به گزارش جام جم آنلاین از اتاق خبر 24، چندی پیش نیکی هیلی نماینده آمریکا در سازمان ملل سفری به وین داشت و با مسئولین آژانس بین المللی انرژی اتمی دیدار و گفت وگو کرد.
هیلی با یوکیو آمانو مدیرکل آژانس بین المللی انژی اتمی هم دیدار کرد و در این دیدار خواستار بازرسی آژانس از مراکز نظامی جمهوری اسلامی ایران شد.
زیاده خواهی آمریکا باعث شد تا از سوی برخی مقامات جمهوری اسلامی ایران واکنش هایی بروز کند. ایران بارهای گفته، تدکید و تکرار کرده است که بازدید و بازرسی از مراکز نظامی خط قرمز جمهوری اسلامی است و این اجازه به بازرسان آژانس داده نخواهد شد.
آمانو
غرب و آمریکا همواره خواهان بازدید از مراکز نظامی جمهوری اسلامی ایران بودند، در جریان مذاکرات هسته ای نیز این زیاده خواهی همیشه مطرح می شد، که البته با واکنش فرمانده کل قوا و دیگر فرماندهان ارش نظامی کشورمان روبرو می گشت.
حضرت آیت الله خامنه ای مذاکره با آمریکا و غرب درباره مسائل نظامی به ویژه پیشرفت های موشکی ایران را ممنوع کرده و تأکید کرده بودند که مذاکرات ایران و 1+5 تنها بر سر مسائل هسته ای و لاغیر.
اما همانگونه که پیش بینی می شد، آمریکایی ها برجام را به عنوان ابزاری برای رسیدن به دیگر اهداف خود تلقی می کنند، به همین خاطر دیگر خواسته های غیر قانونی خود را مطرح می کنند و در کنار آن از دو اهرم فشار دیگر هم بهره می برند، تهدید نظامی و تحریم اقتصادی، تهدید به خروج از برجام، دو ابزاری است که هم اکنون آمریکا از آنها بهره می برد.
آمانو
با این شرایط، آمانو مدیرکل آژانس، هسو با آمریکا اعلام کرده است که «طبق مفاد برجام آژانس در صورت لزوم می تواند به همه مراکز نظامی و غیرنظامی ایران دسترسی یابد.»
چنین سخنی نه تنها مخالفت با آمریکا برای بازدید از مراکز نظامی ایران نیست، بلکه وجهه قانونی دادن به بازدیدهایی است که آژانس می تواند بر اساس مفاد توافق هسته ای از هر مکان نظامی و غیر نظامی ایران داشته باشد.
به نظر نمی آید تاکنون دولتمردان کشورمان و مذاکره کنندگان هسته ای درباره چنین مفاد و بندی در توافق هسته ای سخنی گفته باشند، چرا که همیشه و همواره بر این نکته تأکید شده است که ایران اجازه بازرسی از مراکز نظامی خود را به هیچ فرد، نهاد و سازمانی نخواهد داد و اکنون که آمانو چنین گفته است، باید به این ادعا پاسخ داده شود.
برخی در داخل، اظهارات آمانو را پاسخ مناسبی به نیکی هیلی نماینده آمریکا در سازمان ملل دانستند، آنها پاسخ آمانو را دست رد بر سینه هیلی برداشت کردند در حالی که آمانو صراحتاً می گوید آژانس مجاز به سرکشی و بازرسی از هر مکانی در ایران است.
تاسیسات هسته ای ایران
آنهایی که به چشم خوشبینی به سخنان آمانو توجه کرده اند، تنها این بخش از اظهارات او را خوانده اند که «اکنون ضرورتی وجود ندارد که از سایتهای نظامی ایران بازدید کنیم.»
جمله شرطی یوکیو آمانو این پیام را می دهد که در آینده احتمال برنامه ریزی برای بازدید از مراکز نظامی ایران وجود دارد. بیشتر تمرکز آنها هم بر روی پارچین است که البته تاکنون چندین بار بازرسان آژانس از این مرکز بازدید کرده اند اما هیچ مسئله مشکوکی در آن نیافتند.
حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی سخنان زیر را در دیدار رمضانی مسئولان نظام با ایشان در دوم تیر ماه 94 بیان کردند.
«ما با موکول کردن هر اقدامی به گزارش آژانس مخالفیم. ما به آژانس بدبینیم، آژانس نشان داده که هم مستقل نیست، هم عادل نیست؛ مستقل نیست زیرا تحت تأثیر قدرتها است، عادل نیست [چون] بارها و بارها برخلاف عدالت حکم کرده و نظر داده. بهعلاوه، اینکه بگویند آژانس باید بیاید اطمینان پیدا کند که فعالیت هستهای در کشور نیست، این یک حرف غیر معقولی است. خب، چهجور میشود اطمینان پیدا کند؟ اصلاً اطمینان پیدا کردن [یعنی چه]؟ مگر تک تک خانهها و وجب به وجب سرزمین کشور را اینها بگردند! چهجوری میشود اطمینان پیدا کرد؟ موکول کردن به این مسئله، نه منطقی است، نه عادلانه است. با بازرسیهای غیرمتعارف هم بنده موافق نیستم؛ پرسوجوی از شخصیّتها را هم به هیچ وجه قبول ندارم و موافق نیستم؛ بازرسی از مراکز نظامی را هم نمیپذیریم.»
حضرت آیت الله خامنه ای این سخنان و مواضع را هنگامی مطرح کردند که هنوز توافق هسته ای نهایی نشده بود.
سخنان آمانو عمق نفوذ و تأثیر آمریکا بر یک سازمان بین المللی را نشان می دهد و از سوی دیگر نداشتن استقلال رأی و نظر مسئولین چنین دستگاه هایی را ثابت می کند که نمی توان به آنها اعتماد داشت.
اقدمات آمریکا و رایزنی هایی که نماینده این کشور در سازمان ملل با آمانو مدیرکل آژانس داشت، برخی از همان سیاست اصلاحی است که ایالات متحده در برجام در پی آن است.
اکنون زمان پاسخگویی مسئولین به اظهارات یوکیو آمانو است، ادعای مدیرکل آژانس در حالی مطرح میشود که آژانس بین المللی انرژی اتمی در سومین گزارش خود بار دیگر پایبندی ایران را به توافق هسته ای اعلام کرد.
تاسیسات هسته ای ایران
مراکز هسته ای ایران تحت نظارت دقیق و شدید آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دارد. هر رفتار مشکوکی باید در این مراکز صورت گیرد، مراکز نظامی ایران هیچ فعالیت هسته ای ندارد که بخواهد از سوی بازرس های آژانس بازدید شود.
محمد صفری
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد