اقتصاد مقاومتی در ترازوی اقدام و عمل

رهبر معظم انقلاب، سیاست‌های اقتصاد مقاومتی را در 24 بند ابلاغ و در این ابلاغیه تاکید کردند:‌ لازم است قوای کشور بی‌درنگ و با زمان‌بندی مشخص، اقدام به اجرای آن کنند و با تهیه قوانین و مقررات لازم و تدوین نقشه راه برای عرصه‌های مختلف، زمینه و فرصت مناسب برای نقش‌آفرینی مردم و همه فعالان اقتصادی را در این جهاد مقدس فراهم آورند تا به فضل الهی حماسه‌ اقتصادی ملت بزرگ ایران نیز همچون حماسه سیاسی در برابر چشم جهانیان رخ نماید.

اکنون با گذشت سه سال از زمان ابلاغ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، برای ارزیابی عملکرد دستگاه‌ها بخصوص دولت در اجرای 24 بند اقتصادمقاومتی به سراغ کارشناسان رفتیم که اکثرا معتقدند دولتی‌ها کارنامه موفقی در اقتصاد مقاومتی به جای نگذاشته‌اند.

دولت واردات

دکتر لطف‌الله فروزنده، اقتصاددان درباره نحوه اجرای بندهای مربوط به کنترل واردات در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، به جام‌جم گفت: اشکال عمده‌ای که در دولت وجود دارد رویکرد اقتصادی است که بیشتر متمایل به واردات است.

وی با اشاره به تاکید اقتصاد مقاومتی بر درون‌زا و برونگرا بودن افزود: حمایت و توسعه تولید یکی از ارکان این سیاست‌ها بوده، اما متاسفانه اقدام موثری را در رونق اقتصادی شاهد نیستیم و رکود ایجاد شده مشکلات عدیده‌ای را به وجود آورده که تبعات آن بیکاری و تعطیلی کارخانه‌هاست.

فروزنده تاکید کرد: برخلاف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، واردات رونق پیدا کرده و کالاهای بی‌ارزشی وارد کشور می‌شود که نیاز مردم نیست.

وی با اشاره به رویکرد دولت مبنی بر حل مشکلات اقتصادی از طریق دیپلماسی سیاسی تصریح کرد: در این صورت حتما رویه کشور به سمت واردات تغییر می‌کند و کارهایی هم که عنوان می‌شود در راستای اقتصادمقاومتی صورت گرفته شبیه به شعار بوده و به هیچ‌کدام جامه عمل نپوشانده است.

این اقتصاددان ادامه داد: در آمار، نرخ تورم کاهش پیدا کرده، اما مردم با رکود و بیکاری و گرانی مواجه هستند.

انفعال بخش اقتصادی وزارت امور خارجه

دکتر محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس هم درباره اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، بند چهارم این سیاست‌ها در استفاده از ظرفیت اجرای هدفمند‌سازی یارانه‌ها را مورد توجه قرار داد و به خبرنگار ما گفت: یکی از چالش‌های اقتصاد کشور که بخشی از اجزای اقتصاد مقاومتی بود، اجرای صحیح هدفمندی یارانه‌هاست.

وی اظهار کرد: در دولت قبل یارانه نقدی به همه افراد به صورت برابر پرداخت شد در حالی که باید عادلانه توزیع می‌شد. زمانی که دولت یازدهم روی کار آمد، فرصت داشت اشتباهات دولت قبل را برطرف و در راستای عدالت اجتماعی حرکت کند، اما در اجرای آن با چالش زیادی مواجه شد.

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در پاسخ به این پرسش مبنی بر این که عملکرد بخش بازرگانی را چگونه ارزیابی می‌کنید، تصریح کرد: اکنون واردات و صادرات تقریبا با هم برابر است، اما نکته اینجاست که صادرات با ارزش افزوده بالا برای ما اصلا معنا ندارد و عمده محصولات صادراتی کشور به صورت خام در اختیار کشورهای دیگر قرار می‌گیرد.

پورابراهیمی ادامه داد: صادرات واقعی غیرنفتی نزدیک به 16 میلیارد دلار است که آنها هم به صورت خام صادر شده و ارزش افزوده آن به کشورهای خریدار تقدیم می‌شود که در این حوزه نیازمند تحول اساسی هستیم.

