آغاز نهضت درختکاری با شعار «هر ایرانی یک درخت»

سالانه صدها هکتار از جنگل‌ها و درختان کشورمان بر اثر بی‌مبالاتی و سهل‌انگاری، قطع، دچار آتش‌سوزی و درنهایت نابود می‌شود که این امر در کنار وجود صنایع آلاینده بسیار، هزاران خودرو و گردوغبار و ریزگردها، شرایط وخیمی را برای اکوسیستم بیشتر نقاط کشور رقم زده و هوای بسیار آلوده و خطرناکی را جانشین آسمان پاک و آبی سرزمین‌مان کرده است. این شرایط وخیم که برای عبور از آن چاره‌ای جز راه‌اندازی یک نهضت بزرگ در راستای درختکاری و حفاظت از عرصه‌های طبیعی باقی‌نمانده خوشبختانه حساسیت بسیاری از مسئولان کشور و حتی مقام معظم رهبری را نیز برانگیخته است، به طوری که ایشان در 14 اسفند سال 92 با طرح شعار «هر ایرانی یک درخت» و تشویق مردم به کاشت هرچه بیشتر درخت و اهمیت دادن به فضای سبز، بنیان این نهضت را بنا نهادند. پس از فرمایشات مقام معظم رهبری بحث درختکاری که پیش از آن نیز هرساله در هفته منابع طبیعی صورت می‌گرفت، اهمیت بیشتری یافت و نهضتی منسجم و یکپارچه در سراسر کشور پا گرفت و فعالیت‌هایی در این راستا انجام شد، اما در اواخر سال گذشته این نهضت صاحب کارگروه مستقل و ثبت رسمی شد و فعالیت جدی و متمرکز خود را در برخی نقاط کشور و بویژه استان تهران با الهام از شعار «هر ایرانی یک درخت» و با همکاری سمن‌ها و گروه‌های مردم نهاد و حمایت اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان تهران و شهرداری پایتخت آغاز کرد.

توجه به نگهداری درختان پس از کاشت

مدیر طرح نهضت درختکاری ایران با بیان این‌که اولین اقدام این کارگروه پس از تشکیل و ثبت رسمی آن، برنامه‌ریزی برای اجرای صحیح نهضت درختکاری بود، به جام‌جم می‌گوید: مهم‌ترین اصلی که در این کارگروه مورد توجه قرار گرفت، موضوع نگهداری نهال‌ها پس از کاشت آنها بود که قبلا به آن توجهی نمی‌شد و از همین رو نهال‌های کاشته شده پس از مدتی به دلایل مختلف از جمله گونه بومی بودن، آبیاری و نگهداری نشدن و... خشک و نابود می‌شد.

محسن گلی می‌افزاید: از همین رو با یک برنامه‌ریزی دقیق، اولا به جای نهال‌کاری، نهال‌ها ابتدا در نهالستان پرورش داده شده و پس از تبدیل به یک درخت، در نقاط در نظر گرفته شده کاشته می‌شود. ثانیا سعی می‌شود که از گونه‌های سازگار با منطقه که نیاز کمتری به مصرف آب داشته باشد و از سویی دی‌اکسیدکربن بیشتری دریافت و اکسیژن بیشتری هم تولید کند، استفاده شود.

رواج فرهنگ درختکاری

البته وقتی پای یک نهضت به میان می‌آید، اولین چیزی که به ذهن متبادر می‌شود، حضور گسترده مردم و نهادهای مردمی است که بتوانند به حرکت و تداوم نهضت کمک کنند؛ امری که مدیر طرح نهضت درختکاری هم بر آن صحه گذاشته و از استقبال مردم و نهادهای مردمی از این طرح می‌گوید که به دنبال تبلیغات گسترده در رسانه‌ها از جمله صداوسیما و راه‌اندازی سایت زیستما (کارگروه محیط‌زیست سمن‌های ایرانیان) شکل گرفته است که البته مردم عزیز می‌توانند با مراجعه به این سایت آموزش‌های لازم در زمینه مراحل مختلف درختکاری و نگهداری‌ پس از آن را فراگیرند.

