نقصان‌های یک طرح در برابر عهدشکنی آمریکا

همان‌طور که می‌دانید این طرح متناظر است. به این معنی که در روابط بین‌الملل همه چیز مبتنی بر اقدام متقابل است و ایران هم متناسب با تحریم‌هایی که آمریکایی‌ها به بهانه مختلفی مثل حقوق بشر، مسائل موشکی و تروریسم وضع کرده‌اند هم براساس آن شاخص‌ها اقدام کرده و به دلیل این‌که موارد این طرح جنبه برون‌مرزی دارند اغلب، به نوعی دست وزارت خارجه در همه آنها باز است و باید ورود کند.

در مورد اهمیت وظیفه وزارت خارجه به همراه نهادهای دیگر برای ارائه گزارش ظرف شش ماه برای مقابله با تهدیدهای آمریکا دو بحث وجود دارد، مطالباتی که از وزارت امورخارجه درخواست شده دو نوع است. یک تهیه راهبردهای مناسب برای پیگیری این اهداف و دو ارائه گزارش در مورد آنچه که انجام شده است. بنا به فرض شما ببینید چه شرکت‌هایی در همکاری با عراق در تولید مواد شیمیایی نقش داشتند و چه مقدار از غیرنظامیان توسط آمریکا در کشورهای مختلف کشته شدند که اینها موارد نقض حقوق بشر است و در واقع زمانی که گزارش این اقدامات توسط دستگاه‌های ذی‌ربط تهیه می‌شود وزارت امورخارجه در چارچوب آن گزارش می‌دهد. یعنی دیگر نیازی نیست نیروهای نظامی امنیتی در مورد عملکردشان گزارش خاصی به مجلس بدهند و این گزارش توسط وزارت امورخارجه ارائه می‌شود. این یک مکانیزم طبیعی است که در گذشته چنین اتفاقاتی در مورد روندهای اجرایی شدن برجام رخ داده و وزارت خارجه آن را انجام داده است.

در مجموع جمهوری اسلامی اقداماتی که در قالب این طرح یا سایر موارد در مقابله با آمریکا انجام می‌دهد متناسب با توانمندی‌های خودمان است. درست است که طرح مجلس در مجموع به طور نسبی طرح مناسبی است، اما در قیاس با اقداماتی که آمریکا علیه ایران انجام می‌دهد یک طرح ناقص به نظر می‌رسد. این نقص از نمایندگان نیست، بلکه نقص آن از ظرفیت و توانایی‌هایمان است. در این رابطه ممکن است برخی ظرفیت ما را بیش از آنچه هست تصور کنند و اشکالی هم ندارد، اما واقعیت این است که اگر بخواهیم در مجموعه اقداماتی اینچنینی قدرت مقابله کامل داشته باشیم باید توانمندی ملی بالایی داشته باشیم. به این معنی که نمی‌توان در حال حاضر آمریکا را همان‌طور که ما را تحریم کرده تحریم کنیم یا اگر گزارشی را هم درباره میزان جنایت آمریکا در کشورهای مختلف تهیه کنیم شاید این را در نهایت بتوان در جاهایی به افکار عمومی بین‌المللی منعکس کرد، اما این‌که به چه میزانی چنین گزارشی مورد پذیرش افکار عمومی بین‌المللی قرار گیرد بحث دیگری است. تلاش ما در حد توان ملی بوده، لذا کارکردی که طبق این طرح به عهده وزارت خارجه گذاشته در حد بضاعت جمهوری اسلامی ایران است. ایران کشور قدرتمندی است، ولی قدرت یک امر نسبی است. در مقابل یک کشور ممکن است قدرتش بیشتر یا در مقابل یک کشور قدرتش کمتر باشد.

در مورد لزوم تقویت توانمندی‌های ایران و میزان تاثیر‌گذاری آن در جهت مقابله با اقدامات آمریکا در منطقه باید گفت به همان میزان که آمریکا در صدد کاهش توانمندی موشکی ماست بودجه‌ای تصویب کردیم که توانمندی موشکی ما را ارتقا می‌دهد. به همان میزان که آمریکا درصدد کاهش نفوذ منطقه‌ای ما گام برمی‌دارد جمهوری اسلامی ایران توانمندی دفاعی خود را تقویت کرده تا بتواند نقش‌آفرینی بیشتری در حوزه خاورمیانه داشته باشد. ایران در حوزه موشکی یکی از قدرت‌های جهان محسوب می‌شود، ساخت موشک یک تکنولوژی بومی برای ایران بوده و ما همواره روی پیشرفت این صنعت کارهای تحقیقاتی خود را ادامه خواهیم داد. حرکت در جهت ایجاد بازدارندگی همه جانبه و افزایش توانمندی‌های نظامی و دفاعی برای جمهوری اسلامی ایران، بدون شک یکی از مهم‌ترین محورهای راهبرد امنیتی برای مقابله با تهدیدات می‌باشد. توانمندی‌های موشکی به عنوان یکی از عناصر اصلی دفاعی در سیاست‌های راهبردی دفاعی جمهوری اسلامی ایران یکی از مهم‌ترین شاکله تامین امنیت ملی کشور به حساب می‌آید. بنابراین بخش دفاعی نه‌تنها فی‌نفسه توانمندی‌اش کامل است، بلکه در حال حاضر که تصمیم بر تقویت گرفته شده است بنیه دفاعی قطعا قدرتمندتر خواهد شد و میزان تاثیرگذاری روی تحولات منطقه‌ای بیشتر می‌شود.

دکترنوذر شفیعی/ استاد دانشگاه