وی با اشاره به محدود بودن بازارهای صادراتی کشور هم گفت: اکنون ایران دارای ده بازار صادراتی است که ریسک این بخش را برای ما بالا می‌برد. برای گسترش بازارهای صادراتی نیاز به مشوق داریم که در سال‌های اخیر فراموش شده است.

نماینده مردم کرمان در مجلس ادامه داد: یکی از چالش‌های ما در اقتصاد، منفعل بودن بخش اقتصادی وزارت امور خارجه است، اما سفرای کشورهای دیگر زمانی که به ایران می‌آیند، اولین کاری که می‌کنند، نمایندگان اقتصادی خودشان را می‌آورند.

پور ابراهیمی به یکی از بندهای اقتصاد مقاومتی مبنی بر افزایش سالانه سهم صندوق توسعه ملی تا کاهش و قطع وابستگی بودجه به نفت هم اشاره کرد و گفت: تحریم‌ها علیه ایران نوعی توفیق اجباری بود که سال 94 در اقدامی بی‌سابقه، فقط 25 درصد بودجه وابسته به نفت بود، اما زمانی که دوباره صادرات نفت خام زیاد شده، شاهد افزایش سهم نفت در بودجه هستیم که خلاف سیاست‌‌های اقتصاد مقاومتی است.

وقتی دولت تهیه غذا را هم به خارجی‌ها واگذار می‌کند

سیدناصر موسوی لارگانی، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس به خبرنگار ما عنوان کرد: اگر در طول سال‌های اخیر به نام سال‌هایی که مقام معظم رهبری درنظر داشتند، عمل می‌کردیم اکنون قطعا اقتصاد بی‌مشکل بود.

وی افزود: تنها راه برون‌رفت از مشکلات اقتصادی، اجرای اقتصاد مقاومتی است، اما نه به این معنی که ریاضت اقتصادی بکشیم بلکه به داشته‌های خودمان تکیه کرده و داشته‌های خودمان را صحیح مصرف کنیم، ولی اقدام دولت در این زمینه‌ها فقط به برگزاری همایش خلاصه شده است.

موسوی لارگانی تاکید کرد: نباید کارهای عادی به نام اقتصاد مقاومتی تمام شود. به عنوان مثال، یک خیابان را آسفالت می‌کنند و با افتخار می‌گویند که در راستای اقتصاد مقاومتی این کار صورت گرفته است.

نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس ادامه داد: یکی از مسائلی که مقام معظم رهبری تاکید کردند دولت باید بر خودش حرام کند، این بود: کالایی که در کشور تولید می‌شود نباید از نوع مشابه خارجی‌اش استفاده شود، اما امروز شاهد واردات بی‌رویه برخی کالاها هستیم که در حجم انبوه صورت می‌گیرد و دولت اقدام قابل توجهی که بتواند کشور را از واردات نجات دهد، انجام نداده است.

وی با تاکید بر این‌که با اجرای اقتصاد مقاومتی هیچ تهدید و تحریمی نمی‌تواند ایران را از پا در بیاورد، تصریح کرد: اکنون شاهد واگذاری تهیه غذای قطارهای خودمان به یک شرکت اتریشی هستیم و با این رویکرد نباید توقعی داشت. قراردادهای نفتی که بسیار بحث‌برانگیز بود و در حالی که شرکت‌های ما توان لازم را برای توسعه پارس جنوبی دارند، این طرح‌ها را به کشورهای دیگر واگذار می‌کنیم. این گونه اقدامات به معنای مقابله با اقتصاد مقاومتی است که متاسفانه در سال‌های اخیر تنها شعار آن را شنیده‌ایم.

برداشت دولت از اقتصاد مقاومتی اشتباه بود

دکتر بیژن عبدی، کارشناس اقتصادی هم به جام‌جم گفت: دولت برداشتی که از اقتصاد مقاومتی داشت با مقام معظم رهبری متفاوت بود، زیرا دولتی‌ها بر این باور بودند که برای اقتصاد مقاومتی باید طرح جدید معرفی کنند.

