مانور دیپلماسی ایران در دوره حذف آمریکا از مذاکرات سوریه

به گزارش جام‌جم، نمونه این جایگاه برتر در مسائل دیپلماتیک را باید در جریان برگزاری نشست سه‌جانبه مسکو به تماشا نشست؛ نشستی که مهم‌تر از حاضران در آن، موضوع غایبانش بود. رسانه‌های غربی، نبود آمریکا و متحدانش را در این نشست، نشانه تضعیف و حتی تحقیر واشنگتن دانسته‌اند. هرچند جان کربی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا این نظر را رد کرده که دعوت نشدن این کشور به این جلسه به معنی «بی اعتنایی» به نقش ایالات متحده در حل بحران سوریه است، اما کیست که از یاد برده باشد در مراحل آغازین برگزاری کنفرانس‌های صلح سوریه در ژنو یا پاریس، غایب اصلی تهران بود، اما حالا دوره غیبت واشنگتن، ریاض و سایر بازندگان جنگ سوریه فرا رسیده است.

بازگشت به ایده تهران

از همین‌رو، دیدگاه تهران درباره صلح سوریه را در حال حاضر باید مهم‌ترین نظر در این زمینه دانست، چراکه تهران در کانون رایزنی‌های دیپلماتیک در زمینه سوریه قرار گرفته است. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان دیروز در حاشیه سفر به ارمنستان، در این رابطه به خبرگزاری صداوسیما گفت: «در نشست سه جانبه وزرای خارجه ایران، روسیه و ترکیه بر احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی، وحدت ملی و جلوگیری از انشقاق سوریه تاکید شد و سه طرف بر اعمال راهکار سیاسی به‌عنوان راه‌حل مسائل این کشور اذعان داشتند. پیش از این برخی کشورهای منطقه درخصوص مساله سوریه در پی درگیری و راه‌حل نظامی بودند که دیدگاه کوته‌بینانه‌ای بود و ما تلاش کردیم در اجلاس حمایت از سوریه، راه حل سیاسی مصوب شود که با مخالفت عربستان به تصویب نرسید. در این مذاکرات درباره گروه‌های مسلح برای رسیدن به راه حل پیشنهادی دادند در حالی که ایران چهار سال پیش موضوع آتش‌بس را مطرح کرده بود که این موضوع برای تصمیم‌گیری در جلسات بعدی پیگیری می‌شود و امیدواریم به نتیجه برسیم.»

نشست آینده گروه 1+2 قرار است در قزاقستان برگزار شود. نشستی که ممکن است مهمانان دیگری هم داشته باشد. با این همه به‌نظر می‌رسد با توجه به واقعیت‌های میدانی سوریه، نتیجه چنین نشست‌هایی را باید همراهی بیشتر با دیدگاه‌های تهران درباره سوریه دانست. دیدگاهی که اگر غربی‌ها و دولت‌های عربی می‌گذاشتند از همان چهار سال قبل عملیاتی شود، حال و روز سوریه آنچه امروز هست، نبود.

جمهوری اسلامی ایران پیش از نشست قزاقستان در حال رایزنی با برخی دیگر از بازیگران منطقه‌ای است و بر همین اساس حسین جابری انصاری، معاون عربی آفریقای وزارت خارجه که دیروز برای دیدار با مقامات سوریه به دمشق رفته بود، قرار است در ادامه سفر خود به لبنان برود. این سفر در حالی صورت گرفته است که جابری انصاری، روز سه‌شنبه وزیر امور خارجه کشورمان را در نشست سه‌جانبه مسکو همراهی می‌کرد.

کارشکنی‌های آمریکا

البته آمریکایی‌ها در مقابل موفقیت‌های ایران و جبهه مقاومت در عرصه میدانی و همچنین رایزنی‌های دیپلماتیک بیکار ننشسته‌اند و کارشکنی‌هایی را در دستور کار دارند. از جمله ساده‌ترین این کارشکنی‌ها می‌‌توان به اعتراض آمریکایی‌ها به حضور سردار سرلشکر قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه در سوریه اشاره کرد.

بر همین اساس، جان کربی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با اشاره به انتشار برخی عکس‌ها از سردار سلیمانی که ظاهرا مربوط به آزادسازی حلب است، اعلام کرده که سفر احتمالی سردار سلیمانی به سوریه نقض قطعنامه 2231 به‌شمار می‌رود و آمریکا قصد دارد آن را در شورای امنیت سازمان ملل مطرح کند.

در همین حال هادی افقهی، کارشناس مسائل خاورمیانه در گفت‌وگو با جام‌جم با اشاره به کارشکنی‌های احتمالی از سوی برخی کشورها از جمله آمریکا و عربستان گفت: چنین کارشکنی‌هایی نمی‌تواند کارساز باشد و قطعا برگزاری اجلاس‌هایی نظیر اجلاس مسکو بر کارشکنی‌ها غلبه می‌یابد. وی تصریح کرد: برخی کشورها هزینه‌های بسیاری در جهت حمایت از تروریست‌ها صرف کردند، اما چیزی عایدشان نشد و حتی تهدید بازگشت تروریست‌ها به سوی کشورهایشان مطرح است، بنابراین موضوع کارشکنی، اولویت آنها نخواهد بود.

مجتبی امانی، کارشناس مسائل خاورمیانه هم با بیان این‌که برخی اظهارات آمریکایی‌ها نشان می‌دهد آنها توقع داشتند به این اجلاس دعوت شوند، بیان کرد: عدم دعوت آنها به نوعی قدرت طرف‌های مخالف تروریست‌ها را در عرصه سیاسی نشان می‌دهد.

وی در گفت‌وگو با جام‌جم افزود: ساعاتی قبل از اجلاس، شاهد ترور سفیر روسیه بودیم که چه بسا برای تاثیرگذاری بر اجلاس مسکو طراحی شده بود، اما روس‌‌‌ها تصمیم گرفتند اجلاس را در همان فضای قبل از ترور برگزار کنند و این هوشیاری باعث شد اولین اجلاسی که دو عضو آن با تروریست‌ها همراه نیستند، برگزار شود که یک تحول بسیار مهم در عرصه کار سیاسی راجع به سوریه است.

دستاوردهای اجلاس مسکو

این کارشناس مسائل منطقه همچنین با بیان این‌که اجلاس مسکو نشان داد که روند امور مطابق میل حامیان تروریست‌ها نیست، گفت: در اقدام سیاسی که در مسکو صورت گرفت حتی ترکیه هم مجبور شد پای توافقی را امضا کند که برای اولین بار مقابله با جبهه النصره را نیز مورد تاکید قرار داده است.

افقهی نیز تصریح کرد: اردوغان که ادعای ارضی در سوریه داشت در این اجلاس حمایت خود را از تمامیت ارضی سوریه اعلام کرد که این مساله را می‌توان از نتایج مثبت اجلاس عنوان کرد. همچنین در این اجلاس گروه‌های معارض معتدل مسلح از گروه‌های تروریستی جدا شدند که موضوع بسیار مهمی است، زیرا این موضوع یکی از چالش‌های روسیه و آمریکا بود.