خبررسانی دقیق با چاشنی آرامش

سال‌هاست که مردم کشور و بخصوص پایتخت‌نشینان بر مبنای امنیت موجود حتی احتمال وقوع چنین حوادثی را در ذهن نپرورانده‌اند و مواجهه با آن بخصوص در شتاب و آشفتگی رسانه‌های مجازی و شبکه‌های اجتماعی می‌توانست به یک شوک بزرگ و عمومی بدل شود.

اما سازمان صداوسیما به عنوان مهم‌ترین جریان رسانه‌ای کشور و البته به عنوان رسانه مرجع و موثق می‌بایست ضمن حفظ آرامش و نظم عمومی جامعه، رسالت اطلاع‌رسانی و پوشش اخبار را به انجام می‌رساند. مدیریت جو عمومی جامعه که نیازمند ریزه‌کاری‌، دقت نظر، پیش‌بینی شرایط و موقعیت‌های احتمالی و بسیاری موارد دیگر است، در رسانه ملی با دروازه‌بانی اخبار، چینش خبرها، تنوع مضمونی سنجیده و نظم یافته عملی شد و حفظ نظم و آرامش در جامعه ساده‌ترین دستاورد چنین مدیریتی بود.

به اعتقاد فعالان عرصه ارتباطات و نیز مدیران رسانه‌ای کشور، رسانه ملی در این شرایط یکی از سخت‌ترین آزمون‌ها را پشت سر گذاشته و البته نمره قبولی گرفته است.

صحت اخبار در اولویت پوشش حوادث

رئیس خبرگزاری صدا و سیما ضمن اشاره به پوشش همه‌جانبه اخبار مربوط به حوادث تروریستی تهران، صحت اخبار را از مهم‌ترین اولویت‌های این خبرگزاری دانست.

سیدمهرداد سیدمهدی در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید کرد: خبرگزاری صدا و سیما و بخش‌های خبری سیما و شبکه خبر از همان لحظات اولیه وقوع حوادث تروریستی تهران، پوشش این حوادث را در دستور کار خود قرار دادند.

وی درباره اولویت‌های اطلاع‌رسانی در این زمینه گفت: مهم‌ترین نکته در مورد خبرگزاری صدا و سیما این است که این خبرگزاری به‌عنوان یک مرجع خبری رسمی و فراگیر، انتشار اطلاعات صحیح و موثق را اولویت اصلی خود می‌داند.

رئیس خبرگزاری صدا و سیما درباره اهمیت صحت اخبار تصریح کرد: گرچه سرعت، یکی از عوامل مهم در کار خبری و رقابت با خبرگزاری‌ها و آژانس‌های خبری است، اما مهم‌تر از سرعت، صحت و دقت است. بنای ما در خبرگزاری صدا و سیما در پوشش رویدادهای مختلف بویژه حوادث دوازدهم ماه رمضان در تهران این بود که صحت و دقت، فدای سرعت نشود.

سیدمهدی درباره روند تولید خبر در حوادث اخیر تهران توضیح داد: بر اساس دیدگاه سازمان صدا و سیما به عنوان رسانه ملی در اطلاع‌رسانی موثق در زمینه پوشش اخبار حادثه تروریستی مجلس و حرم امام(ره)، تلاش وافری شد که حتما اخبار از منابع موثق و دست اول گرفته و بعد از اطمینان از صحت آنها، منتشر شوند.

وی افزود: باتوجه به این‌که در چنین مواردی دسترسی به مسئولان مربوط تاحدی سخت و زمانبر است، انتشار اخبار در برخی مواقع با کندی‌هایی مواجه بود، اما این کندی احتمالی برای اطمینان از صحت خبرها بوده است. خبرنگاران خبرگزاری صدا و سیما از همان لحظات اولیه حوادث در محل حادثه‌ها حضور داشتند و تصاویر و اخبار را ارسال کردند.

نشان دادن آرامش مجلس تاکتیک درست صداوسیما بود

رئیس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی نیز گفت: شبکه خبر با پخش تصاویری از صحن علنی مجلس نشان داد که آرامش جریان دارد. این امر باعث می‌شود میان مردم رعب و وحشت ایجاد نشود و فکر می‌کنم رسانه ملی تاکتیک درستی به‌کار گرفته است.

