به گزارش جام جم آنلاین و به نقل از مهر، هم‌زمان با آخرین ماه تابستان، زمانی که تلألؤ پرتوهای خورشید شهریور، نفس‌های تابستان را به شماره انداخته است، کار برداشت محصول آغاز می‌شود، تغییر رنگ از سبز به گلی، نشان از زمان برداشت را دارد و جوانه‌های لبخند سبز خستگی یک سال تلاش و بی‌خوابی شبانه را از تن کشاورز بیرون می‌کند.
اما حالا چند سالی است که آفت و بی‌آبی شرکای جدید کشاورز شده‌اند و حالا او باید ثمره یک عمر دسترنج خود را با آن‌ها تقسیم کند.
این حکایت، درد مشترک امروز حدود ۹ هزار پسته کار خراسان جنوبی بوده که کار و تلاش آن‌ها در شرایط سخت بی‌آبی و کویری بودن، این استان را در رتبه ششم تولید پسته کشور قرار داده اما امسال بی‌آبی، بروز آفات و نوسانات دمایی، صنعت ۸۰ ساله آن‌ها را با چالش مواجه کرده و خستگی یک سال رنج و زحمت را بر تن آن‌ها باقی گذاشته است.
بنا به گفته رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی، نوسانات دمایی امسال سبب کاهش ۱۰ درصدی پسته در استان شده است، اما همین میزان هم با دخل‌وخرج کشاورز همخوانی ندارد، چراکه به گفته خودشان باید بیش از نیمی از درآمد خود را صرف خرید کود، سم و حتی آب آن هم به صورت آزاد کنند و با ادامه این وضعیت ناچار خواهند بود چند سال دیگر عطایش را به لقایش ببخشند و تیشه به ریشه درختان چندین ساله خود بزنند.
دسترنج ۵۰ ساله در معرض نابودی
عباس کیانی زاده یکی از پسته کاران خراسان جنوبی است که حدود ۵۰ سال از درختان پسته خود محافظت و مراقبت می‌کند و حالا آفات و کم آبی دسترنج ۵۰ ساله او را در معرض نابودی قرار داده‌اند، وی می‌گوید: به دنبال خشک‌سالی‌های چندین ساله آفات درختان زیاد شده و سم پاشی و مراقبت از درختان باید با هزینه بالا انجام شود که دیگر صرفه اقتصادی برای کشاورز ندارد.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر قیمت هر بطری سم خوب حدود ۲۰۰ هزار تومان است، بیان کرد: قیمت سموم آزاد است و کشاورز به هر قیمتی باشد برای مراقبت از محصول خود باید آن را خریداری کند از طرفی آفات کار را به جایی رسانده که حتی سم‌های خوب نیز جوابگو نیستند.
این پسته کار بشرویه ای همچنین به تأثیر گرمای زود رس و تغییرات دمایی بر محصول امسال اشاره کرد و گفت: گرمازدگی و آفتاب‌سوختگی نیز امسال خسارت زیادی به پسته کاران وارد کرده و تمام امید کشاورزان به بیمه بوده که آن هم هنوز حدود دو سال است چیزی به کشاورزان پرداخت نکرده است.
قطع امید کشاورزان از تنها حامی
کیانی زاده با اشاره به اینکه در حال حاضر ۴۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی‌ام تحت پوشش بیمه قرار دارد، بیان کرد: برای بیمه این اراضی سالانه حدود ۱۳۷ میلیون تومان حق بیمه پرداخت کرده‌ام اما از حدود دو سال قبل هنوز صندوق بیمه پرداختی نداشته است.
وی با بیان اینکه طبق برآورد کارشناسان صندوق بیمه آفتاب‌سوختگی و گرمازدگی که جزء تعهدات صندوق بیمه نیز هست حدود ۴۵۰ میلیون خسارت به باغات پسته من وارد کرده است، عنوان داشت: تمام امید کشاورزان به بیمه بوده که حالا چند سالی است به دلیل عدم پرداخت سهم دولت غرامت کشاورزان نیز پرداخت نمی‌شود.
این کشاورز یکی دیگر از مشکلات پسته کاران را کمبود آب و خشک‌سالی عنوان می‌کند و می‌گوید: به دلیل خشک‌سالی‌های چندین ساله چاه‌های کشاورزی دارای کنتور هوشمند شده‌اند و سهمیه آب کشاورزان کاهش یافته است.
کیانی زاده با بیان اینکه امسال شهرستان بشرویه کمترین میزان بارندگی را در سطح کشور داشته است، بیان داشت: در شرایطی که نزولات آسمانی برای کشاورزان قطع‌شده باید مسئولان مراعات بیشتری با کشاورزان داشته باشند وگرنه زحمات ۵۰ ساله ما هدر می رود.
