صرفه‌جویی اقتصادی در حمل و نقل رودخانه‌ای اروپا

از این‌رو محققان اروپایی با سرمایه‌گذاری گسترده در این زمینه به دنبال دستیابی به راه‌حلی قابل اعتماد برای کاهش مصرف سوخت کشتی‌های حمل و نقل دریایی در این منطقه هستند تا علاوه بر کاهش هزینه‌های حمل و نقل به نوعی محیط‌زیست خود را نیز از آلودگی دور نگه‌دارند.

پرومیننت، طرحی چندجانبه

با گسترش روابط تجاری میان کشورها و بخش‌های مختلف اقتصادی، لزوما استفاده از انواع و اقسام شیوه‌های حمل و نقل نیز توسعه و گسترش خواهد یافت که یکی از آنها حمل و نقل دریایی است، اما نیمه پنهان این توسعه درواقع افزایش آلایندگی محیط‌زیست توسط این ناوگان بوده، به گونه‌ای که لازم است در زمینه کاهش آلاینده‌های محیط‌زیست این نوع حمل و نقل، برنامه‌ریزی دقیقی صورت پذیرد.

از این‌رو در طرحی موسوم به پرومیننت رومانی، هلند و برخی از کشورهای قاره سبز به‌گونه‌ای برای این مهم برنامه‌ریزی کرده‌اند که نه‌تنها محیط‌زیست را از خطرات مختلف نجات دهند؛ بلکه به نوعی هزینه‌های حمل و نقل دریایی را نیز کاهش داده و مقرون به‌صرفه‌تر کنند.

تمرکز این طرح بر ایجاد تغییرات عمده در نیروی محرکه این کشتی‌هاست، به‌گونه‌ای که با بهینه کردن سیستم انتقال نیرو در آنها کاهش آلایندگی موتور را هم به مالکان شناورها هدیه می‌دهد.

محققان این طرح اروپایی به همراه شرکت ناوبری رودخانه‌ای در رومانی موسوم به «ناوروم» روی کشتی‌های باربری سبز و سازگار با محیط‌زیست کار می‌کنند تا گسیل گازهای گلخانه‌ای از موتور این کشتی‌ها را کاهش بدهند.

تیگانوس کاتالین، مدیر بازرگانی این شرکت در این‌باره می‌گوید: «مجبوریم ناوگانمان را مدرن کنیم، در غیر این صورت بازار را از دست خواهیم داد. کشتی‌های ما باید از تمام مقررات جدید اتحادیه اروپا مربوط به آلودگی، سروصدا، تولید اکسیدهای نیتروژن و دیگر آلاینده‌ها تبعیت کنند.»

فناوری‌های نوین در موتور کشتی‌های باری

برای مقابله با انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از سوخت کشتی‌های باری می‌توان از همان روشی استفاده کرد که برای کامیون‌ها با موتور دیزلی به ‌کار می‌رود، اما کشتی‌های باری متنوع‌تر از وسایل حمل و نقل جاده‌ای است، درنتیجه بهبود عملکرد آنها برای کاهش آلودگی پیچیده‌تر است.

جاپ گبراد، مسئول هماهنگ‌کننده طرح «پرومیننت» دراین باره می‌گوید: «اگر به کشتی‌هایی که روی رودخانه‌های درون کشورها به کار گرفته می‌شود، نگاه کنیم، شاید فقط دو یا سه کشتی پیدا کنیم که مثل هم باشد. به همین دلیل برای صنعت کشتی‌سازی انجام این پژوهش خاص مشکل است. هدف ما در این طرح تحقیقاتی آن است که فناوری‌های استانداردی پیدا کنیم که بتوان در همه نوع کشتی به کار گرفت و به این ترتیب به صنعت کشتی‌سازی کمک کنیم.»

جایگزین کردن موتور کشتی تقریبا غیرممکن است: موتور کشتی معمولا طوری ساخته شده که حداقل 40 سال کار کند، اما یکی از راه‌های خوب برای کاهش آلاینده‌ها، حذف گازهای گلخانه‌ای و هیدروکربن‌های نسوخته و ذرات گرد و غبار و استفاده از فیلتر در موتور کشتی است.

سباستین کرتن، طراح موتور کشتی از شرکت «مولتورنیک» که شرکت تولید ماشین‌آلات صنعتی و وسایل نقلیه سنگین سازگار با محیط‌زیست است، دراین باره می‌گوید: «هدف ما استانداردسازی است، یعنی استفاده از فیلترها و کاتالیزورهای استاندارد. هدف ما 30 درصد کاهش هزینه‌هاست که هدف خوبی است و فکر می‌کنیم به محض این‌که این محصول را وارد بازار کنیم، به این هدف برسیم، اما از سوی دیگر نصب و راه‌اندازی این فیلترها در محل کارخانه کشتی‌سازی هم هزینه زیادی دربردارد. درنتیجه هنوز خیلی کارها هست که باید انجام داد.»

کاهش مصرف سوخت کشتی‌های باری

راه دیگر برای سازگار کردن کشتی باری با محیط‌زیست، کاهش مصرف سوخت این کشتی‌هاست. محققان طرح اروپایی «پرومیننت» به این منظور از حسگرهای هیدروگرافیگ برای بهینه‌سازی مصرف انرژی در کشتی‌ها استفاده می‌کنند.

بلاگوچی سرگیو، مهندس الکترونیک از شرکت «ناوروم» درباره این حسگرها و نحوه کار آنها توضیح می‌دهد: «این ابزار دو حسگر دارد که یکی سرعت قایق نسبت به آب را اندازه می‌گیرد و دیگری عمق آب را. این داده‌ها با کابل و سپس با وای‌فای (اینترنت بدون سیم) به اتاق فرمان کشتی فرستاده می‌شود. در اتاق فرمان داده‌ها به صورت دیجیتال درمی‌آید و به صورت بی‌سیم به سرور مرکزی در بلژیک ارسال می‌شود.»

آلودگی کمتر؛ هزینه پایین‌تر

محققان اروپایی در رومانی، آلمان و هلند طرحی را آغاز کرده‌اند که براساس آن روی کشتی‌های باری سبز و سازگار با محیط‌زیست ساخته و در سیستم حمل و نقل دریایی به‌کار گرفته خواهد شد. در این طرح داده‌های مربوط به 10 کشتی در رود دانوب و دو کشتی در رود راین که به صورت آزمایشی مورد بررسی‌ قرار گرفته و در جداولی به صورت جداگانه ثبت می‌شود. آنالیز این داده‌ها، هم اطلاعات گرانبهایی درباره تحولات بستر رودخانه‌ها به دست خواهد داد و هم نشان خواهد داد که چگونه باید سرعت کشتی را برای برخی مسیرها بهینه کرد.

روبرت رافائل، اقتصاددان از شرکت «پرو دانوب» (شرکت تدارکات خدمات پایدار و مقرون به‌صرفه) دراین باره می‌گوید: «تردیدی نیست که صنعت به این موضوع علاقه‌مند است، زیرا تقریبا30 درصد هزینه‌های حمل و نقل آنها مربوط به سوخت است. بنابراین استفاده از بهترین راه و سرعت بهینه که منجر به کاهش مصرف سوخت شود، علاوه بر حفاظت از محیط‌زیست، از نظر اقتصادی هم به‌صرفه است. پژوهشگران امیدوارند کشتی‌های باری ارزان و کمتر آلاینده جایگزین خوب برای کامیون باشد تا به این ترتیب هم از بار ترافیک و هم از میزان آلودگی هوا کاسته شود.»