مراقبت از فقرات گردنی پیشگیری از آسیب‌های شانه

وقتی به فعالیت روزمره آنها توجه می‌کنیم، درمی‌یابیم که بیشتر آنها در طول روز ساعات متمادی را پشت میز رایانه می‌نشینند یا از تلفن‌های هوشمند خود استفاده می‌کنند. در معاینه، سفتی عضلات ناحیه گردن و کاهش قوس طبیعی گردنی از یافته‌های قابل توجه است.

اسپاسم عضلات گردنی، به هم خوردن قوس طبیعی گردن و به تبع آن قوس پشتی ستون فقرات، سبب تغییر در وضع طبیعی کتف‌ها روی دنده‌ها می‌شود و چرخش در کتف‌ها، فضا را برای تحرک عضلات و تاندون آنها در حرکات شانه‌ها و خصوصا حرکات بالای 90 درجه تنگ می‌کند. این کاهش فضا در مفصل شانه برای تاندون عضلات چرخاننده آن سبب التهاب یا حتی پارگی آنها می‌شود.

به این ترتیب، درمان مفصل شانه در این بیماران و حتی انجام تمرینات مربوط به آن، نه‌تنها از مشکل بیمار نمی‌کاهد، بلکه ممکن است فشار را بر این ساختارها افزایش دهد و درد و التهاب را بیشتر کند. در کلینیک فیزیوتراپی با بررسی وضعیت کتف‌های دو طرف و قرینگی آنها و قوس‌های ستون فقرات گردنی و پشتی، ضمن انجام مانورهای دستی برای بازگرداندن حرکت و تنظیم عملکرد شانه‌ها، کتف‌ها و ستون فقرات نسبت به هم، تمرین‌های کششی و تقویتی این عضلات به بیمار آموزش داده می‌شود.

نکته بحث اینجاست که در صورتی شانه‌ها می‌توانند سالم و بدون مشکل کار کنند که پایه آنها یعنی کتف‌ها، باثبات و در جایگاه صحیح خود روی دنده‌ها واقع شده باشد. در صورت ضعف، کوتاهی یا اسپاسم عضلات بین کتف‌ها و عضلات ناحیه گردن که این وظیفه را به عهده دارند، کتف‌ها مانند قاب عکس‌هایی که کج روی دیوار نصب شده باشند، از وضع طبیعی خود خارج می‌شوند و تاوان این اختلال وضعیت را تاندون‌ها و کپسول مفصلی شانه خواهند داد.

استفاده از وزنه و باندهای الاستیک برای تمرین درمانی اصلاح وضعیت کتف‌ها و آموزش این تمرینات برای انجام در منزل، از روش‌های مؤثر در درمان فیزیوتراپی است. از توپ‌های کوچک و بزرگ هم به عنوان ابزارهایی برای تحریک و فعال‌سازی گیرنده‌های عصبی تعادل در این مفاصل استفاده می‌شود که می‌توانند زمان‌بندی وارد عمل شدن آنها را بهبود بخشند. فوم رولر نیز از دیگر امکانات کلینیک‌های فیزیوتراپی است که تمرینات متنوعی با کمک آن به بیماران آموزش داده می‌شود و تحرک و انعطاف‌پذیری عضلات کتف و پشت و دنده‌ها را افزایش می‌دهد. استفاده از تکنیک چسباندن نوارهای چسبدار کشی روی عضلات این ناحیه و آزادسازی آنها با کمک سوزن، روش‌هایی مؤثر در بازگرداندن عملکرد طبیعی این عضلات و در نتیجه تسهیل حرکات مفاصل شانه است.

دکتر پرهام پارسانژاد

فیزیوتراپیست