مسلمان در ﭼﻨﺪ ﺳﺎل اﺧﯿﺮ، ﻧﻪتنها اﺗﺤﺎد ﻣﯿﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در ﺳﺮاﺳﺮ دﻧﯿﺎ نتوانسته مطابق آنچه قرآن بر آن تاکید فرموده شکل گیرد بلکه، ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﯿﺎن ملل مسلمان نیز به وجود آمده است.
در همین زمینه، دکتر کیومرث یزدانپناه، استاد ژئوپلتیک دانشگاه تهران با اشاره به تاثیرگذاری دو کشور ایران و عربستان بر تحولات منطقه و کشورهای اسلامی تاکید می‌کند با گذشت حدود سه دهه از شکل‌گیری رفتار منطقه‌ای ایران و عربستان در تحولات منطقه‌ای، جمهوری اسلامی ایران از سال 1990 با تقویت محور مقاومت به دنبال تقویت ثبات و امنیت منطقه برای رسیدن به یکی از آرمان‌های مغفول مانده مسلمانان، یعنی وحدت اسلامی حرکت کرده و نقش ایران در بازگشت ثبات به منطقه بویژه در کشور عراق و سوریه مشخص شده است.
این استاد دانشگاه با تاکید بر این که مداخلات کشورهای غربی همواره عامل اصلی برهم زننده نظم و امنیت منطقه‌ای بوده و این امر به مرحله اثبات رسیده، خاطرنشان کرد: اگر واقع‌بینانه نگاه کنیم، عربستان از سال 1990 با شروع مبارزه علیه مقاومت، با توجیه این که مقاومت عاملی برای بر هم زدن نظم منطقه‌ای و دلیلی بر ایجاد اختلاف میان شیعه و سنی است، رفتارهای غیرمتعارفی را پیش گرفته و به‌جای این که در کنار جمهوری اسلامی ایران، کمک‌کننده به ثبات منطقه‌ای باشد، در مقام مدعی و برهم زننده نظم منطقه‌ای ظاهر شده و همین امر همبستگی مسلمانان را تحت‌الشعاع قرار داده است.
بر این مبنا دکتر جلیل رحیمی جهان‌آبادی، رئیس فراکسیون اهل سنت مجلس دهم نیز با تاکید بر این که افراط گرایی از سوی برخی کشورهای مسلمان منطقه به جای ترویج وحدت دنبال می‌شود، تاکید کرد که چنین رفتارهایی جز نابودی جهان اسلام و حذف زیر ساخت‌های کشورهای اسلامی و سلطه بیش از اندازه آمریکا و اسرائیل درمنطقه حاصلی ندارد.
نماینده تربت جام عقیده دارد برخی کشورهای اسلامی ترجیح می‌دهند با آمریکا و اسرائیل، به جای کشورهای مسلمان هم‌پیمان شوند و رشد و ترقی کشورهای اسلامی را نمی‌خواهند که همین امر به ایجاد چالش با کشورهای اسلامی منجر شده است.
این استاد دانشگاه با تاکید بر این که برخی کشورهای مسلمان منطقه ازجمله عربستان منافع اقتصادی مشترک با غرب دارند و کلمه وحدت برایشان معنایی ندارد، خاطرنشان: کرد آنان اگر منافعشان ایجاب کند، کشورهای اسلامی را مورد هجوم قرار می‌دهند کما این که در منطقه شاهد چنین اقداماتی هستیم.
در مورد نقش دشمن خودی در بر‌هم‌خوردن میان وحدت مسلمانان نیز حسن هانی‌زاده، کارشناس مسائل منطقه عقیده دارد تقابل عربستان با ایران باعث شده نوعی شکاف میان ملت‌های اسلامی به‌وجود آید و عربستان سعودی تلاش مضاعفی را برای قطب‌بندی در مجموعه مذاهب اسلامی ایجاد کند.
این کارشناس منطقه، شکل‌گیری گروهک‌های تروریستی مثل القاعده، داعش، جبهه النصره و صدها گروهک دیگر را که به‌نام اسلام فعالیت می‌کنند، نتیجه تلاش برخی کشورهای مداخله‌گر خارج از منطقه و حتی برخی کشورهای اسلامی منطقه عنوان و تاکید کرد که آنان برای ضربه زدن به وحدت اسلام و منع حضور ایران در جهان و منطقه به عنوان یک کشور انقلابی و اسلامی، تلاش گسترده‌ای را انجام می‌دهند.
