روستای مصر و معماری درون گرای ایرانی

مصر روستایی از توابع شهرستان خور و بیابانک در استان اصفهان و یکی از مناطق جذاب گردشگری ایران است. وجود خانه‌های قدیمی جهت اسکان توریست، موتورسواری و شترسواری در کویر و از همه مهم‌تر نیزارهایی وسیع و سرسبز در فاصله‌ی 5 کیلومتری روستا و تپه‌های شنی اطراف آن از جمله عواملی هستند که باعث جذب توریست در دل کویر گشته است. بسیاری از منجمان ایرانی و خارجی آسمان صاف و تاریک این منطقه را برای برپایی کارگاه‌های رصدی خود انتخاب می‌کنند.

چند سال پیش بنیانگذار روستای مصر فردی به نام یوسف بود که به شبانی و چراندن گوسفندان می‌پرداخت. عمر این روستا شاید بیشتر از 100 سال نباشد، اما همه آن را به نام مزرعه یوسف می‌شناختند تا آنکه قناتهای روستا خشک و کم آب شد و یوسف را مجبور به حفر چاه با موتورهای دیزلی انگلیسی کرد. چند سال بعد از بهره‌برداری از این چاه، دوباره سفره‌های زیرزمینی آب پائین‌تر رفت تا اینکه یوسف چاه عمیق‌تری را در کویر مصر حفر کرد به همین دلیل اهالی روستاهای همجوار، این روستا را «چاه دراز» نامیدند.

اما از آنجایی که یوسف این نام را دوست نداشت از اهالی خواست چون نام وی یوسف و داستان یوسف پیامبر نیز در سرزمین مصر اتفاق افتاده بود از آن به بعد نام این روستا را مصر بنامند. اهالی روستا نیز از آنجا که برای یوسف احترام زیادی قائل بودند، این روستا را مصر نامیدند. لازم به ذکر است موقع گشت‌زنی در مصر ایران ، نقشه، قطب نما، غذا و آب کافی را فراموش نکنید. البته بهتر است این طور مواقع یکی از اهالی منطقه را به عنوان راهنما با خودتان ببرید.

‌کفش مناسب پیاده‌روی‌های طولانی در شن و ماسه (‌چکمه و جوراب ضخیم‌)، کلاه آفتاب‌گیر و عینک آفتابی، کوله‌پشتی سبک، قمقمه‌ی آب، داروهای ضروری و... را هم موقع کویر‌گردی فراموش نکنید.

معماری

معماری روستا دارای ویژگی های جالبی است. معماری همان معماری درون گرای ایرانی است. اما عنصر ایوان از عناصر جدایی ناپذیر در معماری مصر ایران است. در خانه های مصر پس از ورود از درگاه از دالانی عبور کرده سپس با چرخشی 90 درجه ای به میانسرا یا همان حیاط می رسید. همه ی خانه ها تک ایوانی است که البته شاه نشین تلقی می شود. پوشش ایوان یادآور معماری دوره ساسانی با قوس هاس مازه دار مانند طاق کسری است.

روستای مصر با دو روستای بسیار کوچک دیگر به نامهای امیرآباد و فرحزاد دریک خط شمالی- جنوبی به طول حدود 6 کیلومتر واقع شده اند.

روستای امیرآباد

در فاصله 2 کیلومتری روستای مصر قرار دارد که دارای تپه های شنی و پوشش گیاهای غنی از درختچه های گز، تاق، نخلهای زیباست و محلی برای کشاورزی اهالی روستای مصر است.

روستای فرحزاد

با عبور از داخل روستای مصر به طرف شمال و پیمودن حدود 3 کیلومتر مسافت به روستای فرحزاد می رسیم که تنها 2 خانوار با جمعیت 20 نفر در آن ساکن است. فرحزاد پایان مسیر است و دیگر ادامه راه از طریق خودرو امکان پذیر نیست، در این منطقه است که ناگهان ظاهرا آثار حیات را دیگر نمی بینی، کویر است و کویر. قدمت روستای فرحزاد کمتر از 60 سال است و دارای نخلستانهایی زیباست که توسط شنهای روان محصور گشته است.

