شناسنامه انقلاب

اگر به شیوه و سنت مالوف ایرانیان اقتدا کنیم که حرمت نگه می‌دارند و با در گذشت متوفی از خصلت ها و فضایل او سخن می‌گویند؛ در این مجال به برخی از مهم‌ترین فضایل ، خصلت‌ها و اوصاف آیت الله هاشمی رفسنجانی (ره) اشاره می‌کنم:

1- مجاهد نستوه: هاشمی از آغاز نهضت اسلامی 15 خرداد 42 به رهبری امام خمینی‌(ره) در خط مقدم مبارزه با استبداد ستمشاهی و سلطه بیگانگان بود. سال‌ها زندان، شکنجه و حبس در دوران قبل از انقلاب، صفحات زرین مبارزات این روحانی مجاهد است.

2- فقیه نواندیش: او مجتهدی نو اندیش بود و همواره به فقه پویا و نوآورانه باور داشت. هاشمی رفسنجانی به «شورای افتا» و تخصصی شدن کرسی اجتهاد اعتقاد داشت و بر این باور بود که علوم متنوع و متکثر از یک سو و نیازهای نو به نوی جوامع بشری و پاسخگویی فقه و دین بر این پرسش‌ها، مستلزم تخصصی شدن اجتهاد در حوزه ها و رشته های تخصصی و توانایی پاسخگویی به پرسش‌هاست. هاشمی بر خلاف برخی از روحانیون که به‌جای پاسخگویی به تخطئه پرسش‌های نسل جوان می‌پردازند، خود را مقید به پاسخگویی می دانست.

3- مدیری عملگرا: معمار دوران سازندگی پس از جنگ هشت ساله ظالمانه رژیم بعثی علیه ایران، بی‌تردید هاشمی رفسنجانی است.

در کتاب کارگزاران سازندگی ازفرازتا فرود که در اواخر دهه 70 هجری شمسی تالیف کردم و توسط نشرسیاست بارها تجدید چاپ شد و همان‌گونه که از نام کتاب پیداست ،سیاست ها و برنامه ها و جهتگیری های دولت سازندگی را مورد نقد قرار داده ام؛ اما در همان کتاب و در آن زمان نوشتم که اگر بخواهیم منصفانه سخن بگوییم و از کسانی‌که کشور را از زیر بار ویرانه‌های جنگ بیرون آوردند و ایران را به کارخانه سازندگی، کار و تلاش مبدل کردند و بسیاری از زیرساخت های بزرگ کشور را ایجاد کردند، باید از هاشمی رفسنجانی به عنوان نقش اول دوران سازندگی تقدیر کرد.

4- سیاستمداری مصلحت گرا: هاشمی بیش از سه دهه رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام بود؛ نهادی که مجموعه ای از افکار و گرایش‌های سیاسی مختلف کشور را در خود جای داده بود و روسای قوای سه گانه با گرایش های سیاسی مختلف عضو آن بوده اند. هاشمی سیاستمداری زیرک، هوشمند، تشکیلاتی و واقعگرا بود. اما در میان این ویژگی ها مصلحت در اداره امور و تدبیر کشور، نقش برجسته ای از هاشمی ساخته بود.

سخن درباره مردی است که 82 سال از عمر خود را وقف اسلام و خدمت به مردم کرده بود و تا پای جان به نظام جمهوری اسلامی وفادار بود و به حق یار صدیق حضرت امام خمینی(ره) و یاور رهبری بود.

هاشمی انسانی مصلح و دغدغه اعتلا و پیشرفت ایران را داشت. او مرد کارهای بزرگ و ماندگار بود. در همه عرصه های انقلاب نقش بی بدیلی داشت؛ شورای انقلاب، مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان رهبری، امامت نمازجمعه ، ریاست جمهوری و ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام گویای حضور تاثیرگذار و کارنامه موفق آن مرد بزرگ است که اگر از او به عنوان «شناسنامه انقلاب» یاد کنیم ،سخن به حق گفته ایم.

یکی از کارهایی که در این ایام می توانیم انجام دهیم، نذر و هدیه کتاب های ایشان به یکدیگر است. خواندن کتاب هایی مثل فرهنگ قرآن، انسان و خودسازی، اسرائیل و فلسطین، امیرکبیر، انقلاب یا بعثت جدید، معاد، گفتارهای تربیتی و... برای زنده نگه داشتن یاد آن مرحوم، فعالیت ارزشمندی است.

دکتر علی دارابی - استاد دانشگاه