نکات قابل توجه در شنا و آب‌درمانی

در شنا و آب‌درمانی باید به نکات متعددی توجه کرد تا ضمن این که به آسیب مضاعفی دچار نشویم، بتوانیم از خواص درمانی آب هم بهره‌مند شویم. ابتدا راجع به بیمارانی صحبت می‌کنیم که به‌عنوان درمان به استخر می‌روند و از آب‌درمانی برای تقویت عضلات و کاهش درد و التهاب مفاصل خود استفاده می‌کنند. کاهش وزن وارد شده بر مفاصل در آب اولین علت مفید بودن حرکت درمانی در آب است که مانع فرسایش بیشتر مفاصل و ایجاد التهاب می‌شود. ویژگی دیگر آب، ایجاد مقاومت یکنواخت و کلی به تمام عضلات بدن هنگام انجام تمرینات درمانی است که باعث تقویت همه آنها می‌شود. اما یکی از خواص مهم آب هنگام غوطه‌ور شدن در آن، فشار هیدروستاتیک بر تمام بدن است که ضمن ایجاد آرامش و تسکین درد باعث بهبود عملکرد قلبی ـ عروقی و سیستم اعصاب هم می‌شود. نکته قابل توجه در بیمارانی که برای درمان به داخل استخر می‌روند این است که قبل از شروع درمان، حرکات درمانی در آب را از فیزیوتراپیست خود یاد بگیرند و برنامه آب‌درمانی خود را با او کنترل کنند. دمای آب نباید خیلی سرد و نباید خیلی گرم باشد و متناسب با دمای بدن باشد و بیمار داخل آب احساس سرما نکند که خود می‌تواند باعث بیشتر شدن اسپاسم عضلات شود. بیمار اسکلتی عضلانی به هیچ عنوان نباید حرکات یا شنای در آب را با تلاش زیاد یا سرعت زیاد انجام دهد که این خود می‌تواند بار زیادی را به عضلات و مفاصل اعمال کند و مانع بهبود در آب شود. یادتان باشد برای آب‌درمانی، تمام فعالیت‌ها در آب به صورت غوطه‌ور شدن در آب و شنا باید به صورت کاملا آرام و سر خوردن روی آب انجام شود تا مانع اعمال فشار بیش از حد به ستون فقرات و سایر مفاصل شویم. در مورد افراد سالم که برای حفظ آمادگی جسمانی و پیشگیری از بروز آسیب‌ها در استخر شنا می‌کنند، باید توجه کنند به علت حرکت مکرر و قدرتی شانه‌ها در عقب زدن آب برای جلو رفتن و ایجاد چرخش مکرر در آنها، گیرافتادن تاندون عضلات چرخاننده در مفصل و تورم و

دردناک شدن آن بسیار شایع است، به طوری که بسیاری از افراد به دنبال شروع برنامه شنا با این مشکل روبه‌رو شده و درد شبانه و محدودیت حرکتی مفصل و عدم توانایی در انجام کارهای روزمره سبب مراجعه آنها به کلینیک‌های فیزیوتراپی می‌شود؛ بنابراین افزایش تدریجی مسافت و سرعت شنا در جلسات متعدد و انجام تمرینات تقویتی کمربند شانه‌ای در پیشگیری از این آسیب بسیار مهم است.

شیرجه‌های مستقیم و غیراصولی در آب، شنا کردن بدون ایجاد چرخش ستون فقرات در آب و ضعف عضلات مرکزی کمر سبب می‌شود بعد از طی مسافتی در شنا دچار اسپاسم عضلانی و کمردرد شویم که اجرای اصول شنا، استرچ و تقویت عضلات ثبات‌دهنده ستون فقرات برای جلوگیری از اعمال فشار بیش از حد به سایر ساختارها و بروز کمردرد پیش از شنا ضروری به نظر می‌رسد. در صورت ضعف عضلات اندام‌های تحتانی و عملکرد ضعیف عضلات مرکزی در زانو، با حرکت شدید و شلاقی پاها هنگام شنا فشار زیادی روی رباط داخلی زانو وارد شده و در صورت تکرار این روش غلط پا زدن، زانودرد و آسیب به رباط گریزناپذیر خواهد بود.

دکتر پرهام پارسانژاد

فیزیوتراپیست