کاهش ۵۰ درصدی محصول
وی با بیان اینکه محصول پسته امسال به‌طور حتم نصف خواهد بود، بیان داشت: با شرایط موجود و هزینه‌های سرسام‌آور دیگر کاشت پسته توجیهی برای کشاورز ندارد و باید شغل ۵۰ ساله را کنار بگذاریم.
رحمتی یکی دیگر از کشاورزان بیرجندی نیز مهمترین مشکل پسته کاران را خشک‌سالی، بی‌آبی و بروز آفات ناشی از خشک‌سالی می‌داند و می‌گوید: امسال در همان ابتدا که نهال پسته در حال جوانه زدن بود، آفت سبب شد که بیشتر محصول سیاه شود و بریزد.
وی با اشاره به اینکه در همان ابتدا با هزینه بالا درختان را سم‌پاشی کردیم و موضوع موقتی رفع شد، عنوان داشت: بعد از مدتی که پسته‌ها در حال برداشتن بود باز دوباره افت به جان درختان افتاد و ناچار شدیم سم پاشی را دوباره انجام دهیم اما باز هم نیمی دیگر از محصول از بین رفت.
وقتی دخل‌وخرج کشاورز باهم همخوانی ندارد
وی با بیان اینکه با شرایط موجود حدود دوسوم محصول امسال بر اثر آفات از بین رفته و مقداری هم که باقی‌مانده هم به دلیل کم مغزی دهان باز نکرده است، بیان داشت: مهمترین آفت امسال آفت شپشتک است که سبب می‌شود درختان برگ‌ریزان گرفته و محصولات بریزند.
این پسته کار بیرجندی با بیان اینکه یکی از مهمترین دلایل بروز آفات کم آبی است، بیان کرد: امسال به دلیل کمبود بارندگی در زمستان تنها یک مرتبه به درختان پسته آب داده‌ام و در تابستان نیز به دلیل کمبود بارندگی ناچار هستم با تانکر برای درختان آب‌رسانی انجام دهم.
رحمتی با اشاره به اینکه تاکنون حدود هشت بار با تانکر به سر مزرعه آب آورده‌ام، افزود: هزینه آب رسانی حدود ۹۵۰ هزار تومان برایم خرج برداشته و این در حالی است که دولت هیچ حمایتی در این زمینه از کشاورزان نمی‌کند.
وی با بیان اینکه در سال‌های گذشته دولت یارانه‌ای برای آب‌رسانی در نظر گرفته بود که آن هم چند سالی است برداشته شده است، بیان کرد: علاوه بر این در سال‌های گذشته کشاورزان از تعاونی های زیر نظر جهاد کشاورزی سم را خریداری می‌کرد که آن هم در حال حاضر آزادشده و کشاورز باید هزینه زیادی را پرداخت کند.
رحمتی با تاکید بر اینکه اگر کشاورزان بخواهند همه هزینه را خودشان پرداخت کنند، یک درصد هزینه‌ها هم حاصل نمی‌شود، بیان کرد: امسال برای درختان پسته خود حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان هزینه کرده‌ام درحالی‌که بیش تر از یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان محصول نخواهم داشت.
وی در مورد بیمه درختان نیز می‌گوید: یک سال درختان را بیمه کردم اما بیمه بی‌آبی و آفات را قبول نمی‌کند بنابراین امسال دیگر از بیمه هم ناامید شده‌ام.
کود مورد نیاز کشاورزان به‌موقع به دست آن‌ها نمی‌رسد
عباس یعقوبی یکی دیگر از پسته کاران ۲۵ ساله استان با انتقاد از اینکه کود موردنیاز کشاورزان به‌موقع به دست آن‌ها نمی‌رسد، می‌گوید: در حال حاضر هم کود و هم سموم آزادشده و دیگر صرفه‌ای برای کشاورزان ندارد.
وی که با سم پاشی به‌موقع از بروز آفات جلوگیری کرده است، یکی از مهمترین راه‌های جلوگیری از بروز آفات را اطلاع‌رسانی به کشاورزان می‌داند و می‌گوید: من همیشه موقع آبیاری از کود مناسب استفاده کرده‌ام و با مراقبت نگذاشته‌ام محصولم دچار آفت شود اما باید این اطلاعات به‌موقع به کشاورزان دیگر هم منتقل شود.
این پسته کار ادامه داد: با این وجود امسال آفتاب‌زدگی و گرمای زودرس مقداری محصول را دچار خسارت کرد و درختان کم برگ هستند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز اظهار کرد: در حال حاضر هشت هزار و ۷۰۰ پسته کار استان، برداشت پسته را از ۱۶ هزار و ۷۲۳ هکتار سطح زیر کاشت این محصول آغاز کرده‌اند.