از سوی دیگر ماموستا لقمان کلشی‌نژاد، امام جمعه اهل سنت ارومیه نیز در این زمینه می‌گوید، عربستان به عنوان کشوری که داعیه پرچمداری توحید دارد، متاسفانه فقط شعار داده و یمن و بسیاری از کشورهای مظلوم منطقه را مورد تهاجم قرار داده است.
این عالم دینی اهل سنت با تاکید بر این که عربستان و اسرائیل هم‌اکنون روابط بسیار خوبی برقرار کرده‌اند و این اقدام به تفرقه افکنی میان جهان اسلام منجر شده، خاطرنشان کرد: یکی از دشمنان بشریت در حاضر اسرائیل است که برای رسیدن به امیال خود تفرقه‌افکنی می‌کند و حتی عربستان و برخی دیگر از کشورهای مسلمان منطقه را نیز با خود همراه کرده است.
جمهوری اسلامی ایران محور وحدت و حامی مقاومت
ﺑﺪون هیچﮔﻮﻧﻪ ﮔﺰاﻓﻪ و ﺗﻌﺎرﻓﯽ، مطابق آنچه امروز جهان اسلام شاهد آن است، می‌توان گفت جمهوری اسلامی با ﻣﺤﻮرﯾﺖ ﻗﺮآن عترت، ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن جهان را ﮐﻨﺎر هم ﺟﻤﻊ و تلاش کرده با حمایت از مظلومان جهان در هرنقطه از دنیا، دادخواهی و حمایت از آنان را بدون در نظر گرفتن تنوع مذاهب اسلامی و فقط با تکیه بر کلام روح‌بخش وحدت‌آفرین قرآن، چراغ راه خود قرار داده و پرچمدار وحدتآفرینی در جهان اسلام باشد.
در همین زمینه ماموستا کلشی‌نژاد، امام جمعه اهل سنت ارومیه، سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران را در وحدتآفرینی میان اقوام داخل کشور و دیگر کشورها، نتیجه تفکرات امام راحل عنوان کرده و تاکید دارد، در زمان تشکیل نظام اسلامی، ایران تنها کشوری بود که بین اقوام و ادیان الهی تبعیضی قائل نشد.
این عالم سنی یادآور شد با نامگذاری هفته وحدت، بزرگ‌ترین دستاورد در کشور و جهان اسلام پایه‌گذاری شد که همه کشورهای اسلامی و حتی اقوام ایرانی چه ترک، کرد، بلوچ و عرب در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند.
امام جمعه اهل سنت کسانی را که با تفکیک شیعه و سنی اقدام به اختلاف‌افکنی می‌کنند ابزار دشمن دانست و خاطرنشان کرد: کسانی که با حمایت از دیدگاه افراطی داعش، طالبان و القاعده آبروی اسلام را بردند، نشان دادند نقشی در وحدتآفرینی میان مسلمانان ندارند، البته در تحولات اخیر مشخص شد جمهوری اسلامی ایران نقشی بسزا در مبارزه با گروه‌های افراطی برای رسیدن به صلح و ثبات منطقه داشته است.
در ادامه دکتر کیومرث یزدانپناه، استاد دانشگاه نیز با اشاره به نقش وحدت‌آفرین ایران میان مسلمانان منطقه یادآور شد: جمهوری اسلامی ایران مطابق اصول قانون اساسی کشور که تکلیف می‌کند دولت باید در جهت ثبات منطقه‌ای و وحدت اسلامی حرکت کند، امروزه ارتقای محور مقاومت اسلامی را به رغم همه کارشکنی‌ها و اتهامات ناجوانمردانه که قدرت‌های منطقه‌ای و حامیان آنها به ایران زدند، دنبال کرده و هزینه‌های لازم را پرداخته که به نظر می‌رسد علائم اولیه به‌ثمر نشستن تفکر جمهوری اسلامی ایران قابل مشاهده است.
