مشکلات اسکلتی- عضلانی نوجوانان حین امتحانات

اختلالات اسکلتی ـ عضلانی مخصوصا نوع زمینه‌ای (ارثی) در بدو تولد وجود دارد، اما بالاتر از 10-8 سالگی خودش را آشکار می‌کند.

اسکلولیوز در دخترها شایع‌تر از پسر‌هاست. البته پای پرانتزی، کف پای صاف، چرخش مفصل ران و انحراف ستون فقرات نیزممکن است وجود داشته باشد، اما بدن انسان می‌تواند خودش را با شرایط تطبیق دهد. ولی وقتی سن بالا می‌رود و قدرت تطابق بدن پایین می‌آید یا ذخیره قدرت بدنی کاهش می‌یابد آن زمان است که علامت‌دار می‌شود؛ یعنی فرد در چهارده پانزده سالگی علامت ندارد، اما در 25-18 یا 30 سالگی درد زانو، دردگردن و درد کمر برای فرد به وجود می‌آید.

گروه دوم مشکلات عضلانی ـ اسکلتی، مشکلات ارثی را ندارند. این گروه بد نشستن دارند و علتش، عادت بد موقع درس خواندن است‌. برای این افراد فقط باید محیط درس خواندن را درست کنیم (علم ارگونومی). محیط درس خواندن باید نورکافی داشته باشد میزان هوا و میزان دمای هوا، مناسب باشد. علم ارگونومی مهم است، زیرا باعث دیر خسته شدن فرد می‌شود. کارایی فرد افزایش می‌یابد و بازده کار بالا می‌رود.

وضعیت‌های بدنی درست یا نادرست هنگام مطالعه شامل چه مواردی است؟

وضیت نادرست، شامل دراز کشیدن هنگام مطالعه، روی شکم خوابیدن و تکیه دادن به دیوار است و این حالت‌ها غلط است. باید کتاب، متن یا ساختار نسبت به صورت در زاویه مناسبی قرار بگیرند یعنی فرد نباید به مقدار زیاد گردن خود را خم کند. هر قدر زاویه گردن بیشتر شود، فشار بیشتری هم به گردن وارد می‌شود‌. در نهایت خم شدن گردن باید به میزان 15 درجه باشد.

میز مطالعه باید سطح شیبدار داشته باشد تا سر کمی پایین بیاید. سطح شیبدار اجازه می‌دهد بدون فشار به عضلات گردن فرد بتواند درس بخواند، البته بهتر است زمان درس خواندن را منقطع کنید. به طور ممتد کتاب نخوانید و هر 45 دقیقه از جای خود بلند شوید و تمام مفاصل بدن را حرکت دهید. دانش‌آموز باید بتواند 10-5 دقیقه استراحت کند، دراز بکشد و تمام عضلات ناحیه کمر را در حالت خوابیده قرار دهد تا عضلاتش شل شود. بعد دوباره شروع به درس خواندن کند‌. دانش‌آموزان باید به چشم خود و عضلات اطراف آن نیز استراحت بدهند، زیرا یکی از منشأ‌های سردرد در این گروه قرار می‌گیرد چون فرد تمرکز می‌کند و پلک نمی‌زند‌. الان با ورود کامپیوتر و تبلت، اوضاع بدتر شده چون نور ساطع شده از این ابزارها، چشم را خسته می‌کند.

اختلالات اسکلتی ـ عضلانی که در بروز آن ارث دخالت دارد چطور تشخیص داده می‌شود؟

ما این اختلالات را به سه گروه خفیف، متوسط و شدید تقسیم می‌کنیم‌. موارد شدید را هم اولیای دانش‌آموز و هم مسئولان مدرسه به‌وضوح می‌بینند و برای درمان اقدام می‌کنند‌، اما نوع خفیف و متوسط معمولا گم می‌شود و واضح دیده نمی‌شود و در پایش‌های مدارس مشخص می‌شود. به همین علت بهتر است هم دانش‌آموزان برای معاینه فیزیکی نزد متخصص مربوط برده شوند، چون از سن بلوغ مشکل آغاز می‌شود.

درمان اختلالات اسکلتی ـ عضلانی چگونه است؟

درمان اختلالاتی که زود تشخیص داده شوند غیر جراحی است. یعنی درمان با کمک بررسی کافی انجام می‌شود، اما اگر اختلال دیر تشخیص داده شود درمان با کمک عمل جراحی امکانپذیر است.

دکتر علی پناهی

متخصص طب فیزیکی و توانبخشی