ترفند عربستان نگرفت

در عین حال حمایت ایران از حاکمیت قانونی عراق و سوریه را باید در کنار تغییر حاکمان در عربستان سعودی هم قرار دهیم. رفتن ملک عبدالله و آمدن ملک سلمان از یک طرف و به قدرت رسیدن طیفی از سیاسیون ضدایرانی در عربستان، موجب شد تا روابط متشنج‌تر شود. توافق هسته‌ای ایران و 1+5 نارضایتی عربستان را هم به‌وجود آورد. در واقع می‌توانیم بگوییم این اتفاقات ریشه‌های وقوع تحولات چند روز اخیر است که در نهایت در اعدام شیخ نمر بروز پیدا کرد.

عربستان بر آن شد تا از اتفاقاتی که در ایران بعد از شهادت شیخ نمر افتاد، به‌عنوان ابزار و بهانه‌ای برای ایران‌هراسی جدید در منطقه، جهان اسلام و دنیای عرب و در کل دنیا استفاده کند و برای این کار اهدافی هم داشت.

با این اقدامات عربستان اولا تلاش دارد تا فشار ایجاد شده بر آن کشور در قبال حادثه منا را خنثی کند و تجاوز و جنایت‌هایش در یمن را هم تحت‌الشعاع قرار دهد. از طرف دیگر تلاش می‌کند تا اقبال جهانی و موج مثبتی را که برای همگرایی با ایران پس از برجام وجود دارد، تحت تاثیر قرار دهد.

عربستان تلاش کرد تا با فراخوان همپیمانانش از آنها بخواهد تا با ایران قطع رابطه کنند. برای این کار استقبال خوبی نشد و انتظار ریاض بیش از اینهایی بود که انجام گرفت.

این کشور انتظار داشت کشورهای متحد چه در قالب ائتلاف ضدیمنی و چه در قالب به اصطلاح ائتلاف علیه تروریسم مواضع مشخص و روشنی بگیرند، اما به نظر می‌رسد بین متحدان عربستان در این زمینه اختلاف دیدگاه‌هایی وجود دارد؛ برخی کشورها حاضر نشدند منافع خود را تحت‌الشعاع این حوادث قرار دهند که بارزترین آنها امارات بود که به کاهش روابط بسنده کرد. برخی هم صرفا به اعلام موضع بسنده کردند و البته برخی هم با مقداری تاخیر اقدامی انجام دادند که به نظر می‌رسد تحت فشار هستند، اما در کل تعداد کشورهایی که با عربستان همگام شدند به‌لحاظ کمی و کیفی قابل توجه نبودند.

در کل ریاض بر آن است تا با اتفاقاتی که در ایران برای سفارتخانه و کنسولگری آن افتاده، استفاده ابزاری کند و فشارهای بین‌المللی را که در رابطه با اعدام مخالفان و حوادث دیگری از جمله حادثه منا وجود دارد، کم کند.

دکتر اردشیر سنایی

استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین‌الملل