انتظار بی‌پایان ارگ بم برای بازسازی

به گزارش جام‌جم، از سال 1382 و پس از زلزله بم تاکنون برنامه‌های زمان‌بندی‌شده متعددی برای بازسازی ارگ خشتی بم مطرح و حتی برخی کارشناسان و مسئولان سازمان میراث فرهنگی بر اتمام مرمت و بازسازی ارگ، ظرف مدت حداکثر 15 سال تاکید داشتند، اما اکنون با گذشت این سال‌ها از وقوع زلزله بم و کمک‌های مالی، تجهیزاتی و دانش فنی یونسکو و مشارکت کشورهایی همچون ایتالیا، ژاپن و آلمان در مرمت و بازسازی بخش‌هایی از ارگ تاریخی بم، وعده مرمت و بازسازی کامل این بنای تاریخی محقق نشده است. البته در همان ماه‌ها و سال‌های اولیه پس از زلزله، سرعت مرمت و بازسازی ارگ بم خوب بود، زیرا قسمتی از بودجه ستاد بازسازی بم به بازسازی ارگ بم اختصاص یافت، اما از زمانی که کار ستاد بازسازی بم متوقف شد، ارگ بم نیز به فراموشی سپرده شد. گرچه در ماه‌ها و سال‌های گذشته نیز کارهایی برای بازسازی و مرمت ارگ‌قدیم انجام شد و اکنون هم اعتباراتی به این موضوع اختصاص یافته، اما این اعتبارها کافی نیست و به روند مرمت ارگ سرعت چندانی نمی‌دهد.

تعیین وقت برای اتمام مرمت معنا ندارد

البته مدیر پایگاه میراث جهانی بم می‌گوید، روند مرمت ارگ بم در سال‌های گذشته کند نبوده است. بااین حال وی تصریح می‌کندکه قرار نیست تابلوی روزشمار برای اعلام زمان پایان مرمت آن نصب شود.

افشین ابراهیمی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: تا زمانی که ارگ بم هست نیاز به مرمت، محافظت و مراقبت دارد و یک طرح مستمر و تمام‌نشدنی است.

وی تصریح می‌کند: طبق طرح جامع مدیریت حفاظتی بم که مورد تائید یونسکو است، اقداماتی که باید از سال 2008 تا 2017 برای حفاظت محوطه ارگ بم اتفاق بیفتد، مشخص شده است و ما باید تا سال 2017 ارگ را از وضعیت در معرض خطر، خارج کنیم.

ابراهیمی به اقدامات صورت گرفته پس از زلزله برای مرمت و بازسازی ارگ بم نیز اشاره کرده و می‌گوید: آواربرداری ارگ درحالی به فاصله کوتاهی پس از زلزله شروع شد که در ذهن برخی‌ها این آوارها نخاله بودند، در حالی که آنها حاوی اطلاعات غنی باستان‌شناسی است که بیل به بیل سرند شده و فلز، سفال، اشیای تاریخی و یافته‌های باستان‌شناسی آنها استخراج شده و اکنون بانکی از سفال‌های مختلف یافت شده در آوارهای ارگ بم وجود دارد که تمام آنها مورد مطالعه قرار گرفته است.

درصد نامشخص پیشرفت

مدیر پایگاه میراث جهانی بم در پاسخ به این پرسش که مرمت ارگ تاکنون چند درصد پیشرفت داشته، می‌گوید نمی‌توان درصدی را برای میزان مرمت و بازسازی آن اعلام کرد، چون قرار نیست به چهره قبل از زلزله ارگ رسید. از سوی ‌دیگر رویکرد پایگاه جهانی ارگ بم نیز مرمت صددرصدی نیست، چون ارگ بم یک اثر ثبت جهانی بوده و تابع ضوابطی است که یونسکو برای آن تعیین می‌کند و به همین دلیل بازسازی کامل ارگ در دستور کار ما نیست.

ابراهیمی در عین حال کند شدن یا تعطیلی طرح مرمت ارگ را به دلیل نبود یا کمبود اعتبار، رد کرده و می‌گوید: تمام اعتبارات مورد نیاز این طرح از طریق سازمان میراث فرهنگی تامین می‌شود و جز همکاری کشورهای خارجی همچون ایتالیا برای مرمت برج شماره یک ارگ و کشور آلمان برای مرمت خانه سیستانی، هیچ کمک مالی خارجی به طرح مرمت ارگ بم صورت نگرفته است.

توقف مرمت ارگ با اعتصاب کارگران

مدیر پایگاه میراث جهانی بم در حالی از تاثیر نگذاشتن مشکلات مالی بر روند مرمت ارگ بم سخن می‌گوید که هفته گذشته عقب افتادن پنج ماهه حقوق کارگران شاغل در طرح نجات بخشی ارگ بم باعث اعتصاب آنها و متوقف شدن مرمت این بنای تاریخی شد. 118نفر از این کارگران هفته گذشته دست از کار کشیدند و با تجمع در مقابل پایگاه میراث فرهنگی بم خواهان رسیدگی به مشکلات و پرداخت حقوق عقب‌افتاده خود شدند. اعتراضی که عکس‌العمل و پیگیری‌های مسئولان مربوط را درپی داشت و باعث شد کارگران با وعده پرداخت هرچه زودتر حقوقشان به ارگ تاریخی بم برگردند.

درهمین حال یکی از مسئولانی که وعده پرداخت حقوق معوقه کارگران ارگ را در اسرع وقت داد، مدیر کل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان بود که دراین‌باره به جام‌جم می‌گوید: حقوق کارگران شاغل در طرح مرمت این بنای تاریخی از طریق بودجه عمرانی ملی ارگ بم و در قالب اسناد خزانه پرداخت می‌شود و به همین دلیل در پرداخت حقوق‌ها با مشکل مواجه می‌شویم.

محمود وفایی می‌افزاید: نیروهایی که در سازمان‌های دیگر در قالب طرح‌های عمرانی از خدمات آنها استفاده می‌شود نیز همین مشکل را دارند و باید چند ماه منتظر تخصیص اعتبارات طرح باشند.

وی تاکید می‌کند: من به دنبال این هستم شرایطی فراهم شود که این کارگران بتوانند به صورت جاری حقوقشان را دریافت کنند تا با رفع مشکل مالی آنها بتوانیم از توان و تجربه آنان در کل طرح‌های میراث استفاده کنیم.

مدیرکل میراث فرهنگی کرمان می‌گوید: تصور این‌که تمام ارگ تاریخی بم مرمت و بازسازی شود، اصلا ممکن نیست، زیرا قبل از زلزله بخش‌های قابل توجهی از ارگ بم مرمت نشده بود و هدف ما برگرداندن ارگ بم به همان حالت قبل از زلزله است.

حکمت قاسم‌خانی

جام‌جم کرمان