دکتر جلیل رحیمی نیز با بیان این که ظرف 40 سال گذشته که نظام اسلامی و دینی در کشور حاکم شده، بخشی از دغدغه و نگرانی مسئولان و مردم انسجام و وحدت اسلامی در جامعه بوده خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران از ابتدای پیدایش تا الان در خاورمیانه و داخل کشور تلاش کرده طیف تقریب، میانه و طرفدار تعامل را تقویت کند و بر این مبنا هر ساله کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی را با حضور علمای جهان اسلام برگزار می‌کند تا اشتراکات و دغدغه‌های مسلمانان ازجمله مساله فلسطین و اشغال این کشور را گوشزد کرده و همدلی بین مسلمانان چه در عرصه بین‌الملل و داخل کشور ایجاد کند.
این استاد دانشگاه با اشاره به تلاش‌های ایران در جریان اتفاقات اخیر منطقه برای مهار افراط‌گرایی تاکید کرد: افراط‌گرایی جز نابودی جهان اسلام و زیر ساخت‌های کشورهای اسلامی و سلطه بیش از اندازه آمریکا و اسرائیل درمنطقه حاصلی ندارد، اما برخی کشورها این تحلیل را ندارند و ترجیح می‌دهند با آمریکا و اسرائیل هم‌پیمان شوند تا رشد و ترقی کشورهای اسلامی را نبینند و به همین دلیل چالش علیه کشورهای اسلامی ایجاد می‌کنند.
از سوی دیگر حسن هانی زاده، کارشناس منطقه نیز تاکید دارد که از ابتدای پیروزی انقلاب تاکنون ایران همواره به‌عنوان کشور منادی وحدت اسلامی قدم برداشته و از آنجا که ارزش‌ها و الگوهای انقلاب اسلامی مبتنی بر ارائه یک الگوی مناسب اسلامی برای همگرایی و وحدت در جهان اسلام بوده لذا با یک سلسله موانع بازدارنده نیز مواجه بوده است.
وی ایران را کشوری با محوریت اسلام ناب محمدی دانست و خاطرنشان کرد جمهوری اسلامی ایران الگویی برای تقابل با جریان‌ها و قدرت‌های استکباری است و به همین دلیل برخی کشورهای منطقه مثل عربستان با این که ادعای اسلامیت دارند، اما از عوامل بازدارندگی وحدت اسلامی
به شمار می‌روند.
آینده وحدت اسلامی، ثبات یا بی‌ثباتی منطقه؟
در نگاه کلی می‌توان این گونه برداشت کرد که ایران تلاش خود را در همگرایی میان مسلمانان جهان آغاز و ادامه می‌دهد کما این که اگر تلاش‌های ایران نبود قطعا بسیاری از گروهک‌های تروریستی وابسته به وهابیت و جریان‌های تکفیری توانسته بودند میان مذاهب اسلامی شکاف ایجاد کرده و جنگی مذهبی را بر منطقه تحمیل کنند.
خوشبختانه جمهوری اسلامی ایران با بهره گیری از نفوذ خود و به‌کارگیری ادبیات ملایم و قابل فهم برای امت اسلامی تاکنون مانع تقابل مذهبی میان جهان اسلام شده و با درایت رهبری مقتدر نظام توانسته بستر مناسبی برای همگرایی دینی در منطقه فراهم کند.
هرچند عربستان با هدایت شدن به سمت جبهه مخالف و افتادن در دامن دشمنان ذاتی منطقه یعنی آمریکا و اسرائیل به دنبال ایجاد مزاحمت برای منطقه است، اما انتظار می‌رود که این کشور نیز نسبت به سیاست‌های ضدامنیتی و بی‌ثبات‌کننده منطقه که منجر به تفرقه میان مسلمانان است، تجدیدنظر اساسی داشته باشد.
فاطمه امیری - سیاسی / جام جم
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
لزوم کامل‌تر شدن حکم قابل تحسین دادگاه لاهه
دانشیار حقوق بین‌الملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
تکرار اتهامات واهی علیه ایران
یک پژوهشگر روابط بین‌الملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
بازی اروپا در پازل اسرائیل | رای شجاعانه دادگاه کیفری بین‌المللی
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
قطعنامه اتحادیه اروپا دست ایران را باز کرد
گفت و گو
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد