تجربه تلخ تجزیه‌طلبی

طی هفته‌های گذشته یکی از مباحث مهمی که باعث نگرانی مجامع بین‌المللی شده، موضوع برگزاری همه پرسی استقلال از سوی حکومت خودمختار اقلیم کردستان عراق در کنار مخالفت‌های گسترده داخلی و خارجی بود. کردها در طول تاریخ حضورشان در عراق دوران پرفراز و نشیبی را تجربه کردند و بعد از سقوط صدام هم با توجه به شرایط سیاسی جدیدی که در عراق به وجود آمد با خودمختاری اقلیم کردستان موافقت شد.

کد خبر: ۱۰۷۹۱۴۵

با این وصف و برخلاف شرایط خاص منطقه‌ای و وجود عناصر تروریستی مثل داعش که درصدد برهم زدن امنیت در عرصه‌‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای هستند رفراندوم بدون در نظر گرفتن شرایط قانونی در اقلیم برگزار شد که اعتراضات جهانی را در پی داشت و حتی آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد با صدور بیانیه‌ای رسمی، نگرانی شدید خود را از این موضوع و حمایت خود را از تمامیت ارضی و حاکمیت ملی و اتحاد عراق اعلام کرد.

در دنیای امروز، بافت جمعیتی بسیاری از کشورها مبتنی بر حضور چند گروه قومی، مذهبی و نژادی است و کمتر کشوری را در عرصه جهانی می‌توان یافت که برمبنای تک قومی بنیانگذاری شده باشد. این مجموعه قومی که تحت عنوان اقلیت‌ها شناخته می‌شود، از جمله مباحث مهم قرون 20 و 21 هستند که انگیزه‌های استقلال‌طلبانه آنها منازعات قومیتی را در دوره معاصر رقم زده است. برای رعایت حقوق اقلیت‌ها، موضوع احترام به حقوق بشر در منشور ملل متحد و کنوانسیون‌های بین‌المللی مورد توجه قرار گرفته است؛ در حالی که این حقوق در سایه رعایت اصل حفظ تمامیت ارضی کشورها اهمیت خواهد داشت.

در این زمینه می‌توان به تجزیه یوگسلاوی اشاره کرد. این کشور که شامل فدراسیونی از شش جمهوری بود، در پایان جنگ جهانی دوم شکل گرفت. وضعیت یوگسلاوی زمانی که درحوزه کشورهای بلوک شرق قرار داشت آرام بود؛ اما اختلاف‌های ناشی از تفاوت قومی باعث جنگ داخلی در این کشور شد و در نهایت اسلوونی، کرواسی، مقدونیه، بوسنی، مونته‌نگرو و کوزوو در جنگی خونین که به جان باختن هزاران نفر انجامید از هم جدا شدند. در شرایط کنونی، این کشورها وضعیت اقتصادی و امنیت شغلی مناسبی ندارند و مردم آن در حسرت دوران گذشته
هستند.

در تاریخ 18 تیر 1390 سودان به عنوان بزرگ‌ترین کشور آفریقا و جهان عرب به دو تکه تقسیم شد و سودان جنوبی به عنوان یکی از جدیدترین کشورهای دنیا رسمیت پیدا کرد. با این وصف این کشور جدید به واسطه جنگ داخلی و قبیله‌ای و بحران‌های امنیتی و انسانی تاکنون روی آرامش، ثبات و توسعه را به خود ندیده است.

تجربه نشان داده تجزیه‌طلبی بسیاری از قومیت‌ها، عمدتا با جنگ داخلی و حتی پاکسازی قومی همراه بوده است و این در حالی است که تجزیه‌شدن کشورها، با جمعیت کمتر، قدرت رقابت اقتصادی آنها را کمتر می‌کند و به همین دلیل است که کشورهای اروپایی با تشکیل اتحادیه‌ای در پی رسیدن به یک واحد اقتصادی مشترک هستند.