کاهش ۱۰ درصدی تولید پسته در استان
هاشم ولی پور مطلق بیان کرد: در سال گذشته بالغ بر ۱۳ هزار و ۸۰۶ تن پسته از باغ‌های خراسان جنوبی برداشت شد که امسال با توجه به نوسانات حرارتی و گرمای زیاد و تگرگ با ۱۰ درصد کاهش تولید مواجه خواهیم بود.
به گفته وی امسال ۱۲ هزار و ۵۲۰ تن پسته از باغ‌های استان برداشت شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی، سفید، کله قوچی، اکبری، احمد آقایی و بادامی را از ارقام پسته خراسان جنوبی برشمرد و افزود شهرستان بشرویه با ۶ هزار و ۴۵۰ هکتار، بیش‌ترین سطح زیر کاشت پسته را در استان دارد.
آفت پسیل، مهمترین عامل نابودی پسته
ولی پور مطلق با بیان اینکه کاشت محصول پسته به دلیل کم آب طلبی و کم هزینه بودن یکی از مهمترین روش‌های دست‌یابی کشاورزان خراسان جنوبی با جود خشک‌سالی‌ها اخیر به درآمد پایدار است، عنوان داشت: پسته یکی از محصولات استراتژیک و بومی ایران بوده و بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده دارای قدمتی چهارهزارساله است.
وی با اشاره به اینکه آفت پسیل به عنوان یکی از مهمترین عوامل نابودی پسته به صورت دانه‌های شکری سفیدرنگ بر روی برگ درختان ظاهر می‌شود، بیان داشت: این سفیدی و حالت شکری در اثر تغذیه آفت پسیل از درختان پسته است زیرا پوره‌های پسیل با فروبردن خرطوم خود در سطح برگ‌ها از شیره گیاهی تغذیه کرده و مواد پروتئینی شیره گیاه را جذب کرده و مواد قندی را به صورت شیره دفع می کنند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی اضافه کرد: این مواد قندی در مجاورت هوا خشک‌شده و موجب ضعف عمومی درختان پسته و ریزش برگ‌ها، جوانه‌ها، دانه‌ای کوچک و افزایش درصد دهان بستگی پسته می‌شود و در نهایت علاوه بر پوکی درختان و خشکی آن‌ها به مدت دو سال زارعی موجب عدم باردهی درختان می‌شود.
روش‌های سنتی نامناسب کشاورزان برای مبارزه با آفات
وی با بیان اینکه پسیل در خردادماه موجب ریزش برگ‌ها، خوشه‌ها و جوانه‌های درختان پسته می‌شود و در مردادماه موجب افزایش مقدار دهان بستگی پسته را فراهم می‌کند، افزود: متأسفانه زمانی که درختان پسته دچار آفت می‌شود کشاورزان بر اساس شیوه‌های سنتی سعی می‌کنند کودهای حیوانی و مرغی بیشتری به درختان پسته بدهند که زور زمین زیاد شود اما این شیوه نه تنها موجب افزایش مقاومت درختان پسته در برابر آفت پسیل نمی‌شود بلکه زمینه افزایش آفت پسیل را هم فراهم می‌کند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با بیان اینکه مهمترین راهکارها برای مبارزه بیولوژیک با آفت پسیل پسته، خط تکثیر، پرورش و رهاسازی حشره مفید بال توری در انسکتاریوم است، عنوان داشت: در این روش مبارزه، تخم بالتوری سبز در آزمایشگاه تولید و پس از نصب روی کارت‌های مخصوص، روی تاج درختان رهاسازی می‌شود و لاروهای این تخم‌ها پس از خروج از تخم از آفات پسیل پسته تغذیه می‌کنند که این روش بهترین جایگزینی برای سم‌پاشی شیمیایی علیه پسیل پسته است.
وی ادامه داد: همچنین تقویت درختان و تغذیه صحیح آن‌ها و استفاده متعادل از کودهای ازته یکی از مهمترین روش‌های مقابله با آفت پسیل است.
کاشت درختان پسته یکی از سودآور ترین روش‌های دست‌یابی کشاورزان خراسان جنوبی به درآمد پایدار بوده که با خطر نابودی مواجه است و جلوگیری از این امر نیازمند اجرای روش‌های جدید کشاورزی بوده که باید این روش‌ها به کشاورزان آموزش داده شود. البته در این بین هنوز هم چشم امید همه کشاورزان استان به آسمان دوخته شده است.
