3 سرعت‌گیر بورس

بازار سهام در طول‌ هفته‌های اخیر با احتمال افزایش تنش‌ها در مناسبات بین‌المللی پیرامون برجام در اکثر صنایع بورسی به انتظار نشست تا نقدینگی‌ها همچنان پشت تالارهای شیشه‌ای جا خوش کنند. اکنون عمده نقدینگی‌ها در صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت باقی‌مانده است که به دنبال آن، شاپور محمدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار نامه‌نگاری مجددی برای رعایت الزام خرید 5درصدی از دارایی‌های این صندوق‌ها انجام داده است. در روزهای سرد و بی‌جان بازار سهام هیچ تحرک و انگیزه‌ای از سوی صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای ورود به جریان معاملات دیده نمی‌شود که خود عامل دیگری برای دامن زدن به حالت رکودی و انتظار بازار سهام شناخته می‌شود.

منابع موجود قابل تبدیل به سهام در صندوق‌ها به 5000 میلیارد تومان می‌رسد که با ورود آن پیش‌بینی‌ می‌شود جان تازه‌ای به رگ‌های بی‌جان این روزهای بازار سهام تزریق شود و اعتماد سرمایه‌گذاران خرد به مجموعه‌های حقوقی و بالادستی افزایش یابد.

1- نرخ سود بانکی پاشنه آشیل بازار سهام

پاشنه آشیل بازار سهام در شرایط کنونی نرخ سود بانکی و بدون ریسک بازار بانکی است چراکه وجود ریسک‌های متعدد در بازار و کاهش انگیزه در میان سهامداران، مانع ورود نقدینگی‌های جدید به جریان داد و ستد‌های بازار شده است.

در این باره و با هدف تقویت نظام بانکی و امکان پرداخت سود‌های سپرده‌ها، زمزمه‌هایی از کاهش این نرخ شنیده می‌شود که در صورت اقدام عملی در خصوص آن،خبر خوبی برای بازار سهام‌نیز است. رفتار سرمایه‌گذاران در شرایط کنونی، به عوامل متعددی از جمله نحوه تصمیم‌گیری سیاستگذاران اقتصادی و متغیرهای اقتصاد کشور باز می‌گردد و به دنبال آن، تصمیماتی که به تغییر جهت نقدینگی از بازار بانکی به بازار سرمایه منجر شود، مورد استقبال سهامداران خواهد بود. کاهش نرخ سود بانکی، افزایش قیمت‌های جهانی، کاهش ریسک‌های ناشی از بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های دستوری غیر کارشناسی و افزایش امکان پیش بینی آینده صنایع بورسی، از دلایل رشد پایدار بازار خواهند بود. در این باره، مهم‌ترین عامل رشد و توسعه از نگاه فعالان و معامله‌گران حرفه‌ای بازار سرمایه، وجود تناسب نرخ بهره بانکی با نرخ تورم عنوان می‌شود؛ همچنین اصلی‌‌ترین عامل موثر بر اقتصاد ملی از جمله بازار سرمایه، مساله ثبات نسبی نرخ بهره پیرامون تغییرات نرخ تورم سالانه است؛ اما شرایط فعلی که از نبود سیاستگذاری‌های صحیح اقتصادی شکل گرفته، در نهایت حرکت از بازار پول به بازار سرمایه را کند کرد.

2- عرضه‌های اولیه؛ سرعت‌گیر بعدی بورس

در شرایطی که اکنون بازار سهام برای رونق، نیازمند نقدینگی‌های جدید از سوی سهامداران حقیقی و حقوقی و به نوعی چشم‌ انتظار افزایش رونق نسبی در جریان معاملات بازار است، عرضه‌های اولیه یکی پس از دیگری بخشی از نقدینگی‌های موجود را جذب می‌کند؛ عرضه‌هایی که بعضا برای سهامداران سودی در بر ندارد و گاهی درصدی زیان متوجه سهامداران می‌کند.

بنابراین بسیاری معامله‌گران، بازار عرضه‌های اولیه فعلی را سرعت گیر دیگر بورس تهران عنوان می‌کنند و تا زمانی که تصمیم‌گیری‌های متولیان بازار، منطقی و بر اساس شرایط موجود نباشد، افت بیشتر بازار دور از انتظار نخواهد بود و موج جدیدی از اعتراضات به نحوه عملکرد مسئولان دولتی در بازار سرمایه را به راه خواهد انداخت.

در این باره، ورود یک شرکت جدید از زیرمجموعه‌های بانک ملت با هدف تأمین نقدینگی و سودآوری این مجموعه بانکی بخش دیگری از جریان نقدینگی جدید یا فعلی بازار را جذب خود خواهد کرد که در نتیجه آن افزایش فشار فروش در سایر نمادها برای تأمین منابع محسوس می‌شود.

3ـ تسویه اعتباری‌ها و تکمیل پازل روند نزولی

با نزدیک شدن به ایام پایانی سال، خرید و فروش‌های اعتباری معامله‌گران و کارگزاران در نهایت به تسویه اعتباری‌ها منجر خواهد شد و در کنار این مساله نیاز به نقدینگی در شب عید برای مردم، فشار فروش و احتمال خروج بخش دیگری از نقدینگی را ایجاد می‌کند.

بررسی شرایط امروز بازار سهام نشان می‌دهد رفتار محتاطانه بورسی‌ها در مواجهه با جریان معاملات تالار شیشه‌ای ناشی از عوامل متعددی است که عمده آنان باید توسط سیاستگذاران و متولیان اصلاح و تعدیل شود.

مجلس به دنبال تعدیل نرخ سود بانکی

نرخ سود بانکی که نوعی سرعت گیر در بازار سرمایه به حساب می‌آید، برخی نمایندگان مجلس را به تکاپو انداخته تا نظام بانکی را از باتلاق نرخ‌های غیرمنطقی سود پرداختی ناشی از عملیات بانک‌ها نجات دهند.

حمید‌رضا فولادگر، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی معتقد است: تا زمانی که نظام بانکی اصلاح نشود و سود عملیات بانکی از بازار سرمایه بیشتر باشد، منابع چندانی جذب این بازار نخواهد شد؛ اگر سود تسهیلات بانکی واقعاً کاهش یابد، به دنبال آن شاهد کاهش هزینه‌های تولید و رونق صنایع نیز خواهیم بود.

وی با ابراز تأسف از این موضوع، تأکید کرد: در برخی موارد مشاهده می‌شود بانک‌ها تسهیلات را با نرخ تعیین شده در اختیار متقاضیان نمی‌گذارند یا برای پرداخت تسهیلات بخش زیادی از پول را برای ضمانت آن نزد خود نگه می‌دارند و این موضوع هزینه‌های مالی بنگاه‌های اقتصادی را افزایش داده است؛ قاعدتاً بازار سرمایه به دنبال رفتارهای صحیح بازار‌های دیگر و نبود انحصار در پرداخت سود بدون ریسک، مسیر با ثبات و پایداری را طی خواهد کرد. به هرحال تنها عامل افت بازار را نمی‌توان در مشکلات نظام بانکی جست‌وجو کرد؛ چراکه عوامل متعدد و بسیاری در شکل‌گیری روند نزولی یا صعودی بازار از تغییرات بودجه‌ سالانه کشور صورت گرفته تا تصمیمات یک شبه متولیان بازار یا مناسبات غیراقتصادی کشور شکل گیرد.

محمد صادقپور