دکتر محمد مهدی فرقانی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به عملکرد صداوسیما در پخش تصاویر و اخبار حادثه تیراندازی مجلس و حرم امام خمینی(ره) بیان کرد: رسانه ملی صرف نظر از این‌که اخبار چقدر جدید و دقیق است، آخرین اطلاعات را زیرنویس می‌کرد و همچنین در برنامه خبری ساعت 13 آخرین اخبار را درباره این حادثه اعلام کرد. شبکه خبر با پخش تصاویری از صحن علنی مجلس نشان داد به‌رغم این‌که ممکن است در طبقه بالا تروریست‌ها در محاصره باشند، اما آرامش جریان دارد. این امر باعث می‌شود میان مردم رعب و وحشت ایجاد نشود و فکر می‌کنم تاکتیک درستی به‌کار گرفته شد. وی ادامه داد: صداوسیما در عین حال که خبرها را به مردم رساند، اجازه نداد مردم برآشفته و عصبی شوند.

این استاد دانشگاه، حادثه تروریستی روز چهارشنبه گذشته را در حوزه روزنامه‌نگاری بحران قرار داد و بیان کرد: این حادثه در حوزه روزنامه‌نگاری بحران است و بر این اساس روزنامه‌نگاران وظیفه دشواری دارند، زیرا از یک‌سو باید به نیاز خبری مردم پاسخ دهند و از سوی دیگر به دستگاه‌های مسئول کمک کنند تا بحران مدیریت شود و افکار عمومی بی‌جهت دچار تنش و وحشت نشود.

فرقانی افزود: سه وظیفه وجود دارد؛ اول اطلاع‌رسانی رسانه‌ها، دوم مدیریت بحران به وسیله دولت و سوم آرام نگه‌داشتن فضای عمومی جامعه که ترکیبی از مدیریت بحران و عملکرد رسانه‌ای است. رسانه‌ها هستند که با مدیریت اقتضایی خود باید تشخیص دهند چه عملکردی داشته باشند. این‌که اخبار را پنهان کنیم و تأخیر در انتشار اخبار داشته باشیم با توجه به امکانات فضای مجازی، مشکلی را حل نمی‌کند.

رئیس دانشکده علوم ارتباطات با بیان این‌که باید اخبار درست را منتشر کنیم، گفت: باید مراقب باشیم خبر نسنجیده منتشر نشود. به همین دلیل باید به عطش خبری مردم درست پاسخ داد.

حرکت صحیح رسانه ملی

در همین راستا، یک کارشناس ارتباطات معتقد است: همزمان با حادثه تروریستی تهران شاهد حجم گسترده انتقادات برای نحوه پوشش خبری صداوسیما از حادثه یاد شده در شبکه‌های اجتماعی بودیم و عجبا این که برخی دوستان فعال یا صاحب‌نظردر حوزه رسانه نیز پیشروی این انتقادات بودند. اما باید اذعان کنم حرکت و تدبیر صداوسیما در حادثه 17 خرداد کاملا صحیح و حساب شده بود.

مصطفی محمودی تصریح کرد: در مبحث ارتباطات، روزنامه‌نگاری و روابط عمومی زمانی که مباحثی مانند مدیریت بحران، پوشش خبری، روش‌های اطلاع‌رسانی و امنیت ملی را در کنار یکدیگر قرار می‌دهیم در می‌یابیم که حرکت صداوسیما صحیح بوده است. وی ادامه داد: رسانه ملی صرف نظر از این که اخبار چقدر جدید و دقیق است، آخرین اطلاعات را زیرنویس می‌کرد و همچنین در دو بخش خبری 13 و 14 آخرین اخبار را درباره این حادثه اعلام کرد. شبکه خبر نیز با پخش تصاویری از صحن علنی مجلس نشان داد با وجود حضور تروریست‌ها در همان ساختمان اما آرامش برقرار است. این حرکت صداوسیما سبب شد میان مردم فضای رعب و وحشت ایجاد نشود و این مساله صحیح‌ترین تدبیر این رسانه در جریان حوادث روز چهارشنبه بود. وی یادآور شد: تنها نقطه ضعف این نوع پوشش از نظر من حضور نداشتن فردی به‌عنوان سخنگوی بحران مذکور بود که می‌بایست حضوری بسیار فعال در رسانه‌ها می‌داشت. البته معاون امنیتی وزیر کشور تلاش کرد تا حدی این نقش را به عهده گیرد اما کافی نبود.