روابط پنهانی نظامیان مصر و عربستان دلیل معامله جزایر

علت اصلی واگذاری این دو جزیره از طرف مصر به عربستان چیست؟ آیا اختلافات این دو کشور واقعی است یا بیشتر جنبه تصنعی دارد؟

برای تحلیل چرایی واگذاری دو جزیره تیران و صنافیر به عربستان باید به روابط پنهانی میان نظامیان مصری و عربستان اشاره داشت. قبل از انجام کودتا علیه دولت قانونی محمد مرسی رئیس‌جمهور سابق مصر، روابطی میان نظامیان با ریاض برقرار شده بود که بلافاصله با پیروزی کودتا و به قدرت رسیدن السیسی به عنوان رئیس‌جمهور، سه کشور عربستان، کویت و امارات متحده عربی کمکی در حدود 13 میلیارد دلار در اختیار قاهره قرار دادند. مصر با مشکلات اقتصادی متعددی روبه‌روست و دولت برآمده از کودتا در آن مقطع زمانی برای فائق آمدن بر مشکلات قادر نبود فقط با زور و اسلحه به اداره امور بپردازد و نیازی به گشایش‌های اقتصادی حتی به طور موقت احساس می‌شد که این مهم با وساطت انگلستان و ارسال کمک‌های سه کشور فوق صورت پذیرفت. لازم به ذکر است که عربستان نزد افکار عمومی مصر از جایگاه منفوری برخوردار است و به همین جهت همواره این پیوند روابط حسنه در طول سال‌ها میان قاهره و ریاض به طور واضح و شفاف در جامعه مطرح نشده است. همان‌طور که روابط خوب مصر با غرب هم برجسته‌سازی نمی‌شود و در عوض روابط این کشور با روسیه به طور پررنگ نمایان می‌گردد. با لحاظ مطالب پیش گفته، دولت السیسی برای این‌که لبه تیز انتقادات را برای واگذاری جزایر از خود دور کند افکار عمومی را به سمت نظام قضایی متوجه ساخت و دادگاه‌ها تصمیم‌گیری در رابطه با این موضوع را برعهده گرفتند.

رئیس‌جمهور کنونی با رئیس‌جمهور اسبق مصر پیام‌هایی را در جهت تائید این بخشش مبادله کرده‌اند، این موضوع چه هدفی را دنبال می‌کند؟

انور سادات و حسنی مبارک (روسای جمهور اسبق) در مصر با اشاره به جنگ‌های این کشور با اسرائیل، خود را به عنوان قهرمان ملی مبارزه با رژیم صهیونیستی معرفی کرده‌اند، به طوری که هرساله در سالروز جنگ اکتبر 1973 در قاهره مراسم بزرگداشتی برگزار می‌شود. هدف السیسی از رایزنی با حسنی مبارک برای تائید این واگذاری از جانب اوست و انعکاس پیامی به جامعه مصری است که قهرمان ملی‌گرا هم این بخشش ارضی را تائید کرده و این دو جزیره را متعلق به عربستان می‌داند. به موازات این اقدامات، در رسانه‌ها مطالب گسترده‌ای به طور غیرمحسوس و زیرپوستی در رثای منافع این واگذاری از جمله سهولت سفر مصری‌ها به حج و موارد متعدد دیگر تبلیغ می‌شود.

دستگاه قضایی مصر چه نقشی در جلوگیری از این واگذاری می‌تواند داشته باشد؟

نظام قضایی همان عناصر باقی‌مانده از دوران مبارک می‌باشند. ابطال این واگذاری را نباید شاهدی بر بی‌طرفی و استقلال دستگاه قضایی لحاظ کرد. این دادگاه‌ها برآمده از نظام قضایی هستند که همسو با کودتاگران علیه ریاست جمهوری مرسی سکوت کردند و هم‌جهت با نظامیان هزاران نفر از جمله اعضای اخوان‌المسلمین به حکم همین دادگاه‌ها در زندان‌ها به طور غیرقانونی دوران حبس را می‌گذرانند یا اعدام شدند. در شرایط کنونی هم حکم این دادگاه برای جلب حمایت افکار عمومی در آستانه نزدیک شدن به سالروز انقلاب مردمی مصر ارزیابی می‌شود.

آیا این بخشش درنهایت صورت تحقق به خود می‌گیرد؟

به نظر اینجانب بله، مصر با جمعیت نزدیک به 90 میلیون نفر و منابع کم نفتی و وضعیت اقتصادی نامساعد احتیاج مبرمی به دلارهای سرشار نفتی عربستان دارد و نهایت تلاش خود را برای رفع مشکلات و اقناع افکار عمومی برای این واگذاری انجام خواهد داد.