کمبود رطوبت در خاک، از دلایل ایجاد ریزگردهای خوزستان

لندی در گفت و گو با جام جم ادامه می دهد: کمبود ریزش های جوی، دخالت های انسانی در منابع آب همچون اجرای طرح های انتقال آب بین حوضه ای و احداث سدها و بندهایی که از وقوع سیلاب در این مناطق جلوگیری می کنند از عوامل بسیار مهم تولید گردوخاک در استان هستند. وی می افزاید: متاسفانه در سال های اخیر نبود آب کافی و عدم تامین حق آبه تالاب های بزگ استان همچون هورالعظیم و شادگان سبب ایجاد کانون های تولید ریزگرد شده است. همچنین در منطقه هندیجان(جنوب خوزستان)به دلیل کاهش چشمگیر آب ورودی به رودخانه زهره به دلیل ساخت چندین سد و برداشت بی رویه آب در بالادست شاهد فعال شدن کانون های بحرانی تولید ریزگردها هستیم. لندی می گوید: دستکاری های انسانی همچون عدم تامین حق آبه ها، ساخت جاده و تاسیساتی که مانع از پخش آب می شوند و چرای بیش از حد دام ها سبب عریان شدن سطح خاک و از دست رفتن رطوبت آن شده اند در نتیجه این زمین ها به کانون های گردوخاک تبدیل شده اند. وی همچنین با اشاره به کاشت نهال برای تثبیت گردوخاک می افزاید: کاشت نهال یکی از راهکارهاست ولی قطعا برای تمامی کانون های ریزگرد نمی تواند مناسب باشد.

استاد دانشگاه چمران اهواز می گوید: بهتر است کاشت بوته ها جایگزین درخت شود چرا که بوته هایی مثل آتریپلکس،کوچیا و گیاهانی از این دست که در سطح پایین خاک رشد قابل توجهی دارند و می توانند با سرعت بیشتری گسترش یابند و پوشش مناسبی در سطح خاک تشکیل دهند که در مهار ریزگردها بسیار موثر هستند اما گونه های درختی معمولا 2تا3سال اول بعد از کاشت تاج قابل توجهی ندارند و نمی توانند مانع از بروز گردوخاک شوند. لندی ساخت بادشکن های مصنوعی و شخم زدن عمودی بر خاک را از راهکارهای موثر بر کاهش سرعت باد عنوان و اظهار می کند: لازم است در هر منطقه با توجه به ویژگی های خاک راهکار مناسب انتخاب و اقدامات لازم صورت پذیرد. لندی همچنین با اشاره به بحث هایی که در رابطه با مضرات گونه کهور پاکستانی در محافل مختلف مطرح شده است می گوید: این گونه گیاهی مدت زیادی است که وارد کشور شده است و گونه مهاجمی به شمار نمی رود. لندی ادامه می دهد: برخی گیاهان همانند کهور پاکستانی در سایه انداز خودشان به علت ریزش برگی که دارند به سایر گیاهان اجازه رشد نمی دهند که موضوع از نکات منفی استفاده از چنین گونه هایی در مهار کانون های ریزگردها محسوب می شود. این استاد دانشگاه همچنین در خصوص مالچ پاشی بخشی از کانون های گردوخاک می گوید: مالچ ها دو نوع هستند مالچ بیولوژیک و مالچ نفتی که مالچ های بیولوژیک نسبت به مالچ های نفتی با طبیعت و محیط زیست سازگارترند و اثرات سو مالچ های نفتی برای محیط زیست را هم ندارند. وی می افزاید: مالچ های بیولوژیک را می توان از ضایعات نیشکر مثل ویناس و یا ترکیبی از ویناس و ملاس نیشکر تولید کرد اما از مالچ های نفتی به دلیل ماندگاری بیشتر در بسیاری از شن زارها همچنان استفاده می شود. این عضو هیات علمی دانشگاه چمران در مورد اجرای طرح بیابان زدایی در بخشی از کانون های داخلی گردوخاک می گوید: در این شرایط زمانی حساس لازم است از تصمیمات هیجانی و مقطعی بپرهیزیم و مطالعات دقیق خاک شناسی به مختصات خاک ، عمق آب های زیرزمینی و پوشش گیاهی موثر در هرمنطقه دست یابیم و براساس این مطلعات مفیدترین راهکارها را متناسب با ویژگی های آن منطقه انتخاب و اجرایی کنیم.

نگار نخلی

جام جم