حساب و کتاب هزینه‌های سفر اربعین

به همین دلیل ‌احد آزادیخواه، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در گفت‌وگو با جام‌جم از برگزاری جلسه‌ای با ستاد اربعین برای ساماندهی این آشفته بازار خبر می‌دهد.

این در حالی است که هنوز 18 میلیارد تومان سهم دریافتی سازمان هلال احمر از ثبت‌نام زائران اربعین برای بسیاری از کارشناسان علامت سوال بزرگی است و در این بین ‌مصوبه اخیر سازمان هلال‌احمر به آتش این ابهامات می‌دمد، زیرا براساس این مصوبه‌ بسیاری از مسئولان این سازمان‌ از صحبت با رسانه‌ها منع شده‌اند.

اما اینها فقط ابهامات در مدیریت اربعین امسال نیست، چراکه معاون راه و شهرسازی نیز از افزایش صد درصدی کرایه رفت‌و‌برگشت برای مسیر اربعین خبر داده است؛ خبری که نگرانی‌ها در نابسامانی برگزاری اربعین را دوچندان می‌کند.

در حالی انتقادها به واسطه دریافت هزینه از زائران از سوی هلال احمر شکل گرفته که منتقدان می‌گویند تقاضای حضور در راهپیمایی اربعین بین اعضای داوطلب و رسمی جمعیت هلال احمر بسیار زیاد است و هیچ اضافه کار و ماموریتی به آنها پرداخت نمی‌شود.

براساس اساسنامه جمعیت هلال‌احمر و صلیب سرخ جهانی تمام فعالیت‌های آنها داوطلبانه و رایگان است. از سوی دیگر، بسیاری از افرادی که برای ثبت نام روادید به سامانه سماح مراجعه کرده‌اند، معتقدند پرداخت هزینه تحت عناوینی چون هلال‌احمر به هیچ عنوان منطقی نیست، زیرا هلال‌احمر بودجه‌های کلانی برای ارائه اینچنین خدمات عمومی در اختیار دارد.

این انتقادها در حالی مطرح می‌شود که سازمان هلال‌احمر هیچ پاسخ روشنی برای این مسائل ندارد. یکی از مسئولان هلال‌احمر به این شرط که نامی از او برده نشود ‌در گفت‌وگو با جام‌جم از تصویب مصوبه‌ای در این سازمان پرده برمی‌دارد که براساس آن‌ پاسخگویی به ابهامات اربعین فقط به علی مرعشی، رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال‌احمر محدود شده است.

این در حالی است که تماس‌های روز گذشته خبرنگار جام‌جم با رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت نیز بی‌پاسخ ماند.

البته قرار است این سازمان در چند روز آینده در نشستی مطبوعاتی به ابهام‌های بسیاری در این رابطه پاسخ دهد، اما همین محدودیت در اطلاع‌رسانی به افزایش شایعه‌ها دامن زده است.

هزینه 18 میلیارد تومانی دریافتی هلال‌احمر در سامانه سماح موافقانی هم دارد به عنوان مثال حمیدرضا گودرزی، دبیر ستاد اربعین استان تهران و سخنگوی سال گذشته ستاد اربعین موضع آرام‌تری در این ارتباط دارد. او به نوعی از هلال‌احمر دفاع می‌کند و به جام‌جم می‌گوید: در سال گذشته جمعیت هلال‌احمر فقط بیش از صد تن دارو به عراق ارسال کرده و رقم دریافتی از زائران در برابر خدماتی که این سازمان انجام می‌دهد، ناچیز است.

از سوی دیگر محسن نظافتی، مدیرکل عتبات عالیات سازمان حج و زیارت در مورد دریافت هزینه جداگانه برای خدمات هلال‌احمر گفته «این مورد نیز در ستاد مرکزی تعیین شده است و این‌که هلال‌احمر در چه مواردی باید به مردم رایگان خدمات ارائه کند، باید از خود آنها پرسید.» موضعی که از سوی سازمان حج و زیارت فقط در برابر هلال احمرگرفته نشده و در چند روز گذشته این سازمان همه انتقادها را معطوف به ستاد اربعین کرده است و این سازمان را فقط مجری می‌داند. این را می‌توان از توییت وزیر فرهنگ و ارشاد هم متوجه شد. عباس صالحی در توییت خود نوشته است: «‌برنامه‌ریزی زیارت اربعین (مستقر در وزارت کشور) انجام می‌شود. سازمان حج و زیارت یکی از اعضای ستاد است و مسئول برگزاری نیست.»

افزایش صددرصدی کرایه

به‌هم‌ریختگی در اجرای این راهپیمایی آنقدر عظیم هست که کسی مسئولیتش را به تنهایی به دوش نکشد. برای نمونه داوود کشاورزیان، معاون وزارت راه اعلام کرده شرکت‌های تعاونی اتوبوسرانی اجازه دارند تا سقف صددرصد کرایه رفت و برگشت را برای مسیر اربعین افزایش دهند. خبری که می‌تواند به هم ریختگی در برگزاری این راهپیمایی عظیم را دوچندان کند.