وی افزود: بر این اساس دولت 12 سرفصل تعریف کرد و برای هر سر فصل، طرح تعریف کرد که بسیار کلی بود. به عنوان مثال، اصلاح ساختار نظام اداری یا اصلاح نظام مالیاتی و شبکه بانکی کشور. این‌گونه اقدامات هدف همه دولت‌ها بوده و موفق نشدند که نیازمند برنامه‌های منسجم است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: کارهای سالانه دولت‌ها مانند آسفالت، خطوط ریلی و کشاورزی به نام اقتصاد مقاومتی تمام می‌شود. اساس سیاست‌های اقتصاد مقاومتی 82 بند در برنامه ششم توسعه است که به دولت ابلاغ شد.

عبدی تصریح کرد: قرار بود دولت صنایع کوچک، متوسط و صنایع دانش بنیان را توسعه دهد، اما در اجرای آن وزارت صنعت جزء نگر بود و تعدادی واحد انتخاب شدند و بودجه اختصاص یافت که اصلا با هدف اقتصاد مقاومتی فاصله داشت. در حالی که همه رشته‌های صنعتی باید دانش بنیان شود و در آنها به خودکفایی برسیم.

این کارشناس اقتصادی گفت: در بخش خودکفایی در کالاهای استراتژیک نیز دولت نتوانسته دستاورد قابل دفاعی داشته باشد. به عنوان مثال، افتتاح طرح پالایشگاهی ستاره خلیج فارس می‌تواند ایران را از واردات بنزین بی نیاز و ما را به صادرکننده تبدیل کند، اما میل به واردات در دولت اجازه نمی‌دهد این طرح به بهره‌برداری برسد.

تولیدکنندگان مسکن در حال ورشکستگی

دبیر کانون انبوه‌سازان با بیان این‌که تولیدکنندگان مسکن در مسیر ورشکستگی قرار دارند، گفت: پیش‌فروش به عنوان مهم‌ترین ابزار حوزه تولید مسکن به دلیل اصلاحات غیرکارشناسی، بدون کاربرد شده است. فرشید پورحاجت در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: در حوزه مسکن دو اقدام برای خروج از رکود الزامی است؛ اول این‌که نظام بانکداری به اصلاح خود بپردازد و سیستم پرداخت تسهیلات مسکن را مورد بازنگری جدی قرار دهد. دوم این‌که موانع تولید مسکن به صورت فوق‌العاده و فوری در مجلس مورد بررسی قرار گیرد. وی افزود: اگر به رکود مسکن بی‌توجهی شود در آینده نزدیک مشکلات این حوزه دوچندان خواهد شد؛ زیرا با شرایط موجود، تولیدکنندگان و انبوه‌سازان در نهایت به مسیر ورشکستگی می‌روند.

کشمکش بر سر یک تصمیم

در حالی که وزیر جهاد کشاورزی عنوان می‌کند با کاهش تعرفه واردات هشت کالای اساسی و حساس موافق نیست، اما معاون اجرایی رئیس‌جمهور خبر از پیشنهاد جهاد کشاورزی برای کاهش تعرفه واردات این محصولات در دولت می‌دهد.

به گزارش تسنیم، موضوع کاهش تعرفه واردات هشت کالای اساسی، حساس و ضروری توسط هیات وزیران، حاشیه‌ها و اعتراضات بسیاری در میان جامعه کشاورزی کشور به همراه داشت. محمد شریعتمداری، معاون اجرایی رئیس‌جمهور در حاشیه نشست هیات نمایندگان اتاق اصناف ایران در پاسخ به این که چرا در چند ماه مانده به شب عید و انتخابات ریاست جمهوری بدون جلب رضایت وزارت جهاد کشاورزی یکباره، تعرفه واردات هشت کالای اساسی و حساس کاهش یافت، این موضوع را رد کرد و گفت: هر تغییری در نظام تعرفه باید به پیشنهاد وزارتخانه ذی ربط صورت گیرد تا قابلیت طرح در دولت داشته باشد. اما حجتی وزیر جهاد کشاورزی در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شامگاه 25 بهمن، پاسخ شریعتمداری معاون اجرایی رئیس‌جمهور را داد و اظهار کرد: پیشنهاداتی در سطح وسیع دراین‌باره آمده بود، ولی ما موافق نبودیم و خیلی در این‌ ارتباط نظر (مثبت) نداشته‌ایم.