جاذبه های دیدنی

صنایع‌دستی مردم گرمه نیز می‌تواند سوغات خوبی برای انتهای یک سفر نوروزی باشد، وسایلی که با برگ‌های درخت خرما یا همان نخل ساخته می‌شوند، ازجمله زیرانداز و سبدهای زیبا

نیزار روستای مصر

نیزار مصر در 6 کیلومتری شمال شرقی روستای مصر و 2 کیلومتری شرق روستای فرحزاد در شمال شرقی استان اصفهان واقع شده است. موقعیت جغرافیایی نیزار E5448 و N3405 است. محصور شدن نیزار توسط شن های روان، جلوه منحصر به فردی به آن داده است. این نیزار آبشخور اصلی حیات وحش کویر منطقه است، ارتفاع نی ها در پاره ای از موارد به 4 متر هم می رسد. این نیزار مکان مناسبی برای عکاسی از حیات وحش کویر مصر است. علت پیدایش این نیزار و چشمه آن سیل ویرانگر روستای مصر در سال 1355 بوده که باعث ایجاد دریاچه بزرگی در مکان نیزار فعلی شده است. دریاچه مذکور به مرور زمان خشک شده است ولی مسیر آب ایجاد شده در زیر ماسه ها و زمین های این منطقه موجب شده است که پساب کشاورزی روستای امیر آباد پس از نفوذ به لایه های زمین، در منطقه نیزار مجددا به سطح زمین بیاید و باعث ایجاد این نیزار گردد.

کویر طبقه یا دریاچه نمک خور

کویر طبقه یا دریاچه نمک خور بزرگ ترین دریاچه نمک فصلی ایران است. زمین نمکی این منطقه باعث شده است که از هرگونه پوشش گیاهی و زندگی جانوری خالی باشد. اما شکل شگفت انگیز کویر طبقه آن را به جاذبه ای شگفت انگیز بدل کرده است. زمین کویر طبقه پوشیده از اشکال پنج ضلعی نمک است که در زمستان و با مخلوط شدن با خاک رس به رنگ سیاه و در تابستان به رنگ سراسر سفید در می آید. نمک این دریاچه قدیمی ترین نمک سراسر ایران است.

آسمان شب کویر

روز کویر مصر و شن‌ها و رمل‌هایش همه ماجرا نیست. افسون کویر در طول شب نیز شما را به دنبال خود خواهد کشید. کافی است نگاهی به آسمان بیندازید تا نتوانید دیگر از آن چشم بردارید. آسمان شب کویر چنان به شما نزدیک است که حس می‌کنید اگر دستتان را دراز کنید می‌توانید ستاره‌ای از آن بچینید. این آسمان خیره کننده نه تنها مورد علاقه ستاره شناسان است بلکه مردم عادی هم می توانند در تمام فصول سال بدون هیچ مانعی به تماشای ستارگان بنشینند.

قنات

قنات راز شگفت انگیز حیات انسان در کویر است. ابداع پیشینیان ما در احداث قنات، باعث به وجود آمدن روستاهای کویری شده است. روستای مصر با بهره‌گیری از آب قنات صاحب نخل‌هایی بلند شده‌است که علاوه بر اینکه نماد حضور انسانی است، بر زیبایی و شکوه مصر افزوده است.

تماشای وسعت زرد رنگ رمل‌ها

رمل‌ها اصلی‌ترین جاذبه کویر مصر هستند. پشته‌های شنی از ماسه روان تا پشت دیوار خانه‌های روستایی سرک کشیده‌اند. تجربه تماشای وسعت زرد رنگ رمل‌ها در کویر مصر تجربه‌ای به یادماندنی‌ خواهد بود که چشم هر انسانی را به حیرت وا می دارد.تپه‌های شنی که خاصیت درمانی هم دارد و بسیاری از گردشگران از گوشه‌ و کنار برای استفاده از خواص درمانی آن به این روستا سفر می‌کنند

اقتصاد

شهرت کویر مصر زندگی اهالی مصر را تغییر داده است. مردم مصر در سال های اخیر و به خصوص در ایام گردشگری بیشتر به مشاغل مربوط به اسکان و خدمات به مسافران مصر می پردازند. اما پیش از این بیشتر به کشاورزی و دامداری مشغول بودند و در کنار کاشت زعفران و گندم به پرورش شترنیز اشتغال داشتند.