احد آزادیخواه، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، موضوع را فراتر از اینها می‌داند. او به جام‌جم می‌گوید:‌ چیزی که در این میان محل ابهام است، این‌که جمع هزینه‌ها به واسطه صدور روادید تشتت بسیاری دارد. او به اظهارنظر معاون وزارت راه اشاره می‌کند و می‌گوید: اظهارنظر معاون وزیر راه مبنی بر افزایش صددرصدی حمل و نقل باعث بیشتر شدن ابهام‌ها در این زمینه است. این یعنی به‌هم‌ریختگی بازار در اربعین که باید در جلسه با ستاد اربعین رفع ابهام شود. ما در این جلسه به قانونی بودن یا نبودن رقم دریافتی از سوی هلال‌احمر در سامانه سماح هم می‌پردازیم تا در این زمینه هم ابهامی برای زائران این راهپیمایی عظیم وجود نداشته باشد.

هزینه‌ها افزایش نداشته است!

گلایه و پرسش‌های زائران درباره هزینه‌ها آنقدر بود که مدیرکل عتبات عالیات سازمان حج و زیارت به آن واکنش نشان داد؛ هر چند محسن نظافتی در این رابطه اعلام کرد که هیچ افزایش هزینه‌ای وجود نداشته است.

نظافتی به مهر گفته از ابتدای ثبت‌نام در سامانه سماح هیچ افزایش هزینه‌ای در این سامانه وجود نداشته و هزینه دریافتی در سایت 199 هزار و 500 تومان ثبت شده است.

مدیرکل عتبات عالیات سازمان حج و زیارت ‌امکان این را ‌که از فردی هنگام ثبت‌نام بیش از 199 هزار و 500 تومان دریافت شود، رد می‌کند،‌ زیرا به گفته او این سامانه سیستمی است و نه دستی.

اما زائرانی که در سامانه سماح ثبت‌نام کردند، نظر دیگری دارند؛ آنها می‌گویند علاوه بر این‌که چند روزی به دلیل نقص فنی امکان ثبت نام را از دست دادند، از سوی دیگر با مساله چند نرخی شدن هزینه ثبت‌نام مواجه شده‌اند، چون پیش از این، هزینه ثبت‌نام زائران حدود 190 هزار تومان اعلام شده بود، پس از رفع نقص سه روزه سامانه سماح که از اواخر شهریور‌ آغاز به کار کرده است، علاقه‌مندان پیاده روی اربعین ارقام متفاوتی از 199 هزار تا 207 هزار تومان را برای دریافت روادید پرداخت کرده‌اند.

اگرچه سازمان حج و زیارت هنوز در خصوص این ارقام توضیحاتی نداده، اما مقام مسئولی در نظام بانکی نرخ تعیین شده برای صدور روادید را از سوی سازمان حج و زیارت دانسته و به مهر گفته است: نرخ 4250 تومانی دلار را در سامانه سماح، خود سازمان حج و زیارت تعیین کرده و بانک‌های ملی و ملت، فقط عامل اجرای پرداخت‌ها در این سیستم هستند.

دولت، اربعین را به مردم واگذار کند

یکی از هزینه‌های تحمیل شده به زائران امسال هزینه دوبرابری حمل و نقل است؛ هزینه‌ای که بسیاری به واسطه وضعیت رانندگان و البته خصوصی بودن اتوبوس‌های واحد آن را منطقی دانسته‌اند، اما سخنگوی فراکسیون حج و زیارت انتقادات تندی نسبت به افزایش هزینه‌ها دارد.

حسن حسینی‌شاهرودی با اشاره به این‌که وظیفه دولت در اربعین تامین امنیت زائران و ساماندهی حمل و نقل است، می‌گوید: دولت به جای این‌که ستاد اربعین راه‌اندازی کند و کار را به سمت دولتی شدن ببرد، تمامی امور را به هیات‌های مذهبی و مردم واگذار کند.

او به مشکلات فراوان زائران در سال گذشته در بازگشت از اربعین اشاره می‌کند و می‌گوید: یکی از مهم‌ترین مشکلات ایجاد شده برای برخی زائران به مساله افزایش قیمت‌های حمل و نقل بازمی‌گشت و حتی بعضی زائران تا چهار برابر بیشتر از نرخ معمول را برای بازگشت به شهرهای خود متحمل شدند.

با نزدیک شدن به ایام اربعین حسینی، خیل مشتاقان سید و سالار شهیدان رو به‌سوی کعبه مقصود، سختی‌های مسیر را در سرما و گرما بر خود هموار می‌کنند تا بزرگ‌ترین اجتماع بشری در سطح کره خاکی را رقم بزنند. این علاقه‌مندان به اهل‌بیت(ع) با کمترین سطح توقع قدم در راهی می‌گذارند که از قبل بر مصائب آن آگاهند؛ با این حال کمترین انتظار شهروندان از مسئولان مرتبط در تمامی حوزه‌ها بویژه سازمان حج و زیارت و ستاد مرکزی اربعین، همراهی و همدلی با آنان است تا در این سفر معنوی غیر از تعالی معنوی دغدغه هزینه ایاب و ذهاب و صدور روادید نداشته باشند.

میثم اسماعیلی - جامعه