گلی با اشاره به این‌که علاوه بر مردم و سمن‌ها، حفاظت محیط‌زیست استان تهران، شهرداری تهران و سازمان جنگل‌ها و منابع طبیعی و برخی موسسات بانکی، کارگروه نهضت درختکاری را یاری می‌دهند، یادآور می‌شود: گرچه فعالیت و برنامه‌ریزی این کارگروه از اواخر سال گذشته آغاز شده، اما برنامه درختکاری از دهه فجر امسال آغاز و تاکنون 7000 اصله درخت در پارک پردیسان استان تهران کاشته شده است که فردا نیز 2000 درخت دیگر در این پارک کاشته می‌شود و 2000 نهال نیز به مردم اهدا خواهد شد، این درحالی است که 1500 درخت دیگر نیز در سایر نقاط استان تهران کاشت شده است.

این فعال محیط‌زیست با تاکید بر این‌که تا تمام مردم و همه سازمان‌های ذی‌ربط همچون سازمان محیط‌زیست، سازمان جنگل‌ها و منابع طبیعی و آموزش و پرورش پای کار نیایند، به نتیجه مطلوب در راستای فراگیر کردن نهضت درختکاری نخواهیم رسید، خاطرنشان می‌کند که برنامه‌های کارگروه نهضت درختکاری به استان تهران و پارک پردیسان و هفته منابع طبیعی محدود نمی‌شود و این کارگروه فعالیت خود را در فصول دیگر و سایر نقاط کشور بسط خواهد داد.

جلوه اولین گام نهضت درختکاری در پارک پردیسان

با توجه به نقشی که توسعه فضای سبز در آلودگی هوا دارد و بارگذاری جمعیت استان تهران و فقر فضای سبز این استان به نظر می‌رسد که توسعه فضای سبز یکی از مهم‌ترین راه‌های کنترل آلودگی و پایش هوا و راهی برای جلوگیری از تغییر کاربری اراضی باشد. این مطالب را مدیرکل اداره حفاظت محیط‌زیست استان تهران در گفت‌وگو با جام‌جم مطرح می‌کند و می‌افزاید: طرح بزرگ نهضت درختکاری نیز در همین راستا شکل گرفته و از آنجا که پارک 270 هکتاری پردیسان به لحاظ فضای سبز بشدت دچار فقر است و پوشش گیاهی خوبی ندارد، این نهضت برنامه درختکاری خود را از این پارک آغاز کرده و در اولین گام طی سال جاری که از دهه فجر کلید خورده است، کاشت 12 هزار اصله درخت را در دستور کار خود قرار داده که 7000 درخت تاکنون در این پارک کاشته شده و فردا نیز بخش عمده دیگری از درختان در این پارک و با حضور گسترده مردم کاشته خواهد شد و این روند تا آخر سال ادامه دارد. ضمن این‌که کار خود را در سال آینده از روز طبیعت یعنی 13 فروردین آغاز می‌کند.

محمدهادی حیدرزاده به طرحی نیز درخصوص صنایع اشاره کرده و می‌افزاید: طبق قانون صنایع مختلف باید ده درصد از فضای کار خود را به فضای سبز اختصاص دهند و از آنجا که بعضی از آنها محوطه لازم برای درختکاری در اختیار ندارند، قرار شده در بوستان‌ها، کمربندی‌ها و سایر اراضی در نظر گرفته شده فعالیت درختکاری را انجام دهند که زمینه برای آنها مهیا شده و پارک پردیسان نیز یکی از این مناطق است.

به گفته وی، یکی دیگر از برنامه‌های محیط‌زیست استان تهران برای توسعه فضای سبز، شناسایی اراضی لم یزرع و غیرفعال است که می‌تواند به کانون گردوغبار هم تبدیل شود و قرار است این اراضی پس از شناسایی در سال آینده به فضاهای سبز و محلی برای درختکاری مردم و صنایع و سازمان‌های مختلف تبدیل شود.

البته قابل ذکر است، نهضت درختکاری که فرصت مناسبی برای مشارکت همه شهروندان در احیای طبیعت و کاشت درختان است، به انحای مختلف در سایر نقاط استان تهران درحال اجراست، به طوری که شهرداری تهران طی روزهای گذشته از کاشت 23 هزار درخت به یاد 23 هزار شهید در استان تهران خبر داده و معاون امور شهری و فضای سبز شهرداری منطقه ۲۰ نیز آغاز اجرای طرح نهضت درختکاری در شهر ری را با ذکر توزیع ۱۲۰ هزار اصله نهال اعلام کرده است. این درحالی است که فعالیت‌های دیگری نیز از سوی منابع طبیعی و سازمان جنگل‌ها درخصوص اجرای کمربندی سبز تهران در حال اجراست.

فاطمه مرادزاده