بختک آلودگی بر نفس شهر

هشداری که با غفلت چندین ساله مسئولان حالا به آژیر قرمز رسیده است. در سال‌های اخیر بی‌توجهی به عوامل افزایش آلودگی هوا سبب شده تا کلانشهرهایی مانند مشهد، اراک، شیراز، اصفهان و اهواز که تا پیش از این با آلودگی هوا بیگانه بودند همچون پایتخت با این مشکل دست‌وپنجه نرم کنند.

دیروز آلودگی هوای تهران اما به مرز هشدار رسید، یعنی ناسالم برای همه افراد جامعه. هوای تهران اگر تا روز یکشنبه در مرز ناسالم برای گروه‌های حساس قرار داشت، دیروز بالاخره تجمع آلاینده‌ها، وقوع پدیده وارونگی هوا و کاهش دید افقی در پایتخت دست به دست هم دادند و وضعیت هوا را از نارنجی به قرمز رساند.

اتفاقی که باعث شد خیلی‌ها در بین خبرهای ریز و درشت خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها، دنبال خبری با محتوای تشکیل کمیته اضطراری آلودگی هوا و تعطیلی مدارس بگردند، ‌تلاشی که البته بی‌نتیجه بود.

در همین رابطه رسول پاپایی، معاون مرکز اطلاع‌رسانی وزارت آموزش و پرورش با بیان این که تصمیم‌گیری در زمینه تعطیلی مدارس در زمان آلودگی هوا باید به وزارت آموزش و پرورش اعلام شود، گفت: آموزش و پرورش عضوی از کار گروه ستاد است و به تنهایی در این زمینه تصمیم‌گیری نمی‌کند.

نفس کلانشهرها بند آمده است

روز دوشنبه، شاخص کلی آلودگی هوا در کلانشهر مشهد در مرز هشدار قرار گرفت. از ابتدای سال تاکنون در مجموع ۲۶۹ روز، شهروندان مشهدی فقط ۳۳ روز هوای پاک تنفس کرده‌اند.

مردم اصفهان نیز از صبح دیروز، هوای غبار آلود شدیدی را استشمام کردند. آلودگی هوای اصفهان در حال افزایش است و شاخص کیفی هوا در روز گذشته نیز عدد 166 را نشان می‌داد.

در کلانشهرهای اراک و کرج نیز اگرچه اوضاع آلودگی هوا در آنها به گرد پای تهران نمی‌رسد، اما کرج به‌دلیل افزایش روز افزون جمعیت و اراک به‌دلیل رشد فزآینده صنایع، همواره یک پای ثابت آلودگی هوا هستند. در کلانشهر اهواز نیز که آلودگی شدید هوا به قصه روزمره مردم بدل شده و مردم این خطه جنوبی، مدت‌هاست که با گرد و غبار شدید و آلودگی هوا روزگار می‌گذرانند.

در شهر گردشگرپذیر شیراز هم آلودگی هوا بیداد می‌کند و به‌خصوص در فصل سرما و وقوع پدیده وارونگی هوا، مردمان ساکن شیراز نیز مجبورند که با آلودگی هوا دست و پنجه نرم کنند.

معیار قانونی برای تشکیل کمیته

چرایی این اتفاق را از مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران که پرسیدیم گفت: شاخص کیفیت هوا روز دوشنبه ۱۶۲ بود. تنفس در این هوا برای همه افراد جامعه ناسالم محسوب می‌شود، اما تنها در صورت رسیدن این عدد به 200 کارگروه تشکیل می‌شود.وحید حسینی تاکید کرد: «دیروز یکی از سه روز ناسالم هوای تهران از ابتدای سال 94 بود؛ ناسالم برای همه گروه‌ها.»

