بودجه 250 میلیاردی کفاف گردشگری را خواهد داد؟

ذکر این نکته ضروری است که این اعداد و ارقام ممکن است در کمیسیون تلفیق مجلس یا صحن علنی تغییر کند و حتما ضروری است که این بررسی هنگام تصویب نهایی بودجه 95 هم صورت گیرد. به طور کلی برای برنامه گردشگری کشور زیر فصل امور فرهنگ، تربیت بدنی و گردشگری، 90 میلیارد تومان بودجه هزینه‌ای در نظر گرفته شده که از این میان 37 میلیارد تومان برای استان‌هاست و 53 میلیارد تومان بودجه ملی. غیر از این میزان بودجه که قاعدتا صرف امور جاری می‌شود، حدود 250 میلیارد تومان هم برای تملک دارایی‌های سرمایه‌ای در نظر گرفته شده است. این عنوان (تملک دارایی‌های سرمایه‌ای) یعنی سرمایه‌گذاری دولت در اموری که برای بلندمدت قابل استفاده است؛ مثل ساختمان و هتل و ... بر عکس هزینه‌های گروه اول که شامل حقوق و ... می‌شود.

اما در میان سازمان‌های متولی امر گردشگری، نخست به سازمان حج و زیارت برمی‌خوریم. هر چند که با توقف سفر زیارتی به سوریه و نیز عملیات عمره، این سازمان صرفا در امور مربوط به حج واجب و نیز سفر عتبات فعال خواهد بود، اما این باعث نشده میزان بودجه این سازمان کم شود و امسال با حدود 700 میلیون تومان افزایش به حدود 4 میلیارد تومان رسیده است. با این حال تقریبا تمام این رقم مربوط به حقوق و دستمزد است و فقط 13 میلیون تومان بودجه مازاد حقوق و دستمزد به این سازمان داده شده است.

اصلی‌ترین سازمان متولی گردشگری در کشور که همان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است، حدود 700 میلیارد تومان بودجه دارد. نباید تعجب کرده و پیش خودتان فکر کنید که این آمار با آماری که در ابتدای این نوشته آمد تناقض دارد زیرا از این 700 میلیارد تومان، بخش بزرگی صرف دو ماموریت دیگر این سازمان یعنی حمایت از صنایع دستی و نیز حفاظت و صیانت از میراث فرهنگی کشور می‌شود و ظاهرا چیزی نزدیک به یک سوم بودجه سازمان به امور گردشگری می‌رسد. همچنین ذیل ردیف بودجه مربوط به سازمان، بناست که حدود 11 میلیارد تومان هم برای تملک دارایی‌های سرمایه‌ای به شرکت توسعه ایرانگردی و جهانگردی اختصاص پیدا کند.

جای خرسندی است که در بودجه امسال، ردیف مخصوصی هم برای تحقیق و پژوهش در امر گردشگری دیده شده است. کل فصل تحقیق و توسعه در امور فرهنگ، تربیت بدنی و گردشگری حدود 183 میلیارد تومان بودجه دارد، ولی بودجه اختصاص یافته به پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری حدود 40 میلیارد تومان است. دانشکده میراث فرهنگی و گردشگری نوشهر هم که ذیل دانشگاه مازندران فعالیت می‌کند حدود 2 میلیارد تومان بودجه مصوب دارد.

در مقابل چنین بودجه‌ای، پیش‌بینی شده که سازمان میراث فرهنگی خواهد توانست در طول سال 95، حدود صد میلیارد تومان بودجه برای دولت کسب کند؛ حدود 68 میلیارد تومان در سطح استانی
و 32 میلیارد تومان در سطح ملی. 90 میلیارد تومان از این میزان مربوط به درآمد حاصل از ورودی موزه‌ها و محوطه‌های تاریخی خواهد بود و حدود 10 میلیارد تومان هم درآمد حاصل از اجاره ساختمان‌ها و اراضی خود. البته این را هم باید در نظر گرفت که نگهداری و آماده‌سازی این اماکن هم برای دولت هزینه دارد کما این‌که در ردیف‌های متفرقه امسال آمده که حدود 65 میلیارد تومان برای تامین و آماده‌سازی موزه و ابنیه تاریخی خرج شود.

درآمد دیگری که برای دولت پیش‌بینی شده از محل عوارض خروج کشور است. عوارض خروج هوایی از کشور برای هر بار خروج 75 هزار تومان و خروج زمینی و دریایی 25 هزار تومان است. برای کسانی که برای حج تمتع و زیارت عتبات عالیات می‌روند، پرداخت نصف این میزان ضروری است. اما درآمد سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری از این محل، ده هزار تومان از هر عوارض پرداخت شده است، البته به شرط این‌که از 40 میلیارد تومان بیشتر نشود. پیش‌بینی شده که این سازمان، این رقم را برای توسعه زیرساخت‌ها و تأسیسات گردشگری و حمایت از بخش میراث فرهنگی و صنایع دستی خرج کند.

نمی‌توان گفت که بودجه بخش گردشگری بودجه خوبی است، زیرا می‌توان گفت کل بودجه در نظر گرفته شده برای آن به میزانی است که برای بازیکنان لیگ برتر فوتبال خرج می‌شود و تقسیم آن به استان‌های کشور نشان می‌دهد که به هر استان، 8 میلیارد تومان برای یک سال می‌رسد و کمتر از یک میلیارد تومان در یک ماه. با این حال باید دید که اولا این بودجه در مجلس تغییر می‌کند یا آیا مسئولان سازمان میراث فرهنگی می‌توانند با استفاده از علم اقتصاد که علم استفاده از منابع محدود برای نیازهای محدود است؛ از این میزان بودجه، حداکثر استفاده را کنند یا نه.

مصطفی مسجدی آرانی