آیا تزریق انسولین را باید تا آخر عمر ادامه داد؟

نکته خیلی مهم این که موارد زیادی وجود دارند که می‌توان انسولین را مدتی تزریق کرد و بعد آن را کنار گذاشت. مثال اول در مورد دیابت بارداری است. وقتی در یک خانم باردار قند خون برای اولین بار بالا می‌رود در بیشتر موارد می‌توانیم با رژیم غذایی مناسب و ورزش ملایم و منظم آن را کنترل کنیم؛ ولی اگر کنترل نشود شروع به تزریق انسولین می‌کنیم. در این موارد پس از اتمام بارداری بدون شک تزریق انسولین قطع می‌شود و بیمار با رژیم غذایی و گاهی قرص کنترل می‌شود. این ترس که مادر باردار تصور کند باید بعد از بارداری هم انسولین بزند کاملا غلط است.

مثال دوم در مورد نوجوانان چاق است که شک داریم آیا دیابت تیپ یک دارند و نیازمند انسولین دائمی هستند یا دیابت تیپ دو دارند و می‌شود بدون انسولین درمان شوند. چند روز قبل یک نوجوان چاق را به مطب آوردند که قند بالای 250 داشت. برایشان بیماری دیابت را توضیح دادم و درمان با انسولین را پیشنهاد و نسخه کردم. والدین بیمار وجود دیابت را پذیرفته بودند، ولی در مورد شروع انسولین تردید داشتند. خواهر بیمار که تحصیلات دانشگاهی داشت از این که برادرش وابسته به انسولین شود، نگران بود. آنان از من درخواست می‌کردند حداقل چند روز با داروی خوراکی مداوا شروع شود و سپس اگر مجبور شدند انسولین را شروع کنند. من ولی بدون تردید نسخه انسولین را دستشان دادم و خواستم برای آموزش هر چه سریع‌تر مراجعه کنند.

سؤال آنان این بود اگر کاملا مطمئن نیستم او دیابت تیپ یک دارد و نیازمند قطعی انسولین است، پس چرا با قاطعیت برایش انسولین نسخه کردم و اگر در نهایت معلوم شود این نوجوان دچار دیابت نوع دو بوده و می‌توانسته بدون انسولین هم کنترل شود، آیا تزریق انسولین برایش مضر نبوده است؟

جواب به این سوال راحت است. حتی اگر این گونه باشد دادن انسولین به این بیمار مفید است، زیرا در مراحل اولیه که دیابت نوع دو خیلی شدید می‌شود با دادن انسولین به این بیماران از خراب شدن پانکراس جلوگیری می‌کنیم. من به آنان قول دادم در آینده نزدیک سعی کنم مقدار انسولین را تا حد امکان کاهش دهم و اگر به میزان کمتر از حداقل رسید آن را قطع کنم.

مثال سوم در مورد افراد میانسال دارای اضافه وزن و دچار دیابت است که گاه به دلایل مختلف دچار قند خیلی بالا می‌شوند. در این موارد، تزریق موقتی انسولین مفید است و می‌توان بعد از چند ماه تزریق انسولین و بعد از اطمینان از بهبود بیمار با نظر پزشک متخصص آن را قطع کرد.

در پایان باید توجه کنیم برخی بیماران نمی‌توانند حتی یک روز هم انسولین را قطع کنند. این بیماران دچار دیابت نوع یک هستند که در کودکی یا نوجوانی شروع می‌شود و حتما باید تزریق انسولین دائمی باشد.

دکتر رضا کریمی

فوق‌تخصص غدد و متابولیسم