این آمار را اگر در کنار 63 روز ناسالم پایتخت برای گروه‌های حساس قرار دهید، حتما شما هم به این نتیجه می‌رسید که کلانشهر تهران برای نفس کشیدن دیگر مناسب نیست.وحید حسینی در ادامه درباره شدت آلودگی هوای تهران عنوان کرد: غلظت ذرات معلق 5/2 میکرون در هوای تهران، دیروز حول و حوش 70 میکرو گرم بر مترمکعب بود که هفت برابر استاندارد سازمان بهداشت جهانی است؛ هفت برابر یعنی ۷۰۰ درصد بیشتر از سطح استانداردها. با این حال اگر به قانون رجوع کنیم مدارس نباید تعطیل می‌شدند چون برای تعطیلی طبق قانون، میزان آلودگی 200 را داریم؛ یعنی زمان‌هایی که هوا در وضعیت بسیار ناسالم قرار دارد.

مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران بر کاهش میدان دید شهروندان تهرانی را در دو روز گذشته تاکید کرد و افزود: کاهش میدان دیدی که طی دو روز گذشته در پایتخت به وجود آمده هم به دلیل بالا بودن رطوبت هواست و هم آلودگی هوا؛ یعنی وجود این دو عامل در هوای تهران به صورت همزمان، باعث کاهش میدان دید شده است.

برای تکمیل گزارش وقتی سراغ دبیر و سخنگوی کمیته هماهنگی و نظارت مواقع اضطراری آلودگی هوای تهران رفتیم، محمدهادی حیدرزاده هم با تائید قانون تشکیل این کمیته با رسیدن آلاینده‌ها به مرز 200 گفت: شاخص فعلی زیر 170 است و به همین دلیل جلسه تشکیل نشده است، اما تمام کارهایی که در شرایط اضطرار باید انجام شود، مثل تعطیلی کارخانه‌های آلاینده، ممنوعیت زنگ ورزش مدارس و ورزش صبحگاهی و توسعه ایمنی انجام شده‌اند.

با این حال دبیر کمیته اضطراری آلوگی هوای تهران، از احتمال تشکیل این کمیته هم خبر داد و افزود: با توجه به پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی مبنی بر ناپایداری هوا، احتمال تغییر وضعیت فعلی هوای تهران و در نتیجه کاهش آلودگی هوا وجود دارد؛ ولی اگر این ناپایداری رخ ندهد، حتما کمیته مواقع اضطرار تشکیل می‌شود و تصمیمات کمیته درباره تعطیلی احتمالی مدارس متعاقبا اعلام خواهد شد.

باد و باران به داد کلان‌شهرها می‌رسند؟

کلان‌شهرها و هوای آلوده در چند روز گذشته به دو یار جدایی‌ناپذیر تبدیل شده‌اند؛ ‌هرچند خیلی‌ها برای جدایی‌شان دست به دعا برداشته‌اند، اما به نظر می‌رسد در غفلت مسئولان و دستگاه‌های متولی برای اتخاذ تصمیماتی درباره روش‌های کاهش آلودگی هوا و کنترل آلاینده‌ها، فعلا فقط باید دست به دامان طبیعت شد. دست به دامان بارش و بادهای احتمالی که در روزهای آینده تهران را از چنگ آلودگی بیرون بیاورند. سامانه‌ای بارشی که شاید راهکاری موقت برای کاهش آلودگی هوای این کلان‌شهرها باشد.

طرح‌های کاغذی برای رفع آلودگی

آلودگی تهران و دیگر کلانشهرهای کشور، دغدغه دیروز و امروز نیست. بحث آلودگی سال‌هاست مطرح شده، اما در عمل فقط برنامه‌ها و طرح‌هایی روی کاغذ نوشته یا منسوخ شده و جایگزینی نداشته است. برای نمونه می‌توان به بارورکردن ابرها، آب‌پاشی، از رده خارج کردن خودروهای فرسوده، تعیین محدوده زوج و فرد و طرح ترافیک، ایجاد مسیر اختصاصی برای دوچرخه‌سواران، افزایش قیمت بنزین، گازسوز کردن خودرو‌ها و استفاده از موتورسیکلت‌ها و اتوبوس‌های برقی اشاره کرد که فقط تعدادی از این طرح‌ها و برنامه‌ها اجرا یا موفق اجرا شده است. این در حالی است که حل مشکل آلودگی هوا نیاز به اراده و همت همگانی مسئولان و سازمان‌ها دارد.

مینا